Heilbrigðismál - 01.06.1977, Qupperneq 24

veruleg hér á landi hin síðustu ár.
Þannig er aukningin milli áranna
1974 og 1975 um 39% og aukningin
milli áranna 1975 og 1976 um 15%.
Hvað varðar fyrstu sex mánuði
yfirstandandi árs þá hefur t.d. á
Kvennadeild Landspítalans orðið
46% aukning frá sama tíma í fyrra
(186 í stað 127).
Fóstureyðingar notaðar
sem þungunarvörn?
Með hliðsjón af þessari miklu
aukningu vaknar eðlilega sú
spurning hvernig lögunum sé
framfylgt. Fóstureyðingar eru ein-
göngu í höndum lækna og félags-
ráðgjafa og þeirrar konu sem æskir
aðgerðar. Stjórnvöld hafa ekkert
með þessi mál að gera, nema í
undantekningartilvikum.
Rísi ágreiningur um það hvort
framkvæma skuli fóstureyðingu er
málið lagt fyrir nefnd sem á að
kveða upp úrskurð innan viku frá
því að henni berst það í hendur.
Eingöngu kemur til kasta nefndar-
innar í þeim tilvikum þegar synjað
er um fóstureyðingu. Frá því
nefndin tók til starfa og til loka
maimánaðar 1977 hefur einungis
12 slíkum málum verið vísað til
nefndarinnar og eiga þau öll það
sammerkt að liðnar eru meira en 12
vikur af meðgöngutíma. Ekkert
mál hefur því komið til kasta
nefndarinnar þar sem synjað hefur
verið um fóstureyðingu fyrir 12.
viku meðgöngutíma. Þetta leiðir
hugann að því, hvort þeir sem eftir
lögunum eiga að starfa líti svo
á að um algerlega „frjálsar
fóstureyðingar" sé að ræða fyrir 12.
viku meðgöngu. Um slíkt er erfitt
að dæma á þessari stundu en eitt er
víst að aldrei var ætlunin að leiða í
lög „frjálsar fóstureyðingar“ hér á
landi. Það var lögð rík áhersla á það
í greinargerð sem fylgdi frumvarp-
inu að ekki mætti líta á fóstureyð-
ingu sem þungunarvörn. Þess eru
hins vegar dæmi að sama konan
hafi fengið tvær fóstureyðingar á
þeim tveimur árum sem liðin eru
síðan lögin öðluðust gildi og
myndu þá margir álíta að hér væri
um hreina og beina getnaðarvörn
að ræða.
Mönnum hættir mjög til þess að
benda á hliðstæðar tölur frá ná-
grannalöndunum hvað varðar
fjölda fóstureyðinga. Þar er mikill
niunur á en hins ber að gæta að
þrátt fyrir að ísland og nálæg lönd
hafi búið við svipaða löggjöf á
þessu sviði hér áður fyrr voru
fóstureyðingar hér á landi miklu
færri en þar. Einnig ber þess að
gæta að talið er að getnaðarvarnir
nái til miklu fleiri barnshæfra
kvenna hér á landi heldur en í
nágrannalöndunum eða um 70% í
stað um 50%. Það eitt getur haft þó
nokkur áhrif á fjölda beiðna um
fóstureyðingu.
Á það skal bent að með nýju
lögunum hefur að öllum líkindum
verið algjörlega komið í veg fyrir
svokallaðar ólöglegar fóstur-
eyðingar, en þess voru dæmi hér
áður fyrr að konur færu jafnvel til
útlanda til að fá slíkar aðgerðir
framkvæmdar.
Ófrjósemisaðgerðum
hefur fjölgað mikiö
Með lögunum frá 1975 voru
ófrjósemisaðgerðir svo að segja
gefnar frjálsar fyrir aðila 25 ára og
eldri. Áður giltu mjög strangar
reglur um slíkar aðgerðir eins og
var um fóstureyðingar.
Á árinu 1975 voru framkvæmdar
192 ófrjósemisaðgerðir, þar af 82
samkvæmt lögunum frá 1938, en
þá þurfti heimild sérstakrar nefnd-
ar til slíkra aðgerða. Á þessu sést að
þrátt fyrir stranga löggjöf hefur
orðið þó nokkur aukning hin síðari
ár á þessum aðgerðum. Á árinu
1976 voru framkvæmdar 416 slíkar
aðgerðir og er um meira en tvö-
földun að ræða. Það sem er at-
hyglisverðast er að það eru nær
eingöngu konur sem fara fram á
slíka aðgerð. Á árinu 1976 var
Á Kvennadeild Landspítalans í Reykjavik voru gerðar 273 fóstureyðingar á síðasta ári (76,5% af öllum slíkum
aðgerðum hérlendis) og 260 ófrjósemisaðgerðir (62,5%). Næst flestar aðgerðir voru á Sjúkrahúsinu á Akranesi, 36
fóstureyðingar (10,1 %) og 127 ófrjósemisaðgerðir (30,5%). Ljósm.: Gunnar v. Andrésson.
24
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL