Tímarit lögfræðinga - 01.08.1978, Blaðsíða 17

Er full ástæða fyrir Islendinga að tryggja rétt sinn í þessu efni og
lýsa án tafar yfir 200 sjómílna hafsbotnslögsögu sinni. Er þá loku
fyrir það skotið, að erlendar lögpersónur telji sér heimilt að rannsaka
eða nýta þessi svæði á nokkurn hátt án leyfis íslenskra stjórnvalda.
4. Svæðið utan 200 mílnanna.
1 uppkasti að hinum nýja hafréttarsáttmála, 82 gr., er gert ráð fyrir
því, að strandríki, sem nýtir auðlindir landgrunns eða botnsvæðisins
utan 200 sjómílna frá ströndum sínum, inni arðgreiðslur af henni til
hinnar alþjóðlegu hafsbotnsstofnunar í hlutfalli við vinnsluverðmæti
d—5%).
Fram hafa komið á ráðstefnunni ýmsar tillögur um að ríkjum skuli
heimilt að fara með ríkisyfirráð gegn greiðslu vinnslugjalds þegar
landgrunnssvæði þeirra nær út fyrir 200 sjómílur. Sovétríkin hafa
borið fram tillögu um, að yfirráð þessi skuli ná 100 sjómílur út fyrir
200 sjómílna auðlindalögsöguna. Irland leggur til, að miðað verði ann-
að hvort við 60 sjómílur eða þykkt setlaganna utan 200 sjómílna lög-
sögunnar. Sennilegt er, að einhver slík tillaga nái samþykki á ráð-
stefnunni, þótt á þessu stigi sé ekki hægt að segja um það með fullri
vissu. Hinsvegar kom fram á sjöunda fundi ráðstefnunnar, sem hald-
inn var í Genf í apríl og maí 1978, að ísland er í hópi þeirra ríkja,
sem fá hugsanlega yfirráðarétt utan 200 sjómílna markanna, þar
sem landgrunnssvæði Islands (continental margin) nær um 100 sjó-
rnílur suður fyrir 200 sjómílna mörkin að hluta, eftir því sem best
er vitað. Af þessu leiðir, að í nýrri landhelgislöggjöf þyrfti að vera
heimildarákvæði um rétt íslenska ríkisins til landgrunnssvæða utan
200 sjómílnanna, sem beitt yrði í samræmi við ákvæði væntanlegs
hafréttarsáttmála og aðrar alþjóðasamþykktir í þessu efni.
5. Mengunarlögsaga.
Ekki er að finna nein ákvæði í íslenskum rétti um varnir gegn meng-
un hafsins utan 4 mílna markanna, nema þau, sem felast í aðild að
þrem alþjóðasamningum um mengunarvarnir á hafinu. Er það alþjóða-
samþykkt um varnir gegn óhreinkun sjávar af völdum olíu, sbr. lög
nr. 77/1966, Lundúnasamningurinn um bann við losun úrgangsefna
í hafið, sbr. lög nr. 53/1973, og Oslóarsamningurinn um bann við losun
63