Melkorka - 01.05.1945, Page 14

meira. Eftir síðustu samninga hafa fullgild-
ir sveinar í klæðskeraiðninni 397.30 krón-
ur á viku með íebrúar vísitölu, þ. e. nálægt
1725 krónum á mánuði. Hjálparstúlkur
(það kallast kvenfólkið í þeim samningi)
liafa liæst 863.10 kr. á mánuði. Bakarasvein-
ar, sem unnið liafa 5 ár, hafa 402.78 kr. á
vi.ku eða nálægt 1743 krónum á mánuði. Að-
stoðarstúlkur í brauðgerðarhúsum hal'a 822
krónur á mánuði, er þær hafa unnið 3 ár.
Þannig hefur starfsgildi kvenna rýrnað með
vaxandi verkaskiptingu og verkþekkingu.
Karlmennirnir ryðja sér til rúms og konan
sezt d liinn óœðra belik, jafnvel i starfsgrein-
um, sem sérstaklega voru talin kvennaverk
á dögum heimilisiðnaðarins.
Ekki er mismunurinn á kjörum karla og
kvenna minni í verzlunarstéttinni, eftir því
sem bezt er vitað. En verzlunarfólk hefur
ekki stéttarsamtök og samninga, svo að það
sést sjaldnar svart á hvítu, hvernig þau kjör
eru. Þó er jrað víst, að þó piltur og stúlka
sitji'saman í verzlunarskóla og ljúki þar
námi samtímis, stúlkan ef til vill með hærri
einkunn, því slíkt fer ekki eftir kynjum,
fær pilturinn að loknu námi helmingi liærri
laun en stúlkan, lendi bæði hjá fyrirtæki,
sem greiðir sambærileg laun. Og það hlut-
fall lielzt, meira að segja er það tíðara, að
bilið breikki á milli launa þeirra. Máski
nýju launalögin breyti þessu eitthvað til
meira jafnréttis.
Möguleikar stúlkunnar til menntunar
standa i ndmi sambandi við launakjör
hennar.
Menn benda á það sem rök gegn hæfni
kvenna, að tiltölulega fáar konur gangi
menntabrautina og búi sig undir embættis-
próf. Ekki jrurfi að kenna því um, að þær
hafi þar ekki sama rétt og piltarnir. Þar
ættu þær að njóta sín.
Menntunin er ekki nema að nokkru leyti
undir hæfileikum komin. Menntun er fyrst
og fremst fjárhagsatriði. Fyrir 10—15 árum
sýndi dönsk skýrslugerð, að aðeins 4% af
dönskum stúdentum komu úr verkamanna-
stétt. Ég get hugsað nrér, að hlutfallið væri
lægra hér. Eftir skýrslu Menntaskólans í
Reykjavík 1942, þar sem getið er um stöðu
foreldra 62 af nemendum skólans, var að-
eins eitt verkamannsbarn, 5 áttu sjómenn
að föður, enda hafa kjör sjómanna verið
öllu betri en verkamanna yfirleitt.
Það er þó langt frá því að vera útilokað,
að fátækur piltur, sem engan á að, geti brot-
izt gegnum larrgt nám, en til þess útheimtist
afburðadugnaður samfara góðri heilsu, svo
hann geti unnið fyrir liæsta kaupi, þegar
hann vinnur.
Fátæk stúlka hefur allt að helmingi minni
möguleika en pilturinn, eða þeim mun
minni, sem hún liefur lægra kaup, þegar
bæði vinna. Stúlka er því útilokuð frá að
stunda lagnt nám af eigm ramleik. En fleira
kemur til greina eins og síðar mun vikið að.
Hvernig stendur á, að konan er enn í
þessum sporum eftir 30 ára pólitískt jafn-
rétti og jafnlanga þátttöku í verklýðssam-
tökunum?
ÞEGAR ég liugsa um þetta, kenrur önnur
spurning upp í huga mínum. Höfðu ekki
karhnenn í alþýðustéttunum fengið póli-
tískt jafnrétti löngu á undan konunni? Var
þó ekki nokkurs ávant, að þeir lrefðu í fullu
tré með að nota þau og beita þeim í hlut-
falli við þær stéttir, sem lengur höfðu haft
réttindi og betri aðstöðu liöfðu í þjóðfélag-
inu? Þrátt fyrir jafnrétti á pappírnum var
allt annar mælikvarði lagður á lífsréttindi
hins fátæka alþýðunranns, en t. d. atvinnu-
rekandans, embættismannsins og kaup-
mannsins. Fyrir þá voru gerðar aðrar og
hærri kröfur til lrverskonar nrenningar-
tækja, húsnæðis, fatnaðar, jafnvel fæðis.
Það, sem voru nauðsynjar þessara herra-
manna, var óhófsmunaður ef fátækur al-
þýðumaður átti í hlut, enda gat lrann aldrei
veitt sér neitt til jafns við þá. Hinum fá-
tæka var flest fullgott, jafnvel ofgott. Sá, sem
gerði kröfu til einhvers skárra, var kallaður
ósvífinn eða eitthvað verra. Og enn er þetta
sjónarmið til, þrátt fyrir þá baráttu, sem
10
MELKORKA