Dvöl - 01.10.1938, Side 22

260
D V Ö L
samt hætta. Frumnáttúra landsins
týnist. Jafnvægið, sem aldagömul
þróun hafði skapað milli tegund-
anna raskast. Ýmsar tegundir dýra
og jurta deyja út og aðrar flýja
land, af því að þær fá ekki lengur
fullnægt lífskröfum sínum. Fjöl-
breytni landsins minnkar smám
saman og allt landið og íbúar þess
steypast í hið sama mót. Deigla
vélamenningarinnar umskapar þá
og skilar þeim í sama forminu.
Þetta hefur orðið áhyggjuefni
margra mætra manna því að kunn-
ugt er, að náttúra hvers lands
mótar íbúa þess að meira eða
minna leyti. Því fjölbreyttari sem
hún er, af því fjölþættari toga er
eðli íbúanna spunnið. Ætíð liggur
hætta í því, er menn hverfa frá
samlífinu við náttúruna og inn í
hýði borgarlífsins. Enda þótt lífið
í bæjunum veiti ýmis gæði, þá er
það staðreynd að það dregur úr
athugun manna og íhygli. Ein-
mitt til að vega á móti þeirri hættu
hafa menn tekið til þess ráðs að
geyma einhvern blett alfriðaðan
í héraði hverju, þar sem um ald-
ur og æfi er hægt að kynnasthinni
ósnortnu náttúru. Friðun af þessu
tæi hefur enn ekki þekkzt hér á
landi, enda munu margir telja
hennar Iitla þörf. Ræktunin og
þéttbýlið færast ekki svo ört út
um landið, að ekki sé nóg eftir af
ósnortnu landi, en hér er önnur
hætta, ránhættan. Frá því sögur
hófust hefur verið hér rányrkja
á öllum gæðum landsins, og hætt
er við að svo verði enn um hríð
að einhverju leyti. Hver verðmæti
hafa tapazt á þennan hátt verður
ekki með tölum talið, en víst er
að þau eru mikil og nægir í því
sambandi einungis að nefna skóg-
ana. Eyðing íslenzka skóglendis-
ins sýnir hverjum ósköpum rán-
yrkjan fær valdið.
í síðasta lagi má telja það til
náttúrufriðunar, að hindrað er að
útsýni og umhverfi fagurra staða
sé spillt með allskonar mannaverk-
um, þörfum og óþörfum, t. d. aug-
lýsingum á steinum og klettum og
fleiru þvílíku, sem mjög tíðkast
erlendis og nokkuð hefur orðið
vart hér í nágrenni Reykjavíkur.
Yfirleitt er að því keppt að láta
öll ónauðsynleg mannaverk vera
með því sniði að þau falli sem
bezt saman við þá umgerð, sem
náttúran gefur þeim.
En til hvers er allt þetta munuð
þið spyrja. Rað íyiá segja að nátt-
úrufriðun hafi þrefalt gildi: hags-
munalegt, náttúrufræðilegt og upp-
eldislegt, skal það nú athugað
nokkru nánar.
Pví verður eigi með rökum neit-
að, að ýmis friðun náttúruverð-
mæta hefur beinan hagnað í för
rneð sér. Þegar hefur verið drepið
á hver hagur sé að friðun veiði-
dýra nokkurn hluta ársins. Eigi
óverulegt tjón mundi verða að því,
ef æðardúnsframleiðsla landsins
hyrfi úr sögunni, en skilyrði henn-
ar ep einmitt að fuglinn sé friðað-
ur. Á líkan hátt gerir friðun skóga