Heilbrigðismál - 01.06.1977, Síða 33

HÁVAÐIOG
HEITT VATN
Efni frá ritstjóratíö
Baldurs Jonnsen
Hávaði og heilsufar
Hávaði er hvers konar
óæskileg hljóð. Það sem fyrst og
fremst ræður úrslitum er
hljómstyrkurinn og sveiflu-
hraðinn. Sterkur hljómur trufl-
ar meira en lágur hljómur. Há
og skrækjandi hljóð meira en
dimm og drungaleg. Það hefur
ekki síður þýðingu hvort tíma-
lengdin á milli hljóðanna er jöfn
eða ójöfn.
Menn geta vanist stöðugum
hávaða. Menn geta sofið vært
við stöðugan hávaða sem þeir
hafa vanist en vaknað þegar
hann hættir. Menn geta líka
vanist hávaða sem hefst og
hættir með reglubundnum
millibilum og hætta að taka
eftir honum. Það hefur einnig
mikið að segja á hvaða tíma
dags hávaðinn er og afstaða
manns sjálfs til þess sem háv-
aðanum veldur. Hávaði sem
maður sjálfur veldur, eða stafar
frá einhverju sem maður hefur
áhuga fyrir, verður sjaldnast til
mikilla vandræða fyrir ntann
sjálfan. Maður getur orðið
ofsareiður út af hávaða frá
börnum nágrannanna en org og
skrækir og ólæti eigin barna
hljóma eins og vögguljóð í eyr-
um mæðranna. Þannig má segja
að matið á hávaðanum sé ýmsu
háð.
Mjög sterk, skerandi eða
hvell hljóð geta skemmt heyrn-
ina á marga vegu svo að af
hljótist varanlegt heyrnarleysi
eða heyrnardeyfð. Það er ekki
gott að draga markalinu á milli
hávaða sem beinlínis skaðar
heyrnina og óskaðlegs hávaða.
Þess eru mörg dæmi að þeir sem
hafa unnið í mjög miklum háv-
aða hafi af hlotið varanlegt
heyrnarleysi eða heyrnardeyfð.
En aðalskaðsemi hávaðans er
ekki fólgin í því hvernig áhrifin
eru á sjálfa heyrnina heldur í
áhrifunum á taugakerfið. Jafn-
vel við rninni háttar hávaða
truflast samtöl, ekki síst í síma,
og önnur samskipti manna. Þeir
sem daglega verða fyrir slíkum
óþægindum heima eða á
vinnustað fá smám saman ýmis
einkenni taugaveiklunar. Þeir
fara að finna til ótímabærrar
þreytu, minnkandi starfsgetu,
einkum við störf sem krefjast
einbeitingar, svo og vaxandi
bráðlyndis. En þegar þessi
byrjunareinkenni eru búin að
standa nokkurn tíma, þá eykst
enn viðkvæmnin fyrir háv-
aðanum og þannig koll af kolli
I tilefni af afmæli Fréttabréfs um
heilbrigðismál er hér birt efni frá
því Baldur Johnsen var ritstjóri
tímaritsins, 1961 — 64.
uns stórvandræði geta hlotist af.
Hávaði sem alls ekki verður
vart við á daginn getur orðið til
stórvandræða að nóttu til og svo
slæmur sem mikill daghávaði
kann að vera fyrir heilsuna, þá
er næturhávaðinn á venjulegum
svefntíma enn verri.
Algengasta ytri orsökin til
svefnleysis er einmitt hávaði og
afleiðingar þess eru tauga-
veiklun og þverrandi starfsþrek.
Áhrif ótilhlýðilegs eða ofsa-
legs hávaða á menn eru að
sjálfsögðu mjög misjöfn eins og
áhrifin eru misjöfn af mismun-
andi sterku ljósi, ólykt eða ó-
bragði af mat.
Nóv, —des. 1962.
Hitaveitan og kvefið
Fjölbýlið i borgum og bæjum
hefur upp á ýmsa kosti að bjóða
en því fylgja einnig ýmsir ók-
ostir. Einn þessara ókosta er
reykplágan.
í Reykjavík ogýmsum öðrum
bæjum á íslandi hefur tekist að
r<i>Jr<5>jr<^jri5>jr<ivr<5>jr<5)jr<5>Jr<5>jr<5>jr<5>jr<5>>r'5>j<<5>Jr<&jr<5>jr<5>>r<5»rQy;r<5yr<5>jr<5>j<<5>jr<5>jr<5!>Jr<öJr<ÖJr<5vr^Jr<5yr<^jr^>><