Tímarit lögfræðinga - 01.12.1986, Qupperneq 3

iniAim- —
Löi.iit i:mv<>A
4. HEFTI 36. ÁRGANGUR DESEMBER 1986
UM RÉTTARÖRYGGI í SKATTAMÁLUM
Þegar þetta er ritað í aprílbyrjun 1987 fyrir stðbúið lokahefti árgangsins 1986,
er kosningaþingi nýlokið og búið að samþykkja nokkrar breytingar á skattalög-
gjöf landsins. Sett hafa verið lög um staðgreiðslu opinberra gjalda og þrenn
lög önnur, er öll tengjast hinu nýja staðgreiðslukerfi, þ.e. um gildistöku stað-
greiðslulaganna, um breytingar á tekju- og eignarskattslögum og lögum um
tekjustofna sveitarfélaga.
Af athugasemdum við lagafrumvörpin og bréfi fjármálaráðherra 6. desember
sl. til aðila vinnumarkaðarins má ýmislegt ráða um markmið og umfang breyt-
inga þessara. Er þar víða rætt um þær sem róttækar, jafnvel afar róttækar breyt-
ingar. Lögð er áhersla á einföldun og skilvirkni, jafnt staðgreiðslunnar sem
álagningarkerfisins í heild. Með því að fella niður frádráttarliði og rýmka
skattstofninn er stefnt að því m.a. að draga úr tækifærum til skattundandráttar.
Það svigrúm, er þannig fæst, er ætlað til að hækka skattleysismörk og lækka
skatthlutföll, enda muni sú breyting aftur hvetja til bættra skattskila.
Þótt mál þetta hafi tekið drjúgan tíma alþingismanna og sé umfangs-
mikið I skjölum talið, er samt engan veginn um veigamiklar breytingar á
skattakerfinu að ræða. Þær eru fyrst og fremst tæknilegs eðlis, þ.e. varða til-
högun innheimtunnar og lúta einvörðungu að skattlagningu einstaklinga, sem
er einfaldasti hluti skattakerfisins. í 1. gr. staðgreiðslulaganna er staðgreiðsla
opinberra gjalda skilgreind sem bráðabirgðagreiðsla tekjuskatts og útsvars
launamanna á tekjuári, nema annað sé tekið fram.
Ekki verður á móti því mælt, að nokkur einföldun sé fólgin í fækkun skatt-
tegunda og frádráttarliða, en á hinn bóginn fylgir ýmislegt annað hinu nýja
innheimtukerfi, og verður þannig að vissu leyti um tvöfalt kerfi að ræða. Erfitt
verður því að sýna fram á, að einföldunin hafi tekist. Þar með er ekki heldur
sagt, að einföldun skattalaga sé sjálfsagt markmið, ef hún verður á kostnað
réttlætis við dreifingu skattbyrðanna.
Óskandi er, að hið nýja innheimtukerfi verði skilvirkt og stuðli að bættum
skattskilum. Skiptir vitaskuld miklu máli, hvernig til tekst með undirbúning og
hvernig búið verður að skattstofunum. Þegar betur er að gáð, er allt á huldu
217