Tímarit lögfræðinga - 01.03.1997, Blaðsíða 20

önnur fjárverðmæti eða vinna verk. Einnig getur verið, að ábyrgðarkrafa sé
annars efnis en aðalkrafa, en svo er, ef ábyrgðarmaður er skuldbundinn til að
greiða bætur vegna vanefnda aðalskuldara á skyldu til annars en greiðslu
peninga.
Abyrgð vegna annars en greiðslu kröfu á hendur aðalskuldara, telst ekki
kröfuábyrgð, svo sem ef gengist er í ábyrgð fyrir því, að þriðji maður eigi
söluhlut veðbandslausan. Það sama gildir ef ábyrgðin lýtur að einhverjum að-
stæðum þriðja manns, eins og því, að hann sé gjaldfær við útgáfu ábyrgðar-
yfirlýsingar, en kröfuábyrgð er frábrugðin slíkri yfirlýsingu á þann veg, að með
kröfuábyrgð er gengist í ábyrgð fyrir gjaldfæmi aðalskuldara eftir að krafa er
gjaldfallin. Vafi getur þó leikið á því í hverju einstöku tilviki, hvort um slíka
ábyrgð sé að ræða eða kröfuábyrgð. Utan hugtaksins kröfuábyrgð fellur einnig,
ef gengist er í ábyrgð fyrir því, að þriðji maður taki á sig skuldbindingu eða
aðhafist eitthvað, án þess að slíkt sé fullnusta kröfu. Jafnframt ef ábyrgðin lýtur
að því, að þriðji maður láti einhverja athöfn hjá líða, ef slíkt varðar ekki efndir
kröfu. Að auki má nefna það tilvik, þegar þriðji maður gengst í ábyrgð fyrir
sakborning, samkvæmt 109. gr. laga nr. 19/1991, sem áður er getið.
Tíðast er það svo, að til ábyrgðarkröfu og aðalskuldar sé stofnað samtímis, en
ekkert stendur í vegi þess, að veitt sé ábyrgð fyrir kröfu, sem þegar er fyrir
hendi. Þetta gæti til dæmis atvikast þannig, að gengist væri í ábyrgð fyrir
efndum kröfu gegn því, að aðalskuldara væri veittur gjaldfrestur. Þá er unnt að
takast á hendur ábyrgð á efndum kröfu, sem háð er skilyrðum, eða jafnvel án
þess, að til hennar hafi stofnast og það þótt hverfandi líkur séu á því, að krafa
stofnist, svo sem gæti átt við, ef veitt er ábyrgð vegna hugsanlegrar skaða-
bótaskyldu. Skipt getur máli hvort krafa, sem kynni að stofnast, sé nánar
afmörkuð eða sérgreind. Er ástæða til að ætla, að tilhneigingar gæti til að
takmarka gildi mjög víðtækra og almennra ábyrgða vegna ófyrirsjáanlegra
krafna á hendur aðalskuldara, eða að þeim verði í einstaka tilvikum vikið til
hliðar á grundvelli 36. gr. laga nr. 7/1936 um samningsgerð, umboð og ógilda
löggerninga (hér eftir skammstöfuð SML). Það fer þó eftir atvikum hverju
sinni.
Ábyrgðarkrafa felur í sér tryggingu fyrir efndum aðalkröfu með því, að
ábyrgðarmaður tekur á sig almenna persónulega skuldbindingu og verður
solidariskt skuldbundinn með aðalskuldara. Þetta er frábrugðið þeirri aðstöðu,
að þriðji maður veiti veð í tiltekinni eign sinni til tryggingar skuldbindingu á
hendur öðrum. Þá verður ekki leitað frekari fullnustu hjá honum en með því,
að ganga að hinni veðsettu eign, nema hann hafi jafnframt tekið á sig
persónulega ábyrgð á efndum kröfunnar.5
5 Henry Ussing, Kaution. bls. 8-9; Carsten Smith, Garantirett III, bls. 53-55.
14