Dvöl - 01.10.1938, Blaðsíða 23

D V Ö L
261
þá verðmætari, og eykur nota-
gildi þeirra. Enn meiri er þó
óbeini hagnaðurinn af friðuninni.
Ef samræmi milli tegunda í nátt-
úrunni haggast, sem oft verður
bæði við rányrkju og ræktun, þá
er hætta á að annaðhvort skaða-
dýrum fjölgi, eða tilteknum nytja-
jurtum fækki svo að til vandræða
horfi fyrir jarðyrkju á stórum
svæðum. Þessa hefur vart orðið
í þaulyrktum löndum eins og t. d.
Danmörku. Þannig hefur útrým-
ing ránfugla valdið því að nag-
dýrum hefur fjölgað mjög og
gera þau mikið tjón. Ræktun lands
og breyting villigróðurs í akur-
lendi hefur valdið fækkun þeirra
skordýra, sem ötullegast vinna að
frævun blómanna og mætti telja
fleira þessu líkt. Pá má nefna
heimsóknir ferðamanna í sam-
bandi við þessi atriði. Ef fögrum
eða einkennilegum stöðum er
spillt, leita þangað færri og um
leið missir landið þær tekjur, sem
ferðamannastraumurinn veitir.
Enn meira en þjóðhagsgildið er
hið náttúrufræðilega gildi, sem
náttúrufriðunin hefur í för með
sér. I5að er kunnara en frá þurfi
að segja, hversu margar tegundir
dýra hafa dáið út vegna óbil-
gjarnrar eyðingar af mannanna
hálfu. Suður í Evrópu nægir að
minna á úruxann og vísundinn,
en oss íslendingum ætti að vera
hugstæðast dæmi geirfuglsins. Peir
menn, sem að velli lögðu liina
síðustu geirfugla hafa að vísu þá
afsökun, að þeir vissu ekki hví-
líkt óhappaverk þeir voru að
vinna, að þeir voru þar að ráða
niðurlögum merkilegrar tegundar,
en það er líka hin eina afsökun
þeirra. En sagan endurtekur sig.
Enn eru víða uin lönd reknar veið-
ar ýmissa dýra af því ofurkappi,
að enginn veit hvenær síðustu ein-
staklingarnir verða að velli lagðir,
þrátt fyrir aðvaranir náttúrufræð-
inganna. Ekki má gleyma því í
þessu sambandi, hvert gildi það
hefur fyrir náttúrufræði landsins
að eiga geyrnd ósnortin svæði af
landinu, þar sem geymd eru eins-
konar lifandi náttúrugripasöfn, og
þar sem oft er unt á tiltölulega
litlu svæði að kynna sér smá-
mynd af heildarnáttúru landsins.
Síðast en ekki sízt tel ég upp-
eldisgildi náttúrufriðunarinnar. Ég
gat þess fyr, hversu ræktarleysið
væri rótgróið í eðli vor Islend-
inga. Hvert það starf, sem unnið
er til að draga úr því er til þarfa
unnið. Hver sá maður, er venur
sig á að skoða einhvern hlut eða
stað friðhelgan, ræktar með því
blett í sálu sinni, sem verður hon-i
um til andlegrar heilsubótar. ís-
lenzka ríkið er ungt, og fæð
okkar og fátækt veldur því, að
oss er flestum þjóðum erfiðara að
halda sjálfstæði voru. Pað sem
mesta möguleika veitir oss þar til,
er að vér í hvívetna sýnum oss
sem sanna menningarþjóð, en
friðun náttúruverðmæta og góð
umgengni um fagra staði er hvort-