Tímarit lögfræðinga - 01.12.1951, Blaðsíða 9

Urn löglcjör forscta fslands
223
skaparheit samkv. 10. gr. stjskr., mundi verða að fara svo
að, sem í 8. gr. stjskr. segir, þ. e., hann mundi ekki geta
gegnt störfum sínum þangað til hann ynni eið eða heit, og
jrrðu þá varamenn hans að fara með forsetavald meðan svo
stæði.
V.
í 8. gr. stjskr. segir, að ef sæti forseta verði laust eða
hann geti ekki gegnt störfum um sinn vegna dvalar erlend-
is, sjúkleika eða af öðrum ástæðum, þá skuli menn þeir,
er greinin telur, fara með forsetavald.
1) Dvöl erlendis og sjúkleiki eru aðeins nefnd sem dæmi
um hindrun þess, að forseti geti gegnt störfum um sinn.
a. Greinilegt er, að ekki þarf allur sjúkleiki að hafa
þessi áhrif. Hann getur augljóslega verið svo lítill eða
með þeim hætti, að forseti megi vel fara með störf sín þrátí
fyrir hann, t. d. kvef, fótarmein o. m. fl. Það verður að
metast hverju sinni, bæði eftir eðli sjúkleikans og því,
hvernig störfum forseta þá er háttað, hvort hann þurfi að
láta af þeim um sinn.
b. Á sama veg virðizt vera eðlilegast að fara að um
ákvörðun þess, hver áhrif dvöl forseta erlendis skuli hafa
að þessu leyti. Það er heimildarlaust að krefjast þess um
hana frekar en um sjúkleikann, að hún þurfi endilega að
hafa í för með sér, að forseti láti af störfum.
Engin knýjandi nauðsyn er sjáanleg til þess, að forseti
megi engar embættisathafnir gera, þegar hann er erlendis.
1 styrjöldinni 1939—1945 dvöldust sumir þjóðhöfðingjar
langdvölum utan landa sinna,að vísu ásamt ríkisstjórnum
sínum, og héldu þó valdi sínu. Neyðarréttur kom þar raun-
ar til greina, og má því segja, að þessi dæmi hafi ekki
almennt gildi. En konungur Islands dvaldist og oftast í
öðru landi og fór þó með konungsvald hér. Það verður
þessvegna ekki talin nein eðlisnauðsyn, að forseti megi
engar íslenzkar stjórnarathafnir gera innan endimarka
annars ríkis.
Um þetta verður því að fara eftir atvikum, alveg eins