Heilbrigðismál - 01.06.1991, Blaðsíða 31

LJÓSMYNDASAFNIÐ / Magnús Ólafsson
Gamalt
Bólusetningar
byrjuðu snemma
Bólusetning var lög-
leidd hér á landi 1810,
miklu fyrr en í flestum
öðrum löndum. Síðan
höfum vér verið lausir
við bólusótt, sem áður
var geysileg landplága,
og þó hefir bólan flust
nokkrum sinnum til
landsins. Bólusetninguna
hafa ýmsir haft á hendi:
prestar lengst af, síðan
læknar og ljósmæður
síðan 1902. Þó hafa hér-
aðslæknar bólusett í
stöku héraði fleiri eða
færri ár og ætíð í Reykja-
vík um allmörg ár. Mikla
nauðsyn ber til þess að
koma bóiusetningu að
ýmsu leyti í betra lag en
verið hefur.
Heilbrigðisskýrslur 1911-1920.
Guðmundur Hannesson tók saman.
Reykjavík 1922.
Lýsing á
Landspítalanum
Landsspítalinn var
reistur á árunum 1926-
1930. Byrjað var á að
grafa fyrir spítalanum 19.
september 1925, og horn-
steinninn lagður 15. júní
1926 af Alexandrinu
drottningu, en húsinu
var lokið um síðastliðin
áramót. Allir veggir
Landsspítalans, svo og
kjallaragólf, er gert úr
venjulegri steinsteypu,
en stigar og loft úr járn-
bentri steinsteypu; á
gólfi allra sjúkraher-
bergja er lag af gjall-
steypu eða timbri til
varnar hljóðs, en innan á
öllum útveggjum eru 3
cm korkþynnur til varn-
ar kulda. Þak er úr
timbri, klætt enskri Port-
Madac-skífu. Allt er hús-
ið húðað að utan, en fín-
húðað innan.
Á alla stiga og ganga
og ljóslækningaherbergi
er sett gúmmí, en línó-
leum á öll sjúkraher-
bergi, terrazo á öll her-
bergi þar sem vatnsnotk-
un er, svo sem
skurðstofur, baðher-
bergi, W.C., eldhús og
þar til heyrandi herbergi.
Allir veggir og loft eru
máluð og gljáð í olíulit,
en þó eru postulínshell-
ur á öllum veggjum
þeirra herbergja sem
hafa terrazo á gólfum,
svo og um einstaka
handvaska á göngum og
í sjúkraherbergum, víð-
ast hvar um 1,30 m frá
gólfi.
Gluggar eru allir tvö-
faldir og tvennar dyr fyr-
ir öllum minni sjúkra-
stofum. Allt er gert sem
sléttast svo að auðveit sé
til hreinsunar.
Húsið er 4 hæðir, auk
kjallara og hanabjálka-
lofts, og grunnflatar-
stærð þess er 1100,3 fer-
metrar. Framhliðin veit
til suðurs; á þeirri hlið
eru sjúkrastofurnar, en
aðalgangurinn, baðher-
bergi o.s.frv. til norðurs.
Hinn 20. desember
síðastliðinn var Lands-
spítalinn tekinn til af-
nota. Þann dag komu 3
sjúklingar á handlæknis-
deildina.
Daggjald sjúklinga er
sem hér segir: Á sam-
býlisstofu 6 kr., á einbýl-
isstofu 12 kr., fyrir börn
4 kr.; daggjaldið er
helmingi hærra fyrir er-
lenda þegna. Gert er ráð
fyrir að spítalinn beri sig
að mestu.
Skýrslur um nokkrar fram-
kvæmdir ríkisins 1927-1930. At-
vinnumálaráðuneytið, 1931.
Svo barst
kvefpestin
Heilsufar manna í
Borgarfjarðarhéraði árið
1918 hefur yfirleitt verið
gott, mikið betra en í
meðallagi, þegar und-
ántaldar eru nokkrar
sveitir héraðsins er far-
sóttir gengu yfir. Þó
gekk hér almennt tölu-
verð kvefsótt í maí og
júnímánuði, eins og oft-
ast á vorin, og iðrakvef
gerði allmikið vart við
sig, og víða, í september
og októbermánuðum.
Svo barst kvefpestin, eða
„spanska veikin" sem nú
er kölluð, hingað í
nokkrar sveitir í nóv-
embermánuði.
Kvefpestin („inflú-
ensa") barst hingað í
héraðið 3. nóvember, en
vegna samgöngubanna
komst hún lítið upp um
sveitirnar. Sótt þessi var
hér litlu verri en fyrri
„inflúensur". Kom harð-
ast niður í margmenninu
á skólunum, en sums
staðar var hún væg þótt
tilfellin kæmu fyrir sam-
tímis. Ekki varð ég þess
var að hún bærist með
bréfum eða dauðum
hlutum, en líklega má
telja það víst, eftir sögn-
um sem ég hef haft af
áreiðanlegum mönnum,
að hún getur borist í
loftinu manna á milli
stuttan spöl, undan
vindi, máske allt að því
2-3 metra. Ég skal líka
geta þess að í 6 tilfellum
gat ég athugað með-
göngutíma sóttarinnar
nákvæmlega, nefnilega á
mér sjálfum og 5 mönn-
um öðrum, og reyndist
hann alltaf vera sá sami,
sem sé 48-50 klukku-
stundir.
]ón Blönililí héraðslæknir:
Ársskýrsla lír Borgarfjarðarhéraði
árið 1918. Heilbrigðisskýrslur 1911-
1920, útg. 1922.
Landspítalinn fyrir um
sextíu árum.
HEILBRIGÐISMÁL 2/1991 31