Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1931, Blaðsíða 9

7
að framleiða, er hvorki meira né minna en einn álirifaríkasti
partur sjálfrar þjóðarinnar. Það eru þeir sem eiga að verða
fræðarar þjóðarinnar og forustumenn, þeir sem gæta eiga
heilsu manna, andlega og líkamlega, gæta réttarins og dæma
mál manna, þeir, sem þjóðin trúir fyrir mestu af verðmæt-
um sínum og ráða þvi að miklu levti, hvernig með þau er
farið. Sú þjóð, sem ekki á góða embættisstétt, er illa farin.
Og sú þjóð, sem vanrækir nokknð af því, sem miðar til þess
að sú stétt sé sem hezt úr garði ger, er skammsýn. — Eg vona,
að enginn skilji þessi orð min svo, að eg telji enga stétt þjóð-
félagsins aðra koma til greina, er um hag þjóðarinnar og for-
ustu á málum liennar er að ræða. Þvi fer mjög fjarri. En em-
hættismenn þjóðarinnar liljóta sakir margra hluta, sakir
ménntunar sinnar, fjölda, aðstöðu og trúnaðarstarfa þeirra,
sem þeim eru fengin, að setja mjög mikið mót á þjóðina og
alla hagi hennar. Og því tel eg það vott um einstaka grunn-
færni, er menn láta sér detta það í hug, að undirbúningur
þessara manna undir starf sitt sé eittlivert ómerkilegt auka-
slarf, einhver lítilmótlegur „verksmiðjurekstur".
En sannleikurinn í þessu er sá, að þessi lilið á starfi há-
skólans, sem snýr beint að stúdentunum, er ekki nema önn-
ur liliðin á starfi liáskólans og hlutverki. Þvi auk þess sem
háskólanum ber að undirbúa embættismannaefni, á hann að
vera vísindastofnun, og ætti að vera sjálfkjörin menningar-
miðstöð í landinu. Þarna starfar liópur manna, sem eiga að
vera sérstaklega valdir með það fyrir augum, að vera fræða-
miðlarar, ef svo mætti að orði komast, menn, sem hafi góða
°g' vel þroskaða hæfileika til þess að safna fróðleik og miðla
fróðleik. Háskólinn ætti að vera nokkurs konar útvarpsstöð,
sem bæði miðlaði af sínu og endurvarpaði því, sem erindi á
til manna.
En hvernig er nú búið í haginn fyrir þessa stofnun, Há-
skóla \orn, til þess að hann geti rækt þessi tvö hlutverk?
Þ' í ei akki vandsvarað. Það er fremur illa gert. Stúdent-
arnir liafa vonda aðstöðu við námið og kennararnir vonda að-
stöðu við vísindaiðkanir sínar. Og eg ætla að draga liér fram