Tímarit lögfræðinga - 01.12.1951, Blaðsíða 39

Frá hæstarétti janúar—júuí 1951
253
sem í gjalddaga koma eftir gildistöku laganna, með eldra
eða nýja genginu? í 8. gr. er eftir orðunum miðað við það,
að skuldin sé tiltekin í íslenzkuvi krónum. Þessu skilyrði
var að formi til fullnægt í framangreindum skiptum, að
því leyti sem söluverðið var þannig ákveðið, en skulda-
bréfið hljóðaði þó um danskar krónur, en ekki íslenzkar.
Eftir úrlausn hæstaréttar mætti ætla, að lánardrottinn
gæti ekki fengið í dæminu, sem nefnt var, fleiri íslenzkar
krónur eftir gengisfellinguna en hann gat fengið fyrir
hana. Samkvæmt markmiði sínu áðurnefndu hlyti 8. gr.
að taka til þessara tilvika, þó að orðin geri það ekki bein-
Hnis. Hins vegar hefur víst engum komið til hugar, að
eldri skuldir við erlenda lánardrottna, sem rót sína eiga
að rekja til annarra skipta en í 8. gr. segir og greiða skal
í erlendum gjaldeyri, sæti ákvæðum greinarinnar.
2. A gaf út skuldabréf í desember 1948 í íslenzkum krón-
um. Skuldina skyldi greiða með jöfnum árlegum afborg-
unum, og vextir tilteknir. Það ákvæði var í bréfinu, að
ef framfærsluvísitalan væri 10% eða meira hærri á gjald-
daga en verið iaafði á síðasta gjalddaga á undn, þá skyldu
afborganir og vextir hækka að sama skapi. Á 2. gjalddaga
var framfærsluvísitala komin upp um meira en 10%. Var
skuldunaut skylt að greiða afborgun og vexti með þeirri
hækkun ? Því skilyrði, að skuld er ákveðin í íslenzkum krón-
um, er fullnægt, en niðurlagsorð 8. gr., þar sem gert er
ráð fyrir því, að skuldin skyldi vera háð gengi erlends
gjaldeyris, eiga ekki beinlínis við. En athugandi er þá,
hvort ákvæði greinarinnar verði notuð. Vísitölu-klausan
verkar á sama hátt og gengis-klausa, að svo miklu leyti
sem gengisfellingin veldur hækkun á framfærslukostnaði,
og markmið og sjónarmið þau, sem liggja greininni til
grundvallar samkvæmt hæstaréttardóminum, sýnast hér
eiga við. Verður fróðegt að sjá, hvernig hæstiréttur leysir
úr þessu máli, sem vel getur undir hann borið innan
skamms.
3. Gengis-klausúlur, sem tengdar verða við skuld vegna
innanlandsviðskipta eftir gildistöku laga nr. 22/1950 munu