Heilbrigðismál - 01.06.1977, Qupperneq 11

Barn
Alda Halldórsdótlir hjúkrun-
arfrœðingur skrifar þessa grein
um vandamál harna sem þurfa
að dveljast á sjúkrahúsum. Alda
er sérmenntuð í barnahjúkrun.
Oft á tíðum verða börn að dvelj-
ast um lengri eða skemmri tíma á
spítala af völdum ýmissa sjúkdóma
eða slysa. Spitali er litlu barni
annarlegt og framandi umhverfi,
staður sem veldur jiví sársauka og
ótta. Auk þess eru börn þar viðskila
við foreldra sína einmitt þegar þau
þurfa mest á þeim að halda. Al-
mennt muna börn mjög lengi þá
lífsreynslu sem spítaladvöl veldur
og áhrifa hennar gætir einmitt á
viðkvæmasta tímabili ævinnar.
Dvölin þar getur því haft miður
æskilegar afleiðingar á tilfinninga-
líf og eðlilegan þroska.
Mismunandi áhrif
Á aldrinum eins til fjögurra ára
veldur það barninu mestum
áhyggjum að skiljast við foreldra
sína. Eftir fjögurra ára aldur hættir
barninu meira til að hafa áhyggjur
af hvað muni verða gert við það,
hvort það muni finna til eða verða
meitt. En aftur á móti er auð-
veldara að fá börn á þeim aldri til
að skilja tilganginn með veru sinni
a spítalanum. Er það því megin-
regla að því eldri sem börnin eru
þegar þau koma inn á spítalann því
betra.
Atferli og líðan barna eru greind
> þrjú stig:
Mótþróastig þar sem börnin eru
hrædd og kvíðin en tjá sig opinskátt
°g láta í ljós á kröftugan hátt geðs-
hræringar sínar, sorg og gremju
með gráti, sparki og ólátum. Og
Nu vilja ekki skilja að móðirin þarf
að fara frá þeim. Flest börn fara af
spítalanum þegar þau eru enn á
þessu stigi og sleppa þvi best frá
þessari reynslu.
Vonleysisstig þar sem börnin eru
hrædd og kvíðin, en eru sljó, döpur
og einangruð. Þau hafa gefist upp á
tilraunum sínum til þess að komast
til móður sinnar aftur og sýna af-
skiptaleysi gagnvart umhverfinu.
Afneitunarstig þar sem börnin
afneita móður sinni og virðast hafa
gleymt henni. Þá virðist barnið
hafa öðlast jafnvægi sitt aftur, en
það er þó aðeins á yfirborðinu.
Hvað er það í atferli barns sem
bendir til þess að röskun hafi orðið
á tilfinningalífi þess? Öryggisleysi
er áberandi vandamál sem keniur
fram í ýmsum myndum, þ. e.
skerðing á tilrú á foreldra. Eftir
heimkomuna neitar barnið t. d. að
fara út að leika sér og hangir í pils-
um móður sinnar af ótta við að
missa hana frá sér. Atferli eins og
kvíði gagnvart öllu mögulegu,
myrkfælni, magaverkir og að væta
rúm verða áberandi vandamál. Al-
gengt er að börnin neiti að borða.
Af þessum sökum er töluverð hætta
á of mikilli undanlátssemi móður-
innar og erfitt reynist fyrir hana að
þræða hinn gullna meðalveg. Sum
börn staðna á þroskabrautinni að
því er tekur til talmyndunar eða að
læra að sitja uppi, skríða eða ganga
og stjórna þvagiátum eða hægðum.
Börn á skólaaldri dragast aftur úr í
námi eftir langa spítalavist. Sam-
band þeirra við skóla, leikfélaga,
i hugum sumra hafa barnasjúkrahús
á sér svip innilokunar en í grein
þessari er bent á ýmislegt sem gert
hefur verið og gera má til að dvöl
barnanna fjarri heimilunum geti
verið eins eðlileg og kostur er á. All-
ar myndirnar með þessari grein tók
Gunnar V. Andrésson á Barnaspítala
Hringsins í byrjun júnímánaðar, en
að öðru ieyti á greinin ekki við það
sjúkrahús sérstaklega.
JÚNI 1977
11