Fréttablaðið - 26.01.2010, Blaðsíða 14

14 26. janúar 2010 ÞRIÐJUDAGUR
Skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis frestað í annað sinn
Skýrslu rannsóknarnefndar
Alþingis hefur verið frestað
í annað sinn – nú þar til í
febrúarlok gangi allt að
óskum. Umfang rannsókn-
arinnar hefur reynst mun
meira en nefndarmenn
bjuggust við og hefur reynt
mjög á, eins og þeir lýstu
þegar þeir kynntu hin þung-
bæru tíðindi.
Skýrslan verður löng og efnismikil
eins og við var að búast. Gert hefur
verið ráð fyrir um 1500 blaðsíð-
um fram að þessu en Páll Hreins-
son og Tryggvi Gunnarsson, tveir
af þremur nefndarmönnum, telja
nú líklegt að hún muni slaga í
tvö þúsund síður. Í skýrslunni er
ætlunin að varpa ljósi á megin-
orsakir íslenska bankahrunsins,
með áherslu á bankana sjálfa og
íslenska stjórnkerfið, og hefur
nefndin til þess haft svo til óheft-
an aðgang að öllum upplýsingum
úr stjórnkerfinu og bönkunum.
Kynnt fyrir Icesave-atkvæði
Skýrslan átti fyrst að koma út 1.
nóvember, síðan 1. febrúar, en
hefur nú verið frestað aftur vegna
umfangs rannsóknarinnar. Páll
sagðist á fundinum í gær leiður
yfir því en bað þing og þjóð jafn-
framt að sýna biðlund þrátt fyrir
skiljanlega óþreyju. Mikilvægt sé
að vanda til verka eins og unnt er.
Komið hafa upp hugmyndir um
að kynna ókláraðar áfangaskýrsl-
ur til að svala upplýsingaþorsta
almennings svo fljótt sem auðið er.
Páll og Tryggvi segja hins vegar að
fljótlega hafi komið í ljós að þetta
væri ómögulegt. Allt sem undir
væri í rannsókninni héngi saman
á svo marga vegu að útilokað hefði
verið að slíta eitt atriði frá öðru.
Nú er áætlað að skýrsluskrifum
ljúki eftir viku og þá verði þeim
sem nefndin telur að hafi gert
mistök eða hafi gerst sekir um
vanrækslu í starfi gefið færi á að
svara fyrir sig, eins og lög kveða
á um. Þar er einkum um að ræða
háttsetta embættismenn, og munu
þeir mest hafa tvær vikur til and-
svara. Ekki fyrr verður hægt að
kynna skýrsluna.
Aðspurðir sögðust Páll og
Tryggvi leggja nokkra áherslu
á að skýrslan yrði gerð opinber
fyrir þjóðaratkvæðagreiðsluna
um Icesave-lögin, sem stefnt er
að 6. mars, enda verður í skýrsl-
unni fjallað um Icesave-reikning-
ana fram að bankahruni og tilurð
þeirra.
Ættu meira erindi til saksóknara
Sagt hefur verið frá því í frétt-
um að sumir sem eru taldir hafa
verið aðalleikarar í darraðardans-
inum sem hér var stiginn hafi ekki
gefið skýrslu fyrir nefndinni, til
dæmis Jón Ásgeir Jóhannesson
og Björg ólfur Thor Björgólfsson.
Þessu hafa nefndarmenn svarað á
þann veg að stundum séu skýrslu-
tökur einfaldlega óþarfar; ekkert
sé fengið með því að leyfa mönn-
um að úttala sig um mál sem þegar
liggja að fullu fyrir í beinhörðum
gögnum.
Enn fremur áréttaði Páll á fund-
inum að nefndinni væri ekki ætlað
að rannsaka hugsanleg sakamál.
Sumir þeirra einstaklinga sem
nefnt hefði verið að ekki hefðu
verið yfirheyrðir ættu meira erindi
til saksóknara. Þá væri óheppilegt
að ræða um of um hugsanleg sakar-
efni við menn, enda kveði lög á um
að vitnisburður fyrir rannsóknar-
nefndinni verði ekki notaður gegn
mönnum í sakamálum sem síðar
kunna að rísa.
Undrast fæð einkamála
Í samfélaginu hefur gætt óþolin-
mæði í garð þeirra sem fara með
rannsókn á sakamálum sem tengj-
ast bankahruninu. Bent hefur verið
á að engin ákæra hafi enn verið
gefin út, tæpum sextán mánuðum
eftir hrun.
Tryggvi undrast á móti hversu
fá einkamál hafa risið. „Ég hygg
að þau séu teljandi á fingrum ann-
arrar handar þau einkamál sem
hafa farið af stað vegna þessara
hluta,“ sagði Tryggvi og benti á að
í sumum nágrannalöndum okkar
væru þegar hafin dómsmál, til
dæmis vegna starfshátta og mark-
aðssetningar fyrirtækja í aðdrag-
anda falls þeirra. „Getur það verið
að það séu engin slík tilvik hér?“
spurði Tryggvi.
Þjóðin þyrfti frí til að lesa
Lögreglumenn hafa lýst yfir
áhyggjum af því ástandi sem kann
að skapast í kjölfar þess að skýrsl-
an verði birt. Telja þeir að ófremd-
arástandið frá því fyrir réttu ári
kunni að endurtaka sig.
„Það þarf enginn að efast um að
einhver verður reiður,“ segir Páll.
Mestu skipti hins vegar að beina
reiðinni í uppbyggilegan farveg.
„Það gerist ekki með eignaspjöll-
um, líkamstjóni og öðru slíku.
Við verðum að takast á við þetta
ef við ætlum að komast áfram.
Það gerum við með því að virkja
þessa miklu orku sem fylgir reið-
inni á uppbyggilegan hátt,“ sagði
hann.
„Ég hef stundum hugsað það
undanfarna sólarhringa að senni-
lega væri hyggilegast að það væri
bara gefið frí í tvo, þrjá daga í
samfélaginu og menn færu bara
að lesa,“ bætti Tryggvi við.
Þegar spurt var hvort skýrsl-
an væri líkleg til að tryggja sátt
í samfélaginu sagði Páll að áður
en von væri til sáttar þyrfti þjóð-
in að skilja hvað gerst hefði. Til
þess væri skýrslan.
Pirraður Tryggvi gráti næst
Af orðum nefndarmanna má ráða
að í skýrslunni muni felast stór-
tíðindi. Þeir segja rannsóknina
hafa verið ógnarflókna og hún
hafi sífellt undið upp á sig – mun
meira en við var búist.
Þegar farið var af stað hafi
menn í raun rennt algjörlega blint
í sjóinn. „Þegar pottlokinu var
lyft af, og byrjað var að hræra í
pottinum, þá reyndist bara vera
þó nokkuð mikið kjöt þarna niðri
á botninum,“ segir Tryggvi.
Hann og Páll vildu lítið sem
ekkert gefa upp um efni skýrsl-
unnar, en Tryggvi útskýrði þó í
hnitmiðuðu máli einkenni hins
nýja fjármálamarkaðar sem að
lokum varð okkur að falli: „Hlut-
irnir gerðust hratt, þeir gerðust
kannski stundum án þess að þeir
væru mörgum sýnilegir og það
voru of fáir sem í raun og veru
tóku þátt í leiknum,“ sagði hann.
„Svona gerist ekki nema menn
hafi ekki gáð að sér,“ segir Páll
og Tryggvi viðurkennir að honum
hafi oft gramist sannleikurinn.
„Ég held að í þessu verki verði
ég einfaldlega að játa það að ég
hef stundum verið nærri gráti og
stundum afskaplega pirraður yfir
því sem ég hef séð. Við megum
ekki gleyma því að afleiðingarn-
ar fyrir íslenskt samfélag eru
náttúrulega slíkar að það jafnast
í raun á við ákveðnar hamfarir.
Þegar maður hefur áttað sig á
því hvar hlutir voru gerðir og
sérstaklega hvar hlutir voru ekki
gerðir, þá verður maður auðvitað
sár og svekktur.“
Sumir í fullkominni afneitun
Þá segja nefndarmennirnir við-
búið að þeir, sem vikið verður að
í skýrslunni, komi til með að hafa
ólíkar skoðanir á niðurstöðunni og
störfum nefndarinnar. Útilokað sé
að óumdeild samstaða náist um svo
viðamikla skýrslu.
„Þeir sem komið hafa til okkar á
fundi og í skýrslutökur eru allt frá
því að vera í fullkominni afneitun
um að nokkuð hafi gerst yfir í að
vera búnir að átta sig vel á því hvað
gerðist og hvað þarf að gera til að
koma hlutunum í lag. Umræðan
um skýrsluna verður á þessu víða
plani, óhjákvæmilega,“ segir Páll.

stigur@frettabladid.is
Enn lengist biðin eftir sannleikanum
LEIÐIR NEFNDARMENN Tryggvi og Páll hafa aftur frestað því að færa íslensku þjóðinni ótíðindi. Þeir fullyrða að það verði ekki
umflúið. Þriðji nefndarmaðurinn, hagfræðingurinn Sigríður Benediktsdóttir, var ekki á blaðamannafundinum. FRÉTTABLAÐIÐ / STEFÁN
Sjálfir eru nefndarmenn orðnir veru-
lega verklúnir, eins og Tryggvi orðar
það, eftir mikið álag og stanslausa
vinnu undanfarna mánuði.
Tryggvi segir að rannsóknin sé
líklega sú stærsta sinnar tegundar
í heiminum, aldrei hafi farið fram
jafnviðamikil rannsókn á heilu
banka- og stjórnkerfi. Þar að auki
hafi þurft að vinna hana á afskap-
lega skömmum tíma.
Fjöldi starfsmanna hefur liðsinnt
nefndinni, og nemur starfið í heild
nú um 30 ársverkum, að sögn
Tryggva. Meðal þeirra sem starfað
hafa fyrir nefndina eru fyrrverandi
starfsmenn gömlu bankanna. Páll
segir að óhjákvæmilegt hafi verið
að leita sérfræðiþekkingar til þeirra
sem höfðu lifað og hrærst í þessum
heimi. Þess hafi þó ávallt verið gætt
að fólk kæmi ekki að málum sem
það kynni hugsanlega að tengjast á
einhvern hátt.
Rætt hefur verið um að nefndar-
menn kynnu hugsanlega að óska
eftir því að fá að halda störfum
sínum áfram í einhverri mynd eftir
skýrsluskilin, þurfi að kanna ein-
hverja anga málsins betur.
Spurðir um þetta virtust Tryggvi
og Páll lítinn áhuga hafa á því. „Ég
get ekki ímyndað mér að það muni
nokkur maður bjóða sig fram í þetta
aftur,“ sagði Páll. „Ég held að þetta
sé búið,“ bætti Tryggvi við.
STÆRSTA RANNSÓKN AF ÞESSU TAGI Í HEIMINámskeiðin verða haldin í eftirtöldum útibúum:
28. janúar Akureyri, Strandgötu 1 kl. 20
4. febrúar Selfossi, Austurvegi 20 kl. 20
11. febrúar Bæjarhrauni, Hafnarfirði kl. 20
Skráning og nánari upplýsingar eru á vef Landsbankans, landsbankinn.is, og í síma 410 4000.
Allir velkomnir.
Landsbankinn kynnir röð fjármálanámskeiða fyrir
almenning undir yfirskriftinni Fimmtudagskvöld
eru fjármálakvöld. Markmið námskeiðanna er að
auðvelda fólki að öðlast betri yfirsýn yfir fjármál
heimilisins.
Í lok febrúar og í marsmánuði verður boðið upp á fjármálafræðslu um skipulag og stýringu
fjármála heimilisins þar sem fjallað verður um hvernig hægt er að endurskipuleggja fjármálin,
ávöxtun og sparnað, vaxtakjör, útgjöld heimilisins og kosti heimilisbókhalds.
Á næstu fjármálakvöldum verður farið yfir helstu breytingar sem gerðar voru á réttindum og
greiðslum lífeyrisþega frá Tryggingastofnun ríkisins á árinu 2009. Sólveig Hjaltadóttir,
framkvæmdastjóri, og Margrét Jónsdóttir, deildarstjóri á Réttindasviði TR, munu kynna
breytingarnar og svara fyrirspurnum ásamt sérfræðingum bankans.
Réttindi
lífeyrisþega