Tímarit lögfræðinga - 01.01.1954, Side 10

ÖLAFUR JÓHANNESSON:
Alþingi og framkvæmdarvaldið.
Erindi flutt d aðalfundi IslandsdeiHdar Norræna embættis-
mannasambandsins 21t. apríl 1953.
Ég hefi nefnt þetta erindi Alþingi og framkvæmdar-
valdið. Það heiti er í sjálfu sér víðtækara en efni standa
til. Hér verður fyrst og fremst rætt um áhrif alþingis á
meðferð framkvæmdarvaldsins og um sambúð alþingis og
stjórnarvalda. Ætla má, að það efni sé hugleikið mörgum,
ekki hvað sízt embættismönnum og öðrum þeim, sem við
opinbera sýslu fást. Efnið er að sjálfsögðu víðtækara en
svo, að því verði gerð tæmandi skil í einu erindi. Verður
því að takmarka efnið með ýmsum hætti. Þannig verður
hér fyrst og fremst um að ræða lýsingu á þeirri skipan
þessara mála sem nú er. Um hitt verður minna hirt, að
segja fyrir um, hvernig þessum málum ætti að vera skipað.
Samkvæmt íslenzkri stjórnskipun er alþingi ekki aðeins
aðalhandhafi löggjafarvaldsins, heldur hefur það og með
margvíslegu móti mikil áhrif á meðferð framkvæmdar-
valdsins. Það ræður miklu um meginstefnur í stjórnar-
framkvæmdum og hefur í reyndinni mikil óbein áhrif á
stjórn landsins, bæði inn á við og út á við. 1 sumum til-
vikum á alþingi jafnvel beinlínis hlut að sjálfri stjórn-
sýslunni og hefur íhlutun um einstakar stjórnarathafnir.
Alþingi er sú stofnun íslenzku þjóðarinnar, sem á sér
dýpstar rætur í sögu hennar og sjálfstæðisbaráttu. Vald
alþingis er því reist á traustum sögulegum grunni. Á síð-
ustu árum hafa samt sem áður heyrzt margar raddir um,
að áhrif alþingis á meðferð framkvæmdarvaldsins væru
orðin of mikil, og að nauðsyn bæri til að gera markalinuna
4