Melkorka - 01.09.1949, Blaðsíða 9

Fyrsta kvennablað á Islandi
Eftir Þóru Vigfúsdóltur
Sigriður Þorsteinsdóttir
Þótt öldin sem er að líða sé oft kölluð öld
konunnar, er það eigi að síður nítjánda öld-
in er færði konum víðtækari mannréttindi
en nokkur öld áður í sögu mannkynsins. Á
síðustu tugum ltennar fór kvenfrelsishreyf-
ingin eldi um löndin og hóf merki jafn-
réttis hátt á loft. Konur mynduðu með sér
félagssamtök, ekki sérstökum stéttum
kvenna í hag, heldur til að rétta við hlut
allra kvenna um allan heim. Hugsjónir
kvenfrelsislneyfingarinnar fylltu hetjumóði
fjölda kvenna, er sögðu öllu afturhaldi og
gömlum hleypidómum stríð á hendur. Þær
stofna livert félagið á fætur öðru er starfa
að sérmálum þeirra. Fyrirlitnar og ofsóttar
af blindri samtíð héldu þær ótrauðar og
hugrakkar uppi fána mannréttinda og jafn-
réttis. Þær tóku að stunda nám við háskóla,
gegna embættum og ýmsum störfum, sem
enginn hugði þær áður færar um. Öld kon-
unnar var að rísa.
Og kvenréttindastefnan barst einnig til
íslands og eignaðist þar sína eldheitu for-
mælendur. Við þekkjum allar brautryðj-
andann og baráttukonuna Bríetu Bjarn-
héðinsdóttur. Við vitum að hún skrifaði
sína fyrstu grein í Fjallkonuna 1885 er hún
nefndi „nokkur orð um frelsi og menntun
kvenna“ og við vitum einnig að hún er
fyrsta konan á íslandi, er flutti opinberan
fyrirlestur í Reykjavík „um hagi og réttindi
kvenna“ og við vitum að það var hún, sem
gaf út hið merka blað sitt „Kvennablaðið“
í tuttugu og fimrn ár.
Á þessum árurn var kvenréttindahreyf-
ingin íslenzka nátengd baráttu þjóðarinnar
fyrir fullu sjálfstæði við erlent vald og það
mætti nefna nöfn margra annarra mikil-
hæfra kvenna frá þessunt tímum, er sagan
mun geyma, kvenna sem „fundu til í storm-
um sinnar tíðar“ og við dáumst að enn þann
dag í dag. Meðal þeirra eru seyðfirzku
mæðgurnar, Sigríður Þorsteinsdóttir og
Ingibjörg Skaptadóttir, ritstjórar Framsókn-
ar, fyrsta kvennablaðsins er konr út á ís-
landi.
Okkur nútínra konunr finnst það dálítið
einkennilegt að fyrsta blaðið er barðist fyr-
ir jafnrétti konunnar í þjóðfélaginu skyldi
lrelja göngu sína í litlu þorpi á Austurlandi,
en ekki í höfuðborginni sjálfri. En unr og
fyrir aldamótin var Seyðisfjörður einn nresti
uppgangs- og menningarbær á landinu.
Sildin senr þá óð uppi rétt fyrir utan land-
steinana skapaði verðmæti og velmegun, að
minnsta kosti þeirra senr atvinnutækin áttu.
Austfirðir lágu þá í þjóðbraut og engan
Ingibjörg Skaptadóttir
MELKORKA
49