Tímarit lögfræðinga - 01.03.1997, Blaðsíða 24

er, sérstaklega ef ábyrgð er veitt með munnlegri yfirlýsingu frá ábyrgðarmanni
til kröfuhafa.14 Ef kröfuábyrgð er ekki skrifleg er jafnframt hætt við, að það
verði talið fela í sér vísbendingu þess, að ekki hafi stofnast skuldbindandi
ábyrgð.15
4.1.3 Kröfuábyrgð og yfirlýsingar án skuldbindinga
I tengslum við viðskipti geta gengið á milli manna ýmsar yfirlýsingar án
skuldbindinga, meðal annars um fjárhagslega stöðu þeirra, sem hlut eiga að
máli. í sumum tilvikum getur leikið vafi á því, hvort um sé að ræða kröfuábyrgð
eða yfirlýsingu, sem felur ekki í sér skuldbindingu fyrir þann, sem hana gefur.
Verður fjallað um þetta viðfangsefni eftir efni þeirra yfirlýsinga, sem til álita
koma.
A Meðmæli
Lýsi einhver því yfir, að tiltekinn maður sé traustur í viðskiptum og
hvetji til viðskipta við hann, yrði slíkt tæplega talin skuldbindandi kröfu-
ábyrgð. Við mat á þessu getur efni viðkomandi yfirlýsingar haft áhrif,
svo og hve ákveðin hún er. Þá gæti einnig skipt máli, hvort sá, sem
yfirlýsinguna gefur, hafi tekið virkan þátt í því að koma á viðskiptum,
auk atvika að öðru leyti. Þótt yfirlýsingar sem þessar geti almennt ekki
falið í sér kröfuábyrgð, gæti sá, sem valdið hefur tjóni með slíkri
yfirlýsingu gegn betri vitund, orðið bótaskyldur samkvæmt almennum
reglum skaðabótaréttar utan samninga.
B Mat á gjaldfærni
Annað markatilvik kröfuábyrgðar og yfirlýsinga, sem fela ekki í sér
skuldbindingu, eru upplýsingar um fjárhagsmálefni annarra og mat á
lánstrausti þeirra. Þetta er einkum álitaefni varðandi þá, sem gera sér
atvinnu af því að miðla slíkum upplýsingum. Varla kemur til álita, að
upplýsingar af þessu tagi geti falið í sér loforð um kröfuábyrgð. Á hinn
bóginn gæti sá, sem hefur slíka starfsemi með höndum, bakað sér
bótaábyrgð eftir almennum reglum vegna tjóns, sem hann hefur með
gáleysi valdið kröfuhafa.
14 Úr danskri dómaframkvæmd má benda á UfR 1930. 411, varðandi þetta álitaefni. Þar
voru málsatvik þau, að verktaki hafði tekið að sér gagnvart verkkaupa að byggja hús og átti
verktaki að leggja til efni í bygginguna. Fyrirtæki sem selt hafði verktakanum timbur til
byggingarinnar hélt því fram, að verkkaupi hefði ábyrgst greiðslu þess munnlega með
svohljóðandi yfirlýsingu: „De skal ikke komme til at lide noget tap ved R... (verktaki), det
indstaar jeg Dem for“. Verkkaupi hefði hins vegar í kjölfarið ekki viljað staðfesta ábyrgð sína
skriflega og síðar andmælt því, að hann hefði tekist á hendur ábyrgð, heldur einungis látið í
ljós þá von sína, að fyrirtækið tapaði ekki á viðskiptunum. Nokkru síðar lést verkkaupinn og
var höfðað mál gegn ekkju hans, sem sat í óskiptu búi. Hæstiréttur taldi ekki sannað, að
verkkaupinn hefði tekist á hendur ábyrgð og var ekkjan sýknuð.
15 Carsten Smith, Garantirett III, bls. 133.
18