Ægir - 01.08.1999, Side 37

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
Samábyrgð íslands 90 ára:
Hefur þróast í takt
við útgerðarsöguna
Samábyrgð íslands á fiskiskipum
fagnaði nú í sumar 90 ára af-
mœli. Saga félagsins hófst með því að
sett voru lög um Samábyrgðina árið
1909 og lagði ríkissjóður félaginu til
fjármuni vegna kostnaðar við stjórn
og tryggði henni ábyrgð ríkissjóðs á
skuldbindingum upp að ákveðnu
marki. Um beint stofnframlag úr rík-
issjóði var ekki um að rceða. Félagið
skyldi vera gagnkvœmt trygginga-
félag.
Hlutverk Samábyrgðarinnar var í
byrjun að tryggja skip eða báta sem
ætluð voru til fiskveiða eða flutninga
við ísland. Um var að ræða beina vá-
tryggingu hjá félaginu eða endurtrygg-
ingu fyrir bátaábyrgðarfélögin í
landinu. Þá skyldi Samábyrgðin einnig
annast tryggingar á afla og veiðarfær-
um.
Við stofnun félagsins voru 3 menn í
stjórn þess, þ.e tveir gæslustjórar og
framkvæmdastjóri, sem jafnframt var
formaður félagsins. Framkvæmdastjór-
inn og annar gæslumaðurinn voru
skipaðir af stjórnarráðinu en hinn
gæslumaðurinn kosinn af innlendu
vátryggingafélagi sem Samábyrgðin
var í samvinnu við.
Úr 50 bátum í 500
Núverandi forstjóri Samábyrgðar ís-
lands er Pétur Sigurðsson. Hann segir
að við upphaf tryggingastarfsemi Sam-
ábyrgðarinnar árið 1910 hafi verið í
tryggingu hjá félaginu 51 seglkuggur,
4 gufuskip, 7 bifkuggar og 17 bifbátar,
alls 79 skip, þar af 36 í beinni trygg-
ingu og 43 í endurtryggingu. Þessi
upptalning segir Pétur að sýni á hvaða
stigi útgerð á íslandi var við upphaf
aldarinnar. Margur dropinn hefur til
sjávar runnið síðan þá og í dag eru í
frum- og endurtryggingu hjá Samá-
byrgðinni hátt í 500 skip.
í mörg ár annaðist félagið trygging-
ar á skipum Skipaútgerðar ríkisins og
varðskipum Landhelgisgæslunnar. Pét-
ur segir að tjón sem urðu á varðskip-
unum vegna þorskastríðanna hafi
fengist að mestu leyti greidd af endur-
tryggjendum á Lloyd's markaði í
London.
Fúinn varð að vandamáli
Á árunum í kringum 1950 fór að gera
vart við sig þurrafúi, eða bráðafúi sem
síðar var kallaður, í íslenskum tréfiski-
skipum. Sá ófögnuður orsakaðist af
svokölluðum „Poria" sveppum, og var
mjög hraðfara og lagði undir sig til-
tölulega ný tréskip á ótrúlega skömm-
um tíma. Árið 1955 var þetta orðið
svo alvarlegt vandamál að ríkisstjórn-
in ákvað að hlaupa undir bagga og að-
stoða þá skipaeigendur, sem urðu fyrir
barðinu á þessum vágesti.
Sjávarútvegsráðherra fór þess á leit
við Samábyrgðina árið 1957 að hún
sett á stofn sérstaka deild við stofnun-
ina, sem kæmi á og annaðist trygging-
ar gegn tjónum af völdum bráðafúa.
Lög um bráðafúatryggingar voru sett á
í byrjun maí árið 1958 og var tilgang-
Stjóm Samábyrgðar íslands. Aftari röð frá vinstri: Björn Guðbjömsson, Ottó /akobsson,
Hjálmar Styrkársson. Fremri röð frá vinstri: Pétur Sigurðsson, forstjóri Samábyrgðar
íslands, Haraldur Guðmundsson og Sveinn Hjörtur Hjartarson, stjómarformaður.
.« 37