Dvöl - 01.10.1938, Blaðsíða 57

D V Ö L
205
gætu kynbætt með tilliti tilvissra
eiginleika.
Að ógleymdum hita hveranna,
Víða á landinu er heit jörð, sem
hægt er að nota til ræktunar jurta,
er kynbæta skal, eða viðkvæmra
nytjajurta, sem þurfa hærra hita-
stig en hér á landi er auðið að
fá án jarðhita. Ein slíkra jurta
er væntanlega siojabaunin, og ef
hún verður ræktanleg á íslandi í
stórum stíl, erum við birgir með
mat, ef samgöngur teppast vegna
stríðs, því að sojabaunin samein-
ar í sér mikla fitu og öll helztu
eggjahvítusamböndin, sem líkam-
inn þarf á að halda. í Ameríkú,
Englandi og Pýzkalandi er hún
notuð til stóriðnaðar, í s'mjörlíki
og sem kraftfóður. Og hún er
auk þess svio saðsöm fyrir mann-
inn, að kunnugir segja, að lítill
skammtur af mat úr sojamjöli
nægi til að fyrirbyggja sultar-
kennd lieilan, erfiðan vinnludag.
Pessir góðu eiginleikar sojabaun-
arinnaar, sem gera hana að dýr-
mætustu nytjajurt veraldarinnar,
hafa nú komið af stað víðtæklum
kynbótatilralunum í öllum löndum
Evrópu, að Nioregi og íslandi ein-
um undanskildum.
Hverahitinn er líka nothæfur í
stórum stíl í samvinnu við raf-
magnsljós til að rækta tómata,
gúrkúr og fleiri jarðarávexti allt
árið um kring eftir nákvæmum
forskriftum vísindanna, bæði til
matar hér heima og til út-
fhttnings í stórum stíl á ýmsum
tímum ársms, pegar góðir tómatar
eru dýrir í nágrannalöndunum.
Tómatinn er jurt, sem er mjög
næm fyrir dagslengdinni vissan
tíma vaxtar síns, svo að nákvæm
stjórn á ljósinu fyrir hverja teg-
und þeirra, ásamt hita og sáð-
tíma, getur valdið því, að hægt
verði að fá uppskeru hvenær sem
er á árinu.
Þær jurtir, sem ekki gefa jafn-
góðan ávöxt hér og í heimalandi
sínu, þrátt fyrir kynbætur, er
hægt að reyna að rækta þannig,
að flýtt verði fyrir þnoska þeirra
með ýmsum aðferðum vísindanna,
ef það <er álitið svara kostnaði.
Og allar tilraunir framtíðarinnar
með nýjar nytjajurtir norður við
heimskautsbaug þarf að sameina
til fulls við nákvæmar tilraunir
með ýmiskonar ábuýð í hinn mis-
munandi jarðveg.
Sem sagt: Islandi ríður á, að
athugaðir verði með nákvæmúi
vísindanna allir möguleikar til
bættrar og aukinnar ræktunar
okkar lítt numda lands. Árangur
slíkra rannsókna hlýtur meðal
annars að verða sá, að teknar
verði upp kynbætur ínnlendra
jurta, auk þess sem reynt verðivið
kynbætur ýmissa erlendra nytja-
jurta fyrir íslenzkt veðúrfar í stór-
um stíl. Á þann veg er án efa
hægt að auka mjög tölu hinna
ræktuðu nytjajurta, en það
myndi aftur spara gjaldeyri svo
milljónum skipti árlega eftirnokk-
ur ár, því að með aukinni og full-