Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1919, Blaðsíða 9

7
ingin hefir verið eins og rej'r af vindi skekinn og brakað i
hverjum rafti í þessu gjörningaveðri byltinga og breytinga.
En bjálpar hafa ílestir leitað með atkvæðateningunum, sem
gera alla jafna, hversu ójafnir sem þeir eru. Menn hafa
haldið það heillavænlegast að reyna að gera ástandið líkt og
skáldið Porsteinn tííslason lýsir í kvæðinu Hornbjarg:
»Yfir ræður enginn — fjöldinn
allur fer með völdin«.
Svo bætist ofan á alt þetta alheimsstyrjöld, hörmuleg fæð-
ingarhríð nýrrar aldar, sem enginn veit hvað ber í skauti
sinu, ef til vill frið og framför, ef til vill strið og styrjaldir.
Og jafnvel trúbrögðin leika á reiðiskjálfi. Eftir háreista
öldu vantrúar og visindahyggju fer nú hin fáránlegasta trú
á alls konar dularmögn og hulduheima viðsvegar um lönd,
sem vel má vera að leiði til mikilla byltinga í trúarlífi þjóð-
anna, að minsta kosti í allri sálarfræði.
Það ber margt fyrir augu ykkar ungu mentamannanna.
Þið þurfið að gera ykkur grein fyrir mörgu, ef þið eigið að
verða góðir leiðtogar fyrir þjóðina, brjóta margar harðar
hnútur til mergjar.
En alveg tómhentir bjTjið þið ekki. Þið takið við fullvalda
konungsriki, þótt lítið sje, islenskum fána, hvar sem ykkar
skip sigla, batnandi efnaliag alþýðu og meiri framförum
innan lands en verið hefir nokkru sinni fyr. Þið takið við
háskóla, sem hefir úr ólikt meira fje að spila en verið hefir
til þessa. Samningar vorir við Dani færa honum mikið fje,
sem ætti fljótlega að margfaldast. Svo takið þið vonandi við
betra samlyndi og meiri samúð með sambandsþjóð vorri,
Dönum, en áður hefir verið. Þeir hafa reynst oss vel á
þessum skálmaldardögum, þegar aðrir hafa virt lög og rjett
einkis.
Allur þessi arfur ætti að reynast ykkur drjúgur, ef þið
haldið vel á.
Það er þó hægara að styðja en reisa.
Tíminn líður fyr en nokkurn varir. Háskólaárin líða fljótt
og þið dreifist, hver í sinn verkahring, víðsvegar um land;