Tímarit lögfræðinga - 01.12.1986, Blaðsíða 31

Greiðsluskylda vátryggingafélags, sem selt hefur slysatryggingu,
fer að sjálfsögðu eftir vátryggingarsamningnum. Um langt árabil hef-
ur gildissvið slysatryggingar sjómanna verið markað þannig í vátrygg-
ingarskilmálum, að vísað er til ákvæða siglingalaga. Gildissvið slysa-
tryggingarinnar samkvæmt sigll. er þrengra en samkvæmt ýmsum
kjarasamningum, sem áður giltu. Árið 1961 var t.d. samið um, að vá-
tryggt skyldi gegn öllum slysum um borð eða í landi. Er ekki víst, að
aðilar samninga um kjör sjómanna hafi ætlast til þess, að slysatrygg-
ingunni væri markað þrengra gildissvið en áður. Dæmi eru til, að vá-
tryggingafélög líti svo á, að skylt sé að greiða bætur fyrir slys, sem
greinilega er utan við gildissvið slysatryggingar samkvæmt siglinga-
lögum, enda þótt gildandi kjarasamningur vísi einungis til laganna.
Slíkar greiðslur hafa stundum verið inntar af hendi á þeirri (vafa-
sömu) forsendu, að aðilar kjarasamnings hafi eigi ætlað að þrengja
gildissvið umsaminnar slysatryggingar, enda þótt svo hafi tekist til við
samningsgerð, að eldri ákvæði kj arasamninga um víðara gildissvið
voru hvorki endurtekin berum orðum né til þeirra vísað.
Gildissvið slysatryggingar eftir sigll. er ekki hið sama og gildissvið
slysatryggingar eftir IV. kafla laga um almannatryggingar nr. 67/
1971. Það er ekki heldur sambærilegt gildissviði slysatrygginga sam-
kvæmt kjarasamningum, sem gilda fyrir launþega í landi.
Með 172. gr. sigll. er sjómönnum tryggð slysatrygging með nánar
tilteknum vátryggingarfjárhæðum gegn slysum, sem verða á ákveðnu
athafnasviði. Semja má um hærri fjárhæðir eða víðara gildissvið, en
samningar um minni vátryggingarvernd en lögin mæla fyrir um eru
ógildir. Vitanlega er nauðsynlegt, að þess sé getið svo að ótvírætt sé í
kjarasamningi, ef aðilar vilja, að umsamin slysatrygging sé víðtækari
en vátryggingin, sem lögskylt er að kaupa. Æskilegt er, að í kjara-
samningum sjómanna væru fyllri ákvæði um slysatrygginguna en nú
eru. I kjarasamningum eru t.d. yfirleitt ekki reglur um áhrif greiðslu
slysatryggingarfjár á rétt til skaðabóta frá útgerðarmanni.
Öll íslensk vátryggingafélög, sem selja slysatryggingu sjómanna
samkvæmt kjarasamningum, hafa lengi notað sömu vátryggingarskil-
mála fyrir hana. Þeir voru á sínum tíma samþykktir af aðilum kjara-
samninganna, en ekkert er að þeim vikið í gildandi kjarasamningum
eða siglingalögum. Skilmálar þessir fela í sér nokkru víðtækari vátrygg-
ingarvernd en staðlaðir skilmálar, sem gilda um atvinnuslysatryggingu
launþega í landi. Verður efni vátryggingarskilmálanna ekki rakið hér.
245