Tímarit lögfræðinga - 01.03.1997, Blaðsíða 22

í stað þess, að um óeiginlegt þriðjamannsloforð sé að ræða, hefur því verið
haldið fram, að loforð um kröfuábyrgð, sem beint er að aðalskuldara, í öllu falli
að vissum skilyrðum fullnægðum, skuldbindi ábyrgðarmann beint gagnvart
kröfuhafa, þegar hann fær vitneskju um loforðið. Abyrgðarmaðurinn sé vafa-
laust skuldbundinn gagnvart kröfuhafa, ef ætlunin hefur verið, að ábyrgðar-
yfirlýsingunni yrði beint að hinum síðarnefnda. Það sama gildi einnig, ef
ábyrgðaryfirlýsing er þannig úr garði gerð eða aðstæður slíkar, að ábyrgð-
armanni megi vera ljóst, að kröfuhafa sé rétt að telja yfirlýsinguna ætlaða til
framvísunar gegn honum sem skuldbindingu. Hvað þetta varðar er talið skipta
máli, hvort efni ábyrgðaryfirlýsingarinnar er á þá lund, að kröfuhafa sé rétt að
líta á hana sem endanlega og hvort hún þjónar þeim tilgangi að greiða fyrir því
að aðalskuldari fái lán. Jafnframt skipti máli í þessu sambandi, hvort
ábyrgðaryfirlýsingin stendur sjálfstæð og óháð öðrum yfirlýsingum, sem beint
er að aðalskuldara. í dæmaskyni um hið gagnstæða er nefnt, að loforð um
ábyrgð í persónulegu bréfi til aðalskuldara geti ekki skapað kröfuhafa rétt á
hendur þeim, sem yfirlýsinguna gefur, þótt hún komist til vitundar kröfuhafa.
Slík yfirlýsing beinist að móttakanda og feli ekki í sér viljayfirlýsingu gagnvart
öðrum en honunt. Á heildina litið er þetta virt út frá áhættusjónarmiðum, þannig
að ábyrgðarmaður verði að bera hallann af því að láta frá sér fara ábyrgð-
aryfirlýsingu, sem unnt er að beina að kröfuhafa.8
Það álitaefni, hvort loforð ábyrgðarmanns gagnvart aðalskuldara um
kröfuábyrgð teljist óeiginlegt þriðjamannsloforð eða hvort kröfuhafi geti þegar
á grundvelli þess öðlast beinan rétt á hendur ábyrgðarmanni, hefur raunhæfa
þýðingu. Ef urn er að ræða óeiginlegt þriðjamannsloforð, sem skapar kröfuhafa
rétt við framsal, gilda meginreglur um aðilaskipti við framsal almennra krafna,
en meginmarkmið þeirra er að tryggja, að skyldur skuldara aukist ekki við
framsalið. Því gæti ábyrgðarmaður haft uppi við kröfuhafa allar þær sömu
mótbárur, sem hann gat borið fram við aðalskuldara. Ef kröfuhafi öðlast hins
vegar beinan rétt á hendur ábyrgðarmanni, þegar loforðið er komið til vitundar
kröfuhafa, glatar ábyrgðarmaður veikum mótbárum, ef kröfuhafi er í góðri trú.
Þannig má í dæmaskyni nefna, að hafi aðalskuldari beitt ábyrgðarmann svikum,
yrði slík mótbára ekki höfð uppi við grandlausan kröfuhafa, ef hann teldist
loforðsmóttakandi, sbr. 1. mgr. 30. gr. SML. Niðurstaðan yrði hins vegar önd-
verð ef talið væri, að kröfuhafi öðlaðist rétt sinn við framsal frá aðalskuldara.9
8 Sjá nánar Carsten Smith, Garantirett III, bls. 141-148. Til stuðnings kenningum sínum
vísar Smith til norskrar dómaframkvæmdar. Auk annarra dóma, sem reifaðir eru í tilvitnaðri
heimild, er vísað til Rt 1934. 1016, en í því máli voru atvik þau, að óskað var eftir ábyrgð
sveitarfélags fyrir iáni frá Norges Bank. Sveitarstjómin samþykkti að veita ábyrgð og var
tilkynning þess efnis send til aðalskuldara, sem framsendi hana til bankans. Þetta var talið
nægjanlegt til að skuldbinda sveitarfélagið gagnvart bankanum.
9 Hans Viggo Godsk Pedersen, Kaution, bls. 15; Hans Vemer Hpjrup, Kaution, bls. 16-17.
16