Heilbrigðismál - 01.06.1988, Blaðsíða 23

(Hutrj sjuun/o/)
Loks er skýrsla frá Marseille í
Frakklandi en þar er lýst árangri
meðferðar hjá 1133 konum með
brjóstakrabbamein á fyrsta og öðru
sbgi, þar sem beitt var fleygskurði
eða minni aðgerð og var árangur
jafn góður hjá þeim konum sem
fengu geislun eftir aðgerð eins og
hjá þeim konum þar sem brjóstið
var allt fjarlægt.
Oft er erfitt að finna brjósta-
krabbamein við þreifingu og koma
meinin þá aðeins fram á röntgen-
myndum. Þau geta verið mjög lítil,
vaxa sjaldnar inn í vefinn í kring
°g holhandareitlar eru oftar án
meinvarpa. Það getur verið erfitt
að finna mjög lítil æxli í aðgerð eða
grunsamlegar kalkanir, sem oft eru
ábendingar um krabbamein. Það
má þó auðvelda, t.d. með því að
merkja húðina yfir æxlinu, sprauta
lnn lit í námunda við æxlið eða á
annan hátt. Eftir aðgerð er tekin
röntgenmynd af sýninu, til að
staðfesta að hinar grunsamlegu
breytingar, hvort sem það er
smáhnútur eða kalkanir, séu í
þessu sýni. Stærð fleygsins, sem
tekinn er, miðast við að vera vel
utan við hið grunaða svæði, þann-
'8 að skurðbrúnir verði æxlislausar
ef krabbamein finnst í sýninu. Ef
um er að ræða mjög lítinn hnút
eða kalkanir getur tekið nokkra
| leitarstöð Krabbameinsfélagsins
1 Reykjavík hófst skipuleg leit að
t’rjóstakrabbameini með röntgen-
myndatækni í nóvember 1987.
Teknar eru röntgenmyndir af
brjóstum kvenna á aldrinum frá
fertugu til sjötugs. Eru þær boðað-
ar til skoðunar annað hvert ár,
samhliða leit að leghálskrabba-
meini. Á aldrinum frá tvítugu til
tertugs eru brjóstin hins vegar
emungis þreifuö, eins og verið
f'efur. Reynslan erlendis frá sýnir
að með röntgenmyndatöku er
Uaegt að greina brjóstakrabbamein
mun fyrr en með öðru móti, og
| Pví er oftar hægt að beita fleyg-
skurði í stað þess að nema allt
~ rjóstið á brott. Á myndinni eru
l *knarnir Viktor Sighvatsson og
- aldur Sigfússon að skoða rönt-
S Senniyndir á Röntgendeild
rabbameinsfélagsins.
daga að rannsaka þetta sýni. Ef
endanleg niðurstaða verður, að
um krabbamein sé að ræða, þarf
einnig að fjarlægja eitlavef úr hol-
hönd, til að kanna ástand eitla. Ef
meinvörp eru komin í eitlanna er
mælt með lyfjameðferð auk geisla-
meðferðar á það sem eftir er af
brjóstinu. Hjá konum, með óþreif-
anleg æxli, sem finnast við fjölda-
skoðun eða myndatöku af öðru til-
efni er oftast unnt að komast af
með fleygskurð. Undantekning
gæti verið ef æxli er í miðju bjósti,
undir geirvörtu eða ef brjóst er
mjög lítið.
Það skiptir sköpum með brjósta-
krabbamein, eins og önnur krabba-
mein, að þau séu greind sem fyrst.
Batahorfur hjá konum með sjúk-
dóm á fyrsta og öðru stigi eru
miklu betri heldur en þegar hann
er lengra genginn (þriðja eða fjórða
stig) og horfur eru betri þegar eitl-
ar eru án meinvarpa. Reynslan
hefur sýnt að ef brjóstakrabbamein
finnst við reglulega fjöldaskoðun
eru dauðsföll þriðjungi færri
eftir 10 ár heldur en í samanburðar-
hópi sem ekki fer í fjöldaskoðun.
Kemur þetta fram í rannsóknum
Shapiro í New York. Hjá konum
með sjúkdóm á fyrsta stigi, (æxli
sem eru minni en 2 sentimetrar í
þvermál) hefur komið í ljós að 96%
kvenna eru á Iífi tíu árum eftir að-
gerð.
Ákvörðun um aðgerð og tegund
aðgerðar hvílir ekki aðeins á herð-
um þess skurðlæknis sem fram-
kvæmir aðgerðina, heldur verður
hún að vera í samráði við sérfræð-
inga í röntgengreiningu, í krabba-
meinslækningum og í vefjagrein-
ingu og að sjálfsögðu ávallt með
fullu samþykki viðkomandi sjúkl-
ings eftir að allar aðgerðar- og
meðferðarleiðir hafa verið skýrðar
að fullu. Að sjálfsögðu er alltaf
stefnt að því að aðgerð og önnur
samtvinnuð meðferð skili þeim
bestla árangri og batahorfum, sem
unnt er hverju sinni.
Að lokum samantekt um ábend-
ingar um fleygskurð:
1. Fjölmargar rannsóknir sýna að
HEILBRIGÐISMAL 2/1988 23