Fréttablaðið - 06.02.2010, Blaðsíða 22

22 6. febrúar 2010 LAUGARDAGUR
S
teingrímur nam verk-
fræði í Bandaríkjun-
um og vann sem slíkur
fyrstu ár starfsævinn-
ar. Árið 1957 varð hann
framkvæmdastjóri Rann-
sóknaráðs ríkisins.
Steingrímur var kjörinn á þing
fyrir Framsóknarflokkinn í Vest-
fjarðakjördæmi 1971 en var vara-
þingmaður kjörtímabilið á undan.
1987 varð hann þingmaður Reykja-
neskjördæmis. Hann var formað-
ur Framsóknarflokksins 1979-
1994 en hafði áður gegnt öðrum
trúnaðarstörfum fyrir flokkinn.
Steingrímur varð dóms- og
kirkjumálaráðherra og landbúnað-
arráðherra 1978 og var ráðherra í
rúm tólf ár í alls sex ríkisstjórn-
um. Hann var forsætisráðherra
1983-1987 og 1988-1991. Að auki
var hann sjávarútvegs-, samgöngu-
og utanríkisráðherra.
Steingrímur hætti á þingi 1994
þegar hann var skipaður banka-
stjóri við Seðlabankann. Því emb-
ætti gegndi hann til 1998.
Í minningu
Steingríms
Steingrímur Hermannsson, fyrrverandi forsætis-
ráðherra, lést á mánudag, á 82. aldursári. Það kom
oft í hlut Gunnars V. Andréssonar, ljósmyndara
á Fréttablaðinu, að mynda Steingrím við leik og
störf. Myndaðist með þeim góð vinátta. Frétta-
blaðið birtir nokkrar mynda Gunnars af Stein-
grími auk frásagna nokkurra samferðamanna.
Það var afskaplega lærdómsríkt og ljúft að vinna með
Steingrími Hermannssyni. Hann var jafnlyndur, afkastamikill
og afskaplega áreiðanlegur. Þar að auki var hann mjög sjálf-
bjarga og gat ráðið fram úr flestu sjálfur. Ég var um þrítugt,
þegar Steingrímur kallaði mig á sinn fund sem nýbakaður
forsætisráðherra og bauð mér starf aðstoðarmanns. Við
hjónin áttum þá tveggja ára dóttur, og í ljósi þess hversu
krefjandi ég gerði ráð fyrir að hið tímabundna starf aðstoð-
armanns yrði, taldi ég mér skylt að upplýsa hann um að
við hefðum hug á að fjölga mannkyninu aftur á kjörtíma-
bilinu sem fór í hönd. ,,Og hvað með það”, sagði hann…
Þar með var það útrætt og ég tók starfstilboðinu. Þessi litla saga lýsir annars
vegar tíðarandandanum – mér fannst ég ganga á rétt vinnuveitanda með því að
áforma að eignast barn og taka til þess frí úr vinnu – og hins vegar manninum
Steingrími Hermannssyni sem fannst áformin bara hin gleðilegustu og ekkert mál
að finna lausn á því að aðstoðarmaður þyrfti í þriggja mánaða fæðingarorlof. Ég
starfaði með honum bæði í forsætisráðuneyti og utanríkisráðuneyti, eignaðist á
þeim tíma tvö börn og fann aldrei annað en starf og fjölskyldulíf færu ósköp vel
saman. Ég átti líka óvenjulega skipulagðan og skilningsríkan yfirmann.
„Og hvað með það“
HELGA JÓNSDÓTTIR
Sighvatur Björgvinsson var í framboði
ásamt Steingrími, Matthíasi Bjarnasyni
og fleirum í desemberkosningunum
1979. „Þá eins og nú voru stöðugar
fréttir í ljósvakamiðlunum af deilum í
pólitíkinni en þessi á milli létti þjóðin
sér lund með skemmtiefni,“ rifjar
Sighvatur upp. Prúðuleikararnir voru
vinsælustu skemmtiþættirnir.
Ferðalög milli framboðsfunda
víðsvegar um kjördæmið voru erfið í
vetrarfærðinni. Einn daginn lá leiðin
yfir Dynjandisheiði, milli Flókalundar á Barðaströnd og
Dynjandisvogar í Arnarfirði. Vegurinn var lokaður en
samkomulag tókst við Vegagerð ríkisins um að ryðja veg
gegnum helstu skaflana. Var þetta löngu fyrir tíma GSM en
talstöðvar voru í bílum. Vegagerðarmenn biðu í öryggis-
skyni hvorum megin heiðarinnar. Ferðin sóttist seint, ekki
vegna skafla heldur svellbunka í öllum brekkum.
Gefum Sighvati orðið. „Þegar drjúg stund var liðin
hafa vegagerðarmenn farið að óttast um okkar hag því
skyndilega heyrðist sá í Flókalundi kalla á kollega sinn í
Dynjandisvogi: „Nú er ansi langt um liðið. Hefur þú nokk-
uð séð til Prúðuleikaranna?“ Svarið kom úr okkar hópi.
Með röddu, sem sérhver Íslendingur myndi hafa þekkt á
augabragði, heyrðist sagt í stöðinni: „Við erum komnir yfir
háheiðina. Farið að styttast. Þetta hefur gengið bara vel.
Ég verð að segja það.“
Steingrímur Hermannsson og Matthías Bjarnason voru
forystumenn sinna flokka í áratugi og leiðtogar í sínu
kjördæmi. Þar börðust þeir um forystusætið. Mjög ólíkir
menn. Matthías hörkutól, orðhvass og harðskeyttur en
raungóður enda samúðarfullur og meyr hið innra. Stein-
grímur sanngjarn, sáttfús, alþýðlegur og notalegur í öllum
samskiptum. Báðir fylgnir sér. Mér er hlýtt til þeirra beggja
eftir langvarandi kynni. Andstæðingar en ekki fjandmenn.“
Ég verð að segja það
SIGHVATUR
BJÖRGVINSSON
BROTIST INN Í GADDFREÐINN BÍLINN „Nú er ég orðinn hundleiður á þér,“ sagði Steingrímur við Gunnar þegar þessi mynd var
tekin. Steingrímur var þá nýstiginn út úr flugvél Flugmálastjórnar á Reykjavíkurflugvelli en notkun ráðherra á vélinni var þá í sviðs-
ljósi fjölmiðla. Gunnar var sendur um miðja nótt til að sitja fyrir Steingrími og samráðherrum hans. „Leiðindin í minn garð voru
runnin af honum daginn eftir,“ segir Gunnar.
STOKKIÐ Á HÆKJUNUM Steingrímur þurfti eitt sinn að gangast undir aðgerð á ökkla.
Það þurfti að laga gömul íþróttameiðsl. Gunnar hafði af þessu spurnir og hringdi á
heimili Steingríms. Þar varð Edda kona hans fyrir svörum og sagði Steingrím vera
farinn í vinnuna. Gunnar hentist niður að stjórnarráðshúsi og beið komu forsætisráð-
herrans. „Helvítis, ert þú þarna,“ sagði Steingrímur og slæmdi hækjunni í áttina að
Gunnari. Setti hann svo undir sig hausinn og stökk upp tröppurnar tvær. „Var þetta
ekki flott hjá mér?“ sagði hann svo og brosti.
SAMHENT HJÓN Fyrir nokkrum árum efndi Edda Guðmundsdóttir til sýningar á vatnslitamyndum sem hún hafði málað. Stein-
grímur smíðaði rammana og rammaði verkin inn. Með eru börnin Hlíf og Guðmundur.
Leiðir okkar Steingríms Hermanns-
sonar lágu víða saman um langt
árabil, við sátum saman á Alþingi,
í ríkisstjórn um skeið og vorum
félagar í Rótarýklúbbi Reykjavíkur.
Við kynntumst þó ekki náið fyrr
en í Seðlabankanum. Þegar hann
var skipaður seðlabankastjóri hófst
daglegt samstarf okkar sem lauk
þegar hann lét af störfum í bank-
anum fyrir aldurs sakir.
Á þeim tíma skipuðu þrír menn
bankastjórn Seðlabankans og
bar bankastjórnin ábyrgð á öllum
ákvörðunum bankans. Ég var
formaður bankastjórnar og því
talsmaður bankans út á við. Öll
samskipti við Steingrím voru mjög
ánægjuleg. Í
því samstarfi
var Stein-
grímur mjög
hreinskiptinn
og sagði
sínar skoðan-
ir hiklaust á
þeim málum
sem voru til
úrlausnar. Það
fór til dæmis
ekki á milli mála að hann var aldrei
áfjáður í að hækka vexti en eftir
umræður og rökræður þar sem
niðurstaðan varð vaxtahækkun
stóð Steingrímur fast með þeim
ákvörðunum Seðlabankans.
Vart var hægt að hugsa sér
betri samstarfsmann og félaga en
Steingrím. Ég minnist til dæmis
ánægjulegra heimsókna í sum-
arhús hans og Eddu að Kletti
í Borgarfirði. Þar var greinilega
eftirlætisstaður Steingríms. Þar var
hann stöðugt eitthvað að bardúsa
við skógrækt eða smíðar þegar færi
gafst frá daglegum önnum. Nokkr-
um sinnum þáðum við boð þeirra
hjóna að koma með erlenda gesti
bankans til þeirra í Borgarfjörðinn.
Það voru eftirminnilegar stund-
ir bæði fyrir erlendu gestina og
okkur samstarfsfólk Steingríms. Ég
minnist Steingríms Hermannssonar
með hlýhug.
Vildi ekki hækka vexti
BIRGIR ÍSLEIFUR
GUNNARSSON
FRAMHALD Á SÍÐU 24