Heilbrigðismál - 01.06.1977, Page 23

FJÖLDI FÓSTUREYÐINGA
Á ÍSLANDI 1960—1976
Lagaákvæöi um
ófrjósemisaðgerðir
Ófrjósemisaðgerð er, samkvæmt
lögunum, þegar sáðgöngum karla
eða eggvegum kvenna er lokað og
þannig komið í veg fyrir að við-
komandi auki kyn sitt.
Ófrjósemisaðgerð er heiniil
samkvæmt lögunum í eftir-
greindum tilvikum:
1. Að ósk viökomandi ef hann er
fullra 25 ára og óskar eindregið og
að vel íhuguðu máli eftir því að
komið verði í veg fyrir að hann auki
kyn sitt, og ef engar læknisfræði-
legar ástæður mæla gegn aðgerð.
2. Sé viökomandi ekki fullra 25
ára:
a. Ef ætla má að heilsu konu sé
hætta búin af meðgöngu og fæð-
ingu.
b. Ef fæðing og forsjá barna yrði of
mikið álag fyrir viðkomandi með
hliðsjón af lífskjörum fjölskyld-
unnar og af öðrum ástæðum.
3. Ef sjúkdómur, líkamlegur eða
geðrænn, dregur alvarlega úr getu
viðkomandi til að annast og ala
upp börn.
4. Þegar ætla má að barn við-
komandi eigi á hættu að fæðast
vanskapað eða verða haldið alvar-
legum sjúkdómi vegna erfða eða
sköddunar á fósturstigi.
Sé viðkomandi fullra 25 ára er
ófrjósemisaðgerð heimil ef fyrir
liggur umsókn hans. Sé viðkom-
andi hins vegar ekki fullra 25 ára er
ófrjósemisaðgerð heimil þegar fyrir
liggur umsókn viðkomandi og rök-
studd skrifleg greinargerð tveggja
lækna, eða læknis og félagsráðgjafa
sé eingöngu um að ræða félagslegar
ástæður fyrir aðgerð. Annar þess-
ara lækna skal vera sá sérfræðingur
sem aðgerðina framkvæmir.
Einungis læknar með sérfræði-
viðurkenningu í almennum skurð-
lækningum, kvensjúkdómum eða
þvagfæraskurðlækningunt ntega
framkvæma ófrjósemisaðgerðir.
Aðgerðirnar má aðeins frant-
kvæma á sjúkrahúsum sem til þess
hafa hlotið viðurkenningu ráð-
herra.
Sjúkratryggingar almannatrygg-
inga greiða sjúkrakostnað vegna
fóstureyðinga og ófrjósemisað-
gerða.
Rísi ágreiningur um það hvort
framkvæma skuli fóstureyðingu
eða ófrjósemisaðgerð skal tafar-
laust vísa málinu til landlæknis. Á
hann að leggja málið undir úrskurð
nefndar sem skipuð skal í þeim til-
gangi að hafa eftirlit nteð frarn-
kvæmd laganna. í nefndinni eigi
sæti þrír menn og skal einn þeirra
vera læknir, einn lögfræðingur og
einn félagsráðgjafi.
Ein fóstureyðing
á degi hverjum
Árin 1950 til 1968 var fjöldi
fóstureyðinga á bilinu frá 29 til 76
eða frá 0,6% til 1,7%, ef miðað er
við fjölda fæðinga. Á árinu 1969
varð töluverð aukning og urðu
fóstureyðingar þá sem samsvarar
2,3% miðað við heildarfæðingar.
Síðan hefur orðið jöfn aukning
fóstureyðinga þannig að á árinu
1973 voru þær orðnar 194 eða 4,2%
og á árinu 1974 233 eða 5,2%. Á
þessum árum var búið við óbreytta
löggjöf á þessu sviði. Á árinu 1975
urðu fóstureyðingar 308, þar af
voru um 110 framkvæmdar sam-
kvæmt gömlu lögunum. Árið 1975
voru fóstureyðingar um 7% miðað
við heildarfæðingar og 1976 eru
þær samtals 357 eða um 8% miðað
við fæðingar. Sambærilegar tölur í
nágrannalöndum frá árinu 1975
eru miklu hærri og má nefna sem
dæmi að á Grænlandi voru þær
40,7%, í Danmörku 38,7%, í Finn-
landi 32,3%, í Svíþjóð 31,4% og í
Noregi 26,9%.
Engum blandast hugur um að
aukning fóstureyðinga hefur orðið
JÚNl 1977
23