Ægir - 01.08.1995, Blaðsíða 5

:ur Björnsson í Hull:
iganna
„Ég fór til Bretlands í maí 1981 og
hóf störf hjá J. Mar sem var umboðsað-
ili fyrir íslensk skip á þeim tíma. Þá var
reiknað með að skipakomur til
Fleetwood myndu aukast verulega og
mitt starf beindist að því að byggja upp
aðstöðu þar. Það kom fljótt í ljós að
þessar spár rættust ekki. íslensk skip
sigldu ekki til Fleetwood og við fluttum
að lokum til Hull frekar en að flytja
heim þar sem sú borg var áfram besti
markaðurinn fyrir íslenskan ísfisk.
Sama haustið, 1982, og við fluttum
til Hull komu fyrstu gámarnir með ís-
lenskum fiski á Bretlandsmarkað og
mörkuðu upphaf blómlegs tímabils og
endurvöktu þann markað sem manni
fannst vera að deyja út. Næstu þrjú árin
stefndi kúrfan lóðrétt upp í loftið og
þetta var ákaflega skemmtilegur tími."
Hættum viö heimferð
„Ég starfaði fyrir J. Mar Ltd. til janúar
1986 en þá ákvað ég að hætta eftir að
breytingar sem ég vildi fá í gegn á
rekstrinum uröu ekki. Þetta er tæplega
100 ára gamalt fjölskyldufyrirtæki sem
reyndist þungt í vöfum. Við vorum í
raun á heimleið en ég fékk mikla hvatn-
ingu og eindregnar óskir til þess að vera
um kyrrt og setja upp eigin rekstur. ís-
berg Ltd. hóf starfsemi sína 1. febrúar
1986 og byrjaði smátt eins og vera ber.
Við vorum í leiguhúsnæði við dokkina
með fimm starfsmenn. Við urðum á
fyrsta starfsári stærsta fyrirtækið í sölu á
íslenskum ísfiski á Bretlandi en þá voru
fimm fyrirtæki að bítast um þennan
markað.
Hvað er „landráðastarfsemi"?
Síðan óx okkur ásmegin og fluttum í
eigið húsnæði strax um sumarið og
fjölguðum starfsfólki um helming. 1987
komu upp miklar umræður hér heima
um þá „landráðastarfsemi" að senda
óunninn fisk úr landi og stjórnvöld
ræddu í alvöru að setja lög til þess að
hindra þetta. Þetta varö til þess að við
fórum að færa út kvíarnar enda sýndist
þetta brothætt staða með nýtt fyrirtæki
í höndunum.
Þennan vetur var ungur námsmaður,
Gústaf Baldvinsson, í háskólanum í
Hull að taka masterspróf í stjórnunar-
kerfum. Við kynntumst ágætlega og
hann vann sitt lokaverkefni um hvort
fýsilegt væri fyrir ísberg að fara út i sölu
á frystum fiski. Niðurstaða hans varð já-
kvæð og við létum til skarar skríða og
Gústaf kom að vinna hjá ísberg og við
tókum að okkur að selja afurðir Mar-
grétar EA á Bretlandsmarkaði. Það var á
brattann að sækja í fyrstu en Gústaf
leysti verkið vel og nú seljum við á Bret-
landsmarkaði afurðir allra sjö Samherja-
skipanna, Guðbjargar ÍS, Snæfugls SU
og Andeyjar SF. Þetta er nálægt því aö
vera helmingur af umsvifum okkar nú."
Samdrætti mætt með niðurskurði
Hefur ekki dregið talsvert úr útflutn-
ingi á ferskum fiski til Bretlands?
„Jú, það hefur gerst. Okkar besta ár
var 1990 þegar íslendingar fluttu 66
þúsund tonn af ferskum fiski til Bret-
lands. Af því vorum við með 60%. í
fyrra voru flutt til Bretlands rúm 20 þús-
und tonn og af því vorum við með
70-80%. Það er sýnt að samdráttur
verður enn á þessu ári. Þetta er komið
niður fyrir þau mörk sem áður var mið-
að við sem lágmark eða 20 þúsund
tonn. Við höfum reynt aö mæta þess-
um samdrætti með niðurskurði og hag-
ræðingu. Auk þess höfum viö bætt við
okkur sölu á afurðum rækjuverksmiðj-
unnar Geflu hf. á Kópaskeri."
Er töluverð samkeppni á þessum
markaði?
„Hún er enn fyrir hendi en ekki eins
óvægin og oft áöur. Af þeim fimm fyr-
irtækjum sem börðust um þennan
markað þegar við byrjuðum er ísberg
eina fyrirtækið sem eftir er. Hin hafa
ýmist hætt starfsemi eða farið á haus-
inn.
Það var aldrei keppikefli í sjálfu sér
hjá okkur að vera einráðir á þessum
markaði þó við vildum verða stærstir og
bestir. Við eigum í samkeppni við tvö
önnur fyrirtæki sem fást við sölu á ís-
fiski."
„Aukategundir" komnar á toppinn
Eru skipin alveg hcett að sigla á Bret-
land?
„Skipin eru nær alveg hætt að koma.
Fiskurinn kemur í gámum. Samsetning-
in hefur einnig breyst og byggist nær
eingöngu á því sem áöur voru kallaðar
„aukategundir". Ýsa er stærst en grá-
lúða, steinbítur, skarkoli og karfi eru
einnig mikilvægir. Þorskur sem áður var
aðaluppistaðan í aflanum sést varla
lengur.
í kringum 1990 hækkaði verð á ís-
fiski mjög mikið en hefur verið fremur
lágt síðan og gengi pundisins ekki verið
hagstætt og farið versnandi, t.d. gagn-
ægir 5