Tímarit lögfræðinga - 01.12.1952, Page 11

Upptcika ólöglegs ávinnings.
195
að ræða hluti eða önnur sérgreind verðmæti annars vegar
eða hins vegar fjárhæð, sem kemur í stað slíkra verðmæta.
Ákvæðið nefnir fyrst muni eða ávinning, sem að sjálf-
sögðu merkir muni eða annan ávinning. Með orðinu
„munir“ er átt við hluti, sem verðgildi hafa, því að ella
væri ekki um ágóða að tefla. Upptaka á hlut verður þvi
aðeins dæmd, að hann sé til, þegar dómur gengur, eða að
hald hafi áður verið á hann lagt. Ef hlut hefur verið ráð-
stafað til þriðja manns, má gera hann upptækan hjá hon-
um, hafi hann ekki verið grandlaus, þegar hann tók við
hlutnum. Þó mun, er svo stendur á, mega gera upptækt
jafnvirði hlutarins úr höndum sökunauts sjálfs, í stað þess
að sækja hlutinn í hendur þriðja manns. Ef viðtakandi
hefur verið grandlaus, verður hluturinn hins vegar ekki
gerður upptækUr, og sýnist ekki skipta máli um það, þó
að réttur eigandi hlutarins, ef hann kæmi fram síðar, gæti
heimt hlutinn úr höndum grandlauss þriðja manns, en upp-
tækt má þá gera jafnvirði hlutarins hjá sökunaut. Svipað
virðist eiga að gilda, ef veð eða önnur takmörkuð hluta-
réttindi hafa stofnazt yfir hlutnum, eftir að brot var
framið, en á'ður en dómur gengur eða hald var lagt á hlut-
inn, ef það var fyrr gert. Slík réttindi verður að virða, ef
þriðji maður hefur öðlazt þau í grandleysi. Ef hlutur er
gerður upptækur, þegar svo stendur á, ber að greiða veð-
hafa þann hluta af andvirðinu, sem til veðkröfu hans
svarar, en samsvarandi fjárhæð má þá gera upptæka hjá
hinum seka, ef veðsetningin hefur orðið honum til hags.
Ef hlutur hefur verið endurbættur, þannig að verðgildi
hans hefur aukizt að mun, eru ekki lengur skilyrði fyrir
hendi til að gera sjálfan hlutinn upptækan, þar sem hið
upptæka verðmæti mundi þá nema meira en hinum ólög-
lega ágóða, en aftur á móti má þá gera upptækt jafnvirði
hlutarins, miðað við ástand hans, er brot var framið. Hafi
sökunautur skipt á hlutnum fyrir annan hlut, mun yfir-
leitt ekki heimilt að gera hinn nýja hlut upptækan, en upp-
tækt má þá dæma jafnvirði hlutar þess, sem aflað var
með brotinu.