Dvöl - 01.10.1938, Blaðsíða 33

D V Ö L
Tí 1
um. Mál þeirra og kenning hefur
því verið auðskilin hverjum sem
var, háum sem lágum. Smali, sem
stiklaði að fé, jafnt sem lærður
maður, fann þar túlkaðar sínar
dýpstu hugrenningar tog þrár. Þó
þjóðin sé fámenn, hafa skáldin
getað glaðzt við þá hugsun, að í
hvert sinn, er þeir hófu upp raust,
var hlustað um gjörvallt l'and, frá
afdalakotum á útnes fram. Sem
órjúfanleg heild var þjóðin læri-
sveinn þeirra og aðdáandi. Þýð-
ing þeirra log gildi fyrir allt þjóð-
lífið því óútreiknanlega mikið og
víðtækt.
Öll sú list, sem enn hefur skap-
ast hér, er því í sannleika eign
sveitanna. Hún er átak þeirra, sem
alizt hafa í sveitum, sem hafa vax-
ið þar og mótazt. Og sum merki-
legustu listaverkin hefur alþýðan
sem heild myndað. Svo er um
ýmsar sögur og sagnir, svo er
um gömlu þjóðlögin, sem að kunn-
ugra sögn, mun það frumlegasta,
sem lagt hefur verið fram afþjóð-
inni í þeirri grein.
Það er enn fleira en samlífið
við jörð og náttúru, sem hefir
gjörmótandi áhrif á hvern, sem
lelst í siveit. Daglegu störfin munu
hverjum þar mjög þnoskavæn-
legur skóli og móta varanlega eðli
iag lund.
Fyrir nokkrum árum ferðaðist
Holger Kjær, danskur lýðskóla-
maður, um byggðir landsins með
það fyrir augum að kynnast
heimafræðslunni gömlu og menn-
ingu sveitanna. Um för sína og
rannsókn hefur hann skrifað bók,
stórmerka, er hann kallar „Kam-
pen om Hjemmet“. Hann bendir
þarl á hve langt sé frá því að nú-
tímabarnaskólinn með sínum v's-
indalegu aðferðum, langa skóla-
tíma og sómasamlegu kennara-
stétt, uppfylli þær vonir, sem til
hans hafi verið gerðar. En af
kynnum þeim, er hann hér hlaut
á gömlu heimilisfræðslunni, þyk-
ist hann hafa komið auga á, að
hún muni hafa leyst hið flókna
vandamál uppeldisins á yfirburða
einfaldan og ódýran hátt. Að vísu
dettur honum ekk’i í hug, að hægt
sé að hverfa að fullu til hennar
aftur, en telur æskilegt, að meiri
samvinna mætti takast rnilli heim-
ila og skóla.
Hann drepur á að menntuðustu
nýskólamenn hafi komið auga á
þetta og vilji með skólum sínum
eftirlíkja að nokkru sveitaheimili,
til þess bendir meðal annars sú
áherzla, sem þeir leggja á verk-
legt nám.
Spámaður nýskólamanna er sem
kunnugt er Pestalozzi og enginn
hefir skilið betur uppeldislega
þýðing vinnunnar en hann. 1
Nýjla-Qarði (Njeuhof) lét hann
börnin annast dagleg störf. Á
sumrum unnu þau á ökrum, og
á vetrum sátu þau að spuna, og
meðan hjólið rann hlutu þau
munnlega fræðslu um marg-
vísleg efni. H. Kjær segir, að ein-
hver frægasti nýskólamaður Am-