Tímarit lögfræðinga - 01.08.1978, Blaðsíða 27

framburði ákærða fyrir dómi, enda sé hann í samræmi við önnur
gögn málsins.
Þegar einföldum játningamálum sleppir, er spurning, hvort heppi-
legt sé, að í upphafi málsatvikalýsingar sé sjálfstæð frásög'n, þar sem
tildrög málsins eru greind og jafnvel að einhverju leyti rakin fram-
vinda þess á rannsóknarstigi. Þetta hefur tíðkast mjög hér í dómum,
og ég held að það sé yfirleitt til góðs og auðveldi yfirsýn yfir málið.
Oft leiðir þetta þó til óþarfa lengingar á dómi, því að atriði, sem koma
fram í þessari frásögn, eru ósjaldan endurtekin síðar, t.d. þegar fram-
burðir eru raktir. Slíkt ætti auðvitað að forðast. Ég held líka, að slíkri
frásögn í upphafi atvikalýsingar megi stundum að skaðlausu sleppa
og taka þegar til við að rekja framburði og önnur gögn.
Hvernig á svo útdráttur eða endursögn framburða að vera í forsend-
um dóms? Þetta fer að sjálfsögðu mjög eftir eðli málsins. Ef ákveðin
atriði eru óumdeild í málinu, játuð af sökunaut og studd ótvíræðum
gögnum, er, eins og fyrr segir, óþarfi að eyða löngu máli í þau. Ef
ákærði hefur t.d. viðurkennt að hafa framið ákveðinn verknað, en
krefst sýknu af huglægum ástæðum, þarf ekki að eyða löngu máli í
lýsingu verknaðarins sjálfs, en hins vegar ber að leggja áherslu á
það, sem máli skiptir og fram hefur komið um huglæga afstöðu
ákærða til verknaðarins.
Það hlýtur að eiga að vera meginregla við lýsingu framburða í
dómi, að einungis sé tekið það, sem máli skiptir við úrlausn málsins,
en öllum aukaatriðum sleppt, sem oft vilja fljóta með í yfirheyrslum.
Það er vissulega oft erfitt að greina þarna á milli, og stundum getur
reyndar verið heppilegt samhengis vegna að taka með atriði, sem
virðast ekki beinlínis skipta máli við úrlausn málsins. Eins og áður
sagði, finnst mér gæta mikillar tilhneigingar hjá okkur til að ganga
langt í þessum efnum. Bæði er um að ræða, að oft fer töluvert mál í
aukaatriði, og einnig er um endurtekningar að ræða. Mér finnst t.d.
of lítið gert af því að slá saman í eitt frásögn af framburðum vitna,
sem bera hið sama í meginatriðum. í máli geta og legið fyrir önnur
gögn, sem eru áreiðanlegri en framburðir um ákveðin atriði, og er
þá oft óþarfi að rekja framburði um þessi atriði mjög rækilega. Oftast
hlýtur að vera nægilegt að rekja framburði fyrir dómi, þótt einnig
liggi fyrir framburðir hjá lögreglu og/eða rannsóknarlögreglu. Ef
misræmi er á milli framburða í veigamiklum atriðum, nægir að geta
þess og í hverju það ligg'ur, en þetta ætti að jafnaði ekki að leiða til
þess, að báðir eða allir framburðir séu raktir í heild. Stundum sýnist
þó nauðsynlegt að rekja alla framburði viðkomandi frá upphafi rann-
73