Tímarit lögfræðinga - 01.06.1958, Blaðsíða 24

Að sjálfsögðu kexnur héx- fyrst til gi'eina höfundurinn
sjálfur, sexn hugverkið hefur skapað, rithöfundurinn, tón-
skáldið, myndlistarmaðurinn o. s. frv. Það er tíðast, að
einn sé höfundur hvers hugverks, og er þá venjulega
ekki úr vöndu að ráða. Ef verk hefur verið birt undir
dulnefni eða gervinafni, þarf höfundur þó að sanna rétt
sinn, ef til árekstra kemur. En stundum ber það við,
að vei'k, senx höfundaréttur fylgir, sé skapað af tveimur
eða fleiri mönnum í sameiningu. Þetta á þó sérstaklega
við um eina tegund hugverka, kvikmyndagerðina. Að
henni stendur hópur manna, þar sem liver leggur til sinn
sérstaka þátt. Samstai'f tveggja eða fleii'i höfunda get-
ur verið með ýrnsu móti. I sumum tilfellum ei unnt að
aðgreina þátt hvers einstaks höfundar frá vei'kum hins
eða hinna, t. d. þegar Ijóðskáld og tónskáld standa sam-
an að samningu söngleiks. Þá hefur annar sjálfstæðan
höfundarétt að textanum, en liinn að tónsmíðinni, þó
að í flutixingi söngleiksins komi báðir þættiniir fram í
sameiningu. Stundum er aðgreining að vísu möguleg,
en þó ekki án þess að rjúfa sjálft heildai-vei'kið, svo sem
þegar annar höfundurinn yrkir niðurlag á rímnaflokki,
sem lxinn liefur byi'jað. Loks getur samstarf höfunda að
sköpun eins og sama verks verið þannig, að aðgrein-
ing sé ógei'leg. A það einkum við um ýmis bókmenntaleg
verk, en síður um tónlist og myndlist. f höfundalögun-
um segir, að þegar svo stendur á, þurfi samþykki beggja
eða allra samhöfundanna til þess, að vei'kið verði birt.
Höfundarnir verða með öðrum orðum sameigendur að
verlcinu. Lögin gera þó þann fyrirvara, að hver einstak-
ur samhöfundur hafi elcki fyrirfram, berum orðum eða
þegjandi, veitt samþvkki sitt til birtingar.
Um safnrit, svo sem blöð, timarit, alfræðibækur og
þess háttar, þar sem birt eru rit eða greinar eftir marga
höfunda, hafa höfundalögin sérstök ákvæði. Utgefend-
ur safnritanna hafa rétt til að endurprenta þau í einni
heild sem höfundar væru. Ef t. d. tiltekinn árgangur af
70
Tímarit lögfrœðinga