Tímarit lögfræðinga - 01.12.1986, Page 51

aðilja og fæli í sér fullnaðarskilnað þeirra. Síðan sagði orðrétt: „Sam-
kvæmt íslenskum lagaviðhorfum verður að leggja hinn breska úrskurð
til grundvallar dómi í máli þessu“.
II.
Eins og áður segir, hefur spurningin um gildi erlendra dóma og úr-
skurða lítt komið til kasta íslenskra dómstóla. Þann 9. maí 1985 var
kveðinn upp í Hæstarétti dómur í kærumálinu nr. 100/1985: John
Anton Furrow gegn Jennie Furrow, Hrd. 1985.599.1 málinu var deiluefn-
ið m.a. það, hvort bandarískur dómur, þar sem ógiltur var hjúskapur
málsaðilja, yrði lagður til grundvallar við úrlausn ágreinings þeirra um
búskipti í skiptarétti Reykjavíkur, eða hvort höfða þyrfti ógildingar-
mál hér á landi til þess að fá úr því skorið, hvort málsaðiljar hefðu ver-
ið í lögmætu hjónabandi.
Dómur Hæstaréttar í máli þessu er að mínu áliti merkileg viðbót í
safn þeirra fáu dóma, er varða túlkun íslenskra lagaskilareglna. Varð
hann því fyrir valinu, er ritstjóri Tímarits lögfræðinga bað mig að
reifa dóm, er ég teldi athyglisverðan.
III.
Atvik málsins voru þau, að M og K, sem voru bandarískir ríkisborg-
arar, en búsett í Reykjavík, þegar mál þetta kom upp, gengu fyrir
vígslumann í Alaska í Bandaríkjunum árið 1976 og voru lýst hjón. K
óskaði síðar skilnaðar að borði og sæng og var skilnaðarmálið tekið
fyrir hjá yfirborgardómaranum í Reykjavík í október 1984. Kom þá
strax fram, að M vefengdi gildi hjónabandsins, þar sem hann fullyrti,
að K hefði árið 1974 gifst manninum A í Manilla á Filipseyjum og
hefði því hjónabandi ekki lokið fyrr en með dómi bandarísks dóm-
stóls á árinu 1982 eða sex árum eftir að K gekk í hjúskap með M.
Vegna ágreinings M og K um skilnaðarkj ör var búskiptum þeirra
vísað til skiptaréttar Reykjavíkur þann 19. nóvember 1984. Krafðist
K þess, að búið yrði tekið til opinberra skipta sem félagsbú hjóna, en
þeirri kröfu andmælti M, þar sem hann taldi, að til hjúskapar hefði
ekki stofnast með þeim.
Stuttu eftir að ágreiningi M og K var vísað til skiptaréttarins, eða
þann 27. nóvember 1984, gerði M reka að því með málshöfðun að fá
hjúskap sinn og K ógiltan fyrir áfrýjunardómi Alaskafylkis í Banda-
ríkjunum, þar sem þau M og K höfðu verið lýst hjón. K tók ekki til
varna í því máli og gekk útivistardómur 6. febrúar 1985. Varð niður-
staða hans sú, að „hjúskapur" M og K væri ógildur frá öndverðu, þar
265