Melkorka - 01.12.1944, Page 8

Hvað líður jafnréttinu?
Ejtir Halldóru O. Guðmundsdóttur
Ritstj. Melkorku sneri sér til Halldóru Gu?f-
mundsdóttur og bað hana að segja frá, hvað
launajafnrétti á vinnustöðvunum liði. — Hún
svarar þannig:
Mörgum mun e. t. v. finnast spurningin flóns-
leg, Jrað er orðið svo langt síðan, að konur öðl-
uðust pólitísk réttindi hér. En skyggnumst um í
okkar Jijóðfélagi og gerum okkur grein fyrir,
hvar jafnréttið er að finna og hvar því muni á-
bótavant.
Kona þarf að hafa húsnæði.
Það kostar það sarna og ]>ó að karlmaður leigði
það, eða öllu meira, það er gengið að því sem
sjálfsögðu, að ræsting fylgi fyrir pilta, en að
stúlkan ræsti hjá sér sjálf; og svo er ekki talið
neina sjálfsagt, að hún taki þátt í að hreinsa stig-
ana og gangana, sem leið hennar liggur um að
herberginu.
Kona þarf að klæðast.
í öllum tilfellum mun klæðnaður konunnar
vera mun dýrari, jafnvel Jjótt hún neiti sér um öll
viðhafnarföt.
Kona þarf að borða.
Mánaðarfæði á matsölustöðum mun sumstaðar
vera nokkrum krónum ódýrara, sumstaðar er ]>að
því aðeins fáanlegt konum, að J>ær greiði fullt
fyrir það. Einstakar máltíðir og allar veitingar
á greiðasölustöðum eru alls staðar seldar sama
verði karli og konu. Farseðlar — hvort heldur
ferðazt er á jörðu, í lofti eða á legi — fullt jafn-
rétti — og fæði á skipum — sama verð — hvort
heldur er 12 ára telpa eða karlmaður, sem kaupir
það.
Kona er í fullu jafnrétti sem skattþegn.
Það er sami skattstigi fyrir konur og karla. Nú
er okkur það ljóst, að alls staðar er fullt jafnrétti
með útgjöldin. En getur verið um útgjöld að
ræða, nema tekjur séu í aðra hönd? Og þá er að
athuga þær.
Mér er ekki kunnugt um, að þar sé nokkurs
staðar jafnrétti, nema hjá háskólagengnum kon-
um. í einstaka tilfellum hafa stúlkur gerzt kokkar
á fiskibátum tíma og tíma fyrir full laun, og svo
hafa stúlkur, sem vinna við viðgerðir veiðarfæra
norðanlands um síldveiðitímann, full laun meðan
þær vinna þar.
Margir munu, í orði kveðnu, viðurkenna fullan
rétt okkar til sömu launa fyrir sömu vinnu, og
langt er síðan sú krafa var fyrst borin fram og
oft hefur hún heyrzt, en sést enn, því miður, ald-
rei flutt með nógu mikilli alvöru til ]>ess, að við
séum farnar að njóta hennar.
Á mörgum vinnustöðum er vinnunni hagað á
ýmsan og allan hátt Jiannig, að launamunurinn
verði ekki hneykslanlega áberandi samanborið
við afköstin. Og jafnvel ]>ó að munurinn sé
hneykslanlegur, þá stynur stúlkan aðeins við, þeg-
ar hún tekur við launum sínum, og telur von-
laust að fá bót á því ráðið.
Ég hef tekið þátt í samningum, þar sem kraf-
izt var sömu launa fyrir sömu vinnu; þar var eigi
aðeins bent á réttmæti þeirrar kröfu, heldur var
sýnt fram á, að vinna kvennanna mundi seld
fullu verði, þó að þær fengju ekki nema sín aumu
verkakvennalaun.
Vinnuveitendur fullyrtu, að þeir mættu til með
að fá svona miklar prósentur til þess, að rekstur-
inn gæti borið sig. Heyrið rökin! Þess var kraf-
izt af konunni, að hún legði meiri skerf til rekst-
ursins!
Einn vinnuveitenda sagði, að okkur „kæmi
það ekkert við,“ hvað vinna okkar væri seld. í
þeim herbúðum er þess jafnvel krafizt, að konan
sé fáfróð nema um verk sitt.
Sáttasemjari ríkisins svaraði kröfu okkar á þá
leið, að hún væri órétllát og gæti ekki staðizt,
því að samkvæmt okkar löggjöf bæri karlmann-
inum að sjá fyrir konunni.
38
MELKORKA