Tímarit lögfræðinga - 01.03.1997, Blaðsíða 47

H 3. október 1996, mál nr. 2/1993
Krafist var riftunar á greiðslu skuldar sem farið hafði fram með sölu Hafamarins hf.
á hlutabréfum félagsins í Iceland Seafood Corporation þann 28. október 1993. Salan
hafði farið þannig fram að andvirði bréfanna hafði að frádregnum umboðslaunum
verið greitt beint frá söluaðila inn á viðskiptaskuld Hafarnarins við Olíufélagið hf.
Greiðslunni var rift á grundvelli þess að um óvenjulegan greiðslueyri væri að ræða. I
forsendum dóms Hæstaréttar var m.a. tekið fram að líta yrði til þess í hvaða formi
greiðslan fór frá skuldaranum en ekki í hvaða mynd hún barst kröfueiganda.
Sjá einnig athyglisverðan óáfrýjaðan héraðsdóm:
Bæjarþing Reykjavíkur 31. maí 1990, mál nr. 15340/1989
Með úrskurði skiptaréttar Reykjavíkur uppkveðnum 22. apríl 1988 var bú Víðis hf.
tekið til gjaldþrotaskipta. Skiptastjóri höfðaði mál og krafðist riftunar á greiðslu
skuldar sem fram hafði farið með afhendingu 4 skuldabréfa. Uppgjör skuldarinnar
fór fram með þeim hætti að Landsbankanum, viðskiptabanka Víðis hf., vom afhent
skuldabréfin þann 20. apríl 1988. Andvirði þeirra var lagt inn á hlaupareikning Víðis
hf. að frádregnu lántökugjaldi og afföllum. Samdægurs var andvirði bréfanna ráð-
stafað til greiðslu annarra skulda Víðis hf. við Landsbankann.
Héraðsdómur féllst á riftun þar sem andvirði skuldabréfanna hafði verið fært inn á
reikning Víðis hf. og samdægurs fært út af reikningnum til greiðslu á skuldum Víðis
hf. við Landsbankann. Þannig taldi dómurinn að umrædd kaup Landsbankans á bréf-
unum hafi staðið í beinu sambandi við greiðslu á skuldum Víðis hf. við Lands-
bankann og hafi því eins og á stóð verið óvenjulegur greiðslueyrir í skilningi 1. mgr.
54. gr. laga nr. 6/1978.
2.3.6 Lokaorð
Þær reglur sem minnst var á hér að framan eru leiðbeiningarreglur. Við mat á
því hvort um óvenjulegan greiðslueyri er að ræða verður ávallt að líta á
málavexti í heild sinni. Það mat lýtur að því t.d. hver staða skuldara var við
greiðsluna, hvernig stefndi eignaðist kröfuna á hendur þrotamanni og hver
viðskipti aðilanna voru eftir hinn riftanlega atburð. í þessu sambandi er vert að
benda á að dómstólar virðast ekki hafa talið það skipta máli hvort
þrotamaðurinn hafi haft frumkvæði að uppgjörinu á þennan hátt.
H 28. mars 1996, mál nr. 71/1995
Skuld Miklagarðs hf. við Lakkrísgerðina Kólus hf. var greidd með sykri. Greiðslunni
var rift á grundvelli 1. mgr. 134. gr. gþl. I dómi héraðsdóms var ekki talið skipta máli
varðandi réttarstöðu lakkrísgerðarinnar að Mikligarður hf. hafi átt fumkvæði að
kaupunum. Héraðsdómurinn var staðfestur í Hæstarétti m.a. með skírskotun til
forsendna hans.
41