Tímarit lögfræðinga - 01.03.1997, Blaðsíða 50

hann hafði þurft að greiða. í Hæstarétti var það tekið fram að um fasteignaviðskipti
hafi verið að ræða og að veðskuldabréf væru algengur og venjulegur greiðslueyrir í
fasteignaviðskiptum. „Eins og á stóð verður ekki talið að umrætt veðskuldabréf, enda
þótt það sé útgefið af þriðja aðila, hafi verið óvenjulegur greiðslueyrir í þessum
viðskiptum þannig að riftanlegt sé samkvæmt 1. mgr. 54. gr. gjaldþrotalaga". Riftun
greiðslunnar var því hafnað.
í öðru Iagi má benda á að í nokkrum dómum hefur verið fallist á að annars
riftanleg greiðsla geti verið venjuleg eftir atvikum ef með henni er gerð heiðar-
leg tilraun til að rétta af rekstur þrotamanns og bjarga honum frá gjaldþroti.19
Mörkin hér á milli eru þó ekki skýr og í öðrum dómum hefur ekki verið fallist
á slíka málsástæðu.
Bæjarþing Reykjavíkur 23. maí 1989, mál nr. 20511/1988
Ferðaskrifstofan Terra hf. hafði gert samning um sölu á farmiðum Flugleiða hf. og bar
ferðaskrifstofunni að greiða Flugleiðum hf. andvirði allra seldra farseðla á ákveðnum
gjalddögum. Um mánaðamótin október nóvember 1987 var Terra hf. komin í veru-
lega skuld við Flugleiðir hf. og tók félagið þá til þess ráðs að taka alla farseðla úr
vörslu ferðaskrifstofunnar og loka þannig fyrir áframhaldandi farmiðasölu hennar.
Terra hf. greiddi Flugleiðum hf. umtalsverða fjárhæð úr sjóðum sínum til að fá að
halda áfram sölu farseðla í nóvember 1983. Terra hf. var úrskurðuð gjaldþrota þann
29. febrúar 1988 og krafðist skiptastjóri riftunar á umræddri ráðstöfun á grundvelli 1.
mgr. 54. gr. laga nr. 6/1978.
Dómurinn taldi að um væri að ræða greiðslu skuldar í skilningi gjaldþrotalaga. Þar
sem ætla þótti að greiðslan hafi gefið möguleika á að auka gjaldfærni fyrirtækisins og
upplýst var að á þessu tímabili hafi verið gerð tilraun til að rétta við rekstur ferða-
skrifstofunnar, þótti þegar allt var virt að greiðslan hafi verið venjuleg eftir atvikum
og því var ekki fallist á kröfu um riftun á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga nr. 6/1978.
Á þeirri málsástæðu, að ráðstafanir hafi beinst að því að koma rekstri á réttan
kjöl, hefur verið byggt í nokkrum málum án þess að á hana hafi verið fallist. Því
19 Sjá einnig til hliðsjónar H 1994 2814, en í málinu var krafist riftunar á grundvelli 61. gr.
laga nr. 6/1978 á samningi sem Lindalax hf. gerði þann 10. maí 1989 við fyrirtækið
Vatnsleysu sf. um kaup á hlutabréfum Vatnsleysu sf. í Lindalaxi hf. og breytingar á leigugjaldi
um land vegna laxeldisstöðvar Lindalax hf. Greiddi Vatnsleysa sf. hlutafjárloforð sitt með
framsali á lands- og veituréttindum fyrir laxeldisstöð félagsins. Lindalax hf. var tekinn til
gjaldþrotaskipta í desember 1989. Skiptastjóri byggði kröfu sína um riftun m.a. á því að með
sölu hlutabréfanna og breytingu leigugreiðslna samkvæmt samningnum hafi stefndu með
ótilhlýðilegum hætti verið afhent verðmæti á kostnað annarra kröfuhafa þar sem Vatnsleysa
sf. hafi við gerð samningsins vitað eða mátt vita að félagið átti ekki fyrir skuldum. Hæstiréttur
féllst ekki á riftun. Ekki var talið að afhent hafi verið verðmæti á kostnað annarra kröfuhafa
þar sem í kjölfar samningsins hafi verið veitt auknu hlutafé tii fyrirtækisins, en samningurinn
hafi verið forsenda þeirrar aukningar. Samningurinn hafi því verið gerður með endurskipu-
lagningu félagsins í huga og ráðamönnum félagsins hafi þótt hann hagstæður á þeim tíma sem
hann var gerður. Var einkum tekið tillit til þess að hér var um að ræða fyrirtæki sem verið var
að koma á laggirnar.
44