Ægir - 01.08.1995, Blaðsíða 28

skömmtunarkerfi. Þaö vantar ekkert
nema kúlu á aðra löppina sem maður
ætti að draga á eftir sér.
Best hefði verið að hafa valið skýrt,
róðrardaga eða kvóta og ekkert þar á
milli. Það er eina skynsamlega lausnin
og endanleg. Þessi lausn er bara plástur á
sárið en enn er bullandi gröftur undir."
Aflaþakið sem er í rauninni kvóti er
frábrugðið kvótakerfinu að því leyti að
kvóti hvers báts verður ekki framseljan-
legur og sá sem velur slíkt kerfi má ekki
leigja til sín kvóta.
„Þetta finnst mér algjörlega rangt. Ég
hefði viljað fara inn í kvótakerfið á
sömu forsendum og aðrir sem þurfa að
búa við það. Þá hefði ég haft sömu
möguleika og aðrir á aö bjarga mér og
byggja mig upp aftur og þetta finnst mér
ótækt. Þetta á líka við um ýmis þorp á
landsbyggðinni. Krókakerfið hefur verið
þeirra leið til þess að byggja sig upp aft-
ur."
Er samt á móti kvótakerfi
„Þetta þýðir ekki það að ég sé með-
mæltur því að nota kvótakerfi til þess að
stýra fiskveiðum og tel að það við eigum
ekki að nota það. En það er hérna og
langbest að horfast í augu við það og
hafa sömu reglur fyrir alla. Það verður
hér eitthvað áfram og það þýðir lítið að
berja hausnum við steininn."
Telur þú að félagar þínir í smábáta-
samtökunum séu almennt ánægðir með
þessi lög?
„Það er enginn ánægður með þau.
Hvorki þeir sem fá þau yfir sig eða þeir
sem settu þau því menn gera sér ljóst að
þau eru ekki endanleg lausn. Slagurinn
um fjölda banndaga á næsta ári skiptir
ekki máli heldur hámarksaflinn. Aflinn
skammtar dagana og ef við hefðum
fengið 10 þúsund tonn í viðbót þá hefði
þessi floti getað lifað en hann gerir það
ekki á þessum afla."
Menn hafa jafnvel hótað því að fara
ekki að þessum lögum þegar þau ógni
lífsafkomu þeirra.
„Skerðingin ætti ekki að koma nein-
um á óvart. Trillusjómenn hafa hingað
til farið að lögum og ég trúi að þeir geri
það áfram meðan við búum í lýðræöis-
ríki."
Buddan er harður húsbóndi
En hvaða kerfi ættum við að nota ef
ekki kvótakerfi. Eru til betri lausnir?
Hvaða kosti hefur sóknarmark helsta
framyfir kvótakerfi?
„Það hefur fyrst og fremst þá kosti að
menn leiðast ekki út í að henda fiski. Ég
held að það sé geigvænlegt hve miklu er
hent. Það skiptir örugglega tugum þús-
unda tonna. Lítum til reynslu annarra
þjóða. Kanadamenn reyndu að nota
kvótakerfi og afleiðingarnar eru þær að
þrír helstu fiskistofnar þeirra eru hrund-
ir. Það er talið að 50% af þeim afla sem
kom í land hafi verið svindlað framhjá
vigt en það þorir enginn að giska á hve
miklu var hent.
Kvótakerfið hefur í sér innbyggðan
hvata til að henda fiski. Það þarf engan
speking til að sjá að þegar leiguverðið á
kvótanum er yfir 100 krónur meðan
verðið á þorskinum er 80 krónur þá
myndast þrýstingur á sjómennina um
að koma ekki að landi með fisk nema
hann skili 100-110 krónum. Buddan
er sá harði húsbóndi sem stjórnar
þessu.
Fyrst þegar kvótakerfið kom á þá
hentu menn ekki fiski. Ef einhver gerði
það þá fékk hann sting fyrir hjartað því
það er inngróið í vitund okkar að þetta
eigi maður ekki að gera. Svo líða árin og
menn hætta að hrökkva í kút þó einu og
einu tonni sé hent. Þannig slævist vit-
undin og það óttast ég að hafi gerst á
undanförnum árum."
Sóknarkvótakerfi væri lausnin
„Ég vil setja upp sóknarkvótakerfi.
Það yrði ákveðið hve mikið ætti að
sækja og farið eftir ákveðnu kerfi hve
margar sóknareiningar hvert skip fengi
og hve mörgum einingum það eyddi á
dag. Þessar einingar yrðu framseljanleg-
ar milli skipa en réöust af vélarafli og
skipsstærð og þannig yrði komið í veg
fyrir að flotinn stækkaði óhóflega og
sóknin á dag ykist því stærra og aflmeira
skip eyddi fleiri einingum á dag. í slíku
kerfi en enginn hvati til þess að henda
fiski."
Þorvaldur er í hópi þeirra sem hafa
gagnrýnt niðurstöður og mælingar fiski-
fræðinga og telur þorskstofninn stærri
en Hafrannsóknastofnun telur. Ætti að
leyfa meiri veiði á þorski?
„Eg var hlynntur niðurskurði á sínum
tíma. Ég hef haldið bókhald yfir hvern
róðrardag í 20 ár. Ég hef aldrei fengið
meiri afla á hverja línu en í vetur og
þetta er góður mælikvarði. Síðastliðið
haust var þorskur hér á slóðum þar sem
hann hefur ekki sést árum saman.
Kannski á mikill sjávarkuldi fyrir norð-
an þátt í því.
Við vitum vel að mælingar fiskifræð-
inga eru ekki mjög nákvæm vísindi. Það
mælir enginn þann afla sem er hent. Sé
hann t.d. 50 þúsund tonn þá er sýnt að
stofninn þolir meiri afla sem því nemur
og þá myndi allt skila sér í land.
Sjómenn og fiskifræðingar vinna ekki
nógu mikið saman. Auðvitað er það til-
hneiging veiðimannsins að segja að það
sé fullur sjór af fiski þegar vel veiðist.
Það er í sjálfu sér gott að láta þorskinn
njóta vafans.
Ég tel að ástand ýsu- og ufsastofnsins
sé hins vegar mun verra en fiskifræðing-
ar vilja vera láta."
Þorsteinn vill alla á kvóta
Öflug samtök smábátaeigenda hafa
vakið athygli fyrir skelegga baráttu. Hver
er lykillinn að góðri samstöðu?
„Trillusjómenn er sérstök stétt sem á
engan sinn líka. Þeir þekkjast betur en
sjómenn almennt, þeir hittast á miðun-
um og í höfnum út um land. Meðal
þeirra er samkennd því þetta eru frum-
byggjaveiðar. Þetta skapar sterkari tengsl
sem síðan skila sér vel með duglegum
forustumönnum."
28 ÆGIR