Tímarit lögfræðinga - 01.08.1978, Blaðsíða 21

gleymist. Sá, er nota þarf dóm, verður að vita, hver hann hafi upp-
kveðið og hvert embættisheiti þess manns sé. Það er sérstaklega leið-
inlegt að fá í hendur dóm, sem undirritaður er af Jónu Jónsdóttur,
en sýnir ekki, hvort Jóna er dómari eða einhver starfskraftur úti í bæ.
Það endar oft með því, að sá, sem les dóminn, verður að leita til dóms-
málaráðuneytisins til að fá botn í málið.
b. Þótt rætt hafi verið um, að meginefni dóms megi skipta í fjögur
stykki, þá er alls ekki nauðsynlegt að greina þessi stykki í sundur
með tölum. Hins vegar getur það oft verið heppilegt. Sumir dómarar
hafa þann sið að skipta öllum dómum í smáþætti með spássíutölum
í tugakerfisröð. Það er leiðinlegur siður og illt, ef hann breiðist út.
Þessi kafli átti eingöngu að fjalla um fyrsta stykkið eða dómkröfur
aðilja máls, svo að þetta er útúrdúr. Dómkröfur aðilja skal skrá með
mikilli vandvirkni. Yfirleitt eru dómkröfur ekki skráðar orðréttar í
dóm, en gæta verður þess vandlega við umritun, að merking breytist
ekki. Þá verður að minnast þess, að aðiljar og umboðsmenn þeirra eru
misskýrir í máli og misvel sýnt um að setja fram hugsanir sínar. Dóm-
kröfur þarf því oft að færa til betra máls og jafnvel skýra þær og
færa til betra vegar. Stundum er óhjákvæmilegt að taka dómkröfur
orðrétt upp í dóm, og skal það þá gert innan tilvitnunarmerkja. Geta
má þess, að sumstaðar erlendis er þetta alltaf gert.
c. Næsta stykki er stutt en gagnorð lýsing á málavöxtum. Getið
skal þess helsta, sem fi-am hefur komið um atvik máls í skjölum og
hjá vitnum. Mjög hefur færst í vöxt á síðustu árum, að í dóma eru
tekin skjöl í heild og jafnvel heilar vitnaleiðslur óbreyttar. Slíkt er
ófært. Hefur það oft í för með sér, að dómar verða leiðinlegir aflestrar.
Atriði eru endurtekin, og þau, sem máli skipta og önnur þýðingarlaus,
lenda í einum graut. Sérstaklega verður að vara við því að skrá í dóm
óbreyttar vitnaleiðslur, sem ekki eru skr^ðar í vitnaþinghaldi heldur
þinghaldshljóðin varðveitt á vélrænan hátt en síðan túlkuð og vélrit-
uð með ýmsum úrfellingum og viðbótum af vélriturum. Annars má
segja, að aðalgallinn við þessar vinnuaðferðir sé sá, að dómar verða
óhæfilega langir, en það ber að forðast.
d. Annað stykki er rökstuðningur málsaðilja. Ekki skal skrá orðrétt
úr greinargerðum og ræðum nema óhjákvæmilegt sé. Oft verður að
skýra rökstuðninginn nokkuð, því að mönnum er misvel sýnt um að
setja fram hugsanir sínar ljóst — og það jafnvel þótt lögmenn séu.
e. Þá komum við að síðasta stykkinu í þessari soðningu, svo að lík-
ingunni sé haldið. Það er rökstuðningur dómara fyrir úrlausn hans
og úrlausnin sjálf. Þetta er vandasamasti hluti dóms og allumdeilt
67