Tímarit lögfræðinga - 01.03.1973, Blaðsíða 27

skattfrjálsan, að hann hafi átt eignina í 6 ár eða lengur. Hafi hann
átt eignina í full 5 ár, en skemur en 6 ár, telst fjórðungur ágóðans til
skattskyldra tekna. Löggjafinn var að vísu óvenju tillitssamur í þessu
tilviki, því að lögunum var fyrst ætlað að koma til framkvæmda við
álagningu skatta fyrir skattárið 1971, þ. e. á árinu 1972.
Ef skattþegn, sem átt hefur fasteign í full fimm ár, hefur selt hana
á tímabilinu frá 1. jan. til 14. apríl 1971 og ekki fengið allan söluágóð-
ann skattfrjálsan vegna breyttra lagaákvæða, er ekki nema von, að
hann telji sig hart leikinn, og hann kynni að vilja bera réttmæti álagn-
ingarinnar undir dómstóla, en fyrst gerir hann sér væntanlega ljóst,
á hverju hann ætlar að byggja kröfugerð sína. Ég gæti hugsað mér,
að röksemdir hans yrðu eitthvað á þessa leið:
Álagning, sem til er komin með þessum hætti, er bersýnilega ósann-
gjörn, þar sem lagabreytingin hefur íþyngjandi og afturvirk áhrif.
Skattþegn, sem átt hefur fasteign í full 5 ár og selur hana á þessu
umrædda tímabili, er verr settur en A, sem seldi á árinu 1970 og fékk
söluágóða skattfrjálsan að fullu, og hann er einnig veiT settur en B,
sem e. t. v. hafði í huga að selja eign sína á þessu tímabili, en af ein-
hverjum ástæðum lét ekki verða af því, en gat svo metið þýðingu
slíkrar ráðstöfunar í skattalegu tilliti eftir 14. apríl 1971. Úr því að
hann hafði átt þessa fasteign í full 5 ár, mátti hann hafa góða og gilda
ástæðu til að ætla, að söluágóði, sem hann kynni að fá, yrði skattfrjáls.
Óbreytt löggjöf á þessu sviði var, fyrir þennan skattþegn, alger for-
senda fyrir því, að hann gerði þessa fjármunaráðstöfun á þessum
tíma, því að hann hefði beðið í eitt ár til viðbótar og fengið þá sölu-
ágóðann skattfrjálsan, ef hann hefði vitað um fyrirhugaða lagabreyt-
ingu. Hann mundi væntanlega halda því fram, að slík skattlagning
færi í bág við meginstefnu 67. gr. stjórnarskrárinnar, og nærtækt væri
í því sambandi að vitna í dóma Hæstaréttar 1 svonefndum stóreigna-
skattsmálum, þar sem ótvírætt kemur fram, að dómstólar geta fellt
úr gildi skattalög að meira eða minna leyti, ef þau þykja ganga of
nærri þessu stjórnai’skrárákvæði, og þá ekki aðeins fyrir þá sök, að
skattlagning nálgist eignaupptöku, heldur einnig vegna þess, að hún
sé brot á grundvallarreglum laga um jafnrétti þegnanna, en þær reglur
hafa m. a. verið taldar eiga stoð í ákvæðum 67. gr. stjórnarskrárinnar.
Líklegt má telja, að skattkrefjandi bæri fram þessi gagnrök:
Ekki er nóg að halda því fram, að ósanngjarnt sé að beita lögunum
í þessum tilvikum. Öll skattalög eru ósanngjörn að meira eða minna
leyti frá sjónarmiði skattþegns. Hann verður að sýna fram á, að beit-
ing lagareglunnar sé brot á rétti, sem honum er tryggður með stjórn-
21