Fréttablaðið - 15.04.2010, Blaðsíða 26

26 15. apríl 2010 FIMMTUDAGUR
FRÉTTASKÝRING: Xxxxxxx
Björgólfsfeðgar keyrðu
viðskiptaveldi sitt áfram
á lánveitingum frá Lands-
bankanum. Fall annars
þeirra hefði sett tvo banka
á hliðina, að mati dansks
bankasérfræðings.
Skuldbindingar Björgólfs Guð-
mundssonar og Björgólfs Thors
Björgólfssonar og félaga undir
stjórn þeirra feðga voru svo mikl-
ar að fall annars þeirra feðga hefði
örugglega dregið Landsbankann
og Glitni með í fallinu. Þetta er
mat danska bankasérfræðingsins
Jørns Astrups Hansen, fyrrver-
andi forstjóra Sjóvinnubankans í
Færeyjum og formanns stjórnar
endurskipulagningarfélags í eigu
danska ríkisins. Hann skrifar
fylgiskjal með skýrslu rannsókn-
arnefndar Alþingis um banka-
hrunið.
Hansen segir eigendur bank-
anna hafa litið á þá sem hlaðborð
enda hafi þeir haft sterk ítök í
þeim, nánast getað stýrt þeim að
vild. Þetta á við um bankana alla.
Líkt og sést á töflum með greininni
tengdust Björgólfsfeðgar fjölda
fyrirtækja, bæði alþjóðlegum
fyrirtækjasamsteypum sem
einkahlutaverkefnum sem unnu að
framkvæmdum í miðborg Reykja-
víkur. Mörg fyrirtækjanna þurftu
á miklu fé að halda, ekki síst þegar
herti að á alþjóðlegum lánsfjár-
mörkuðum síðla árs 2007.
Í skýrslu rannsóknarnefndar
Alþingis kemur fram að Lands-
bankinn glímdi sjálfur við lausa-
fjárskort í erlendri mynt árið 2008
og leiddi það til falls hans.
Það kom hins vegar ekki í veg
fyrir að bankastjórnin samþykkti
að lána kjölfestufjárfestinum Sam-
soni, félagi þeirra Björgólfsfeðga,
168 milljónir punda, jafnvirði
tæpra 25,5 milljarða króna, 5. sept-
ember 2008, mánuði áður en skila-
nefnd á vegum Fjármálaeftirlitsins
tók yfir stjórn bankans. Sama
dag fengu tvö einkahlutafélög
Björgólfs Guðmundssonar, for-
manns bankaráðs Landsbankans
og helsta eiganda hans, lán upp
á jafnvirði 41,5 milljarða króna.
Þegar hér var komið við sögu
voru lánveitingar til Björgólfs
Guðmundssonar stærsta áhættu-
skuldbinding bankans.
Í septemberlok bættist við
víkjandi lán upp á 153 millj-
ónir evra, jafnvirði 24 millj-
arða króna, til Björgólfs Thors
Björgólfssonar frá Landsbankan-
um í Lúxemborg. Lánið var veitt
þar sem rekstur Actavis, sem
félag Björgólfs hafði tekið yfir
árið áður, hafði ekki gengið vel og
hótaði Deutsche Bank að gjald-
fella lánveitingu vegna yfirtöku
hans á lyfjafyrirtækinu. Rann-
sóknarnefnd Alþingis telur lána-
fyrirgreiðsluna meiri háttar brot
á lögum um fjármálafyrirtæki.
Þessu til viðbótar fékk Björg ólfur
að láni 1,8 milljarða króna í evrum
frá Straumi í desember sama ár.
Á sama tíma var lausafjárstaða
Straums afar veik.
Björgólfur Thor birti afsökunar-
bréf í gær þar sem hann viður-
kennir dómgreindarleysi í aðdrag-
anda hrunsins. Hann álítur þó ekki
að brot hafi verið framin.
Lánveitingar til Björgólfs-
feðga mánuði fyrir fall bankans
jafngilda því að þeir hafi fengið
um hundrað milljarða króna hjá
Landsbankanum einum síðasta
mánuðinn sem hann var í meiri-
hlutaeigu þeirra. Þá verður því
ekki neitað að feðgarnir stuðluðu
að falli hans þar sem lánin voru að
mestu í evrum og pundum. Þetta
telur rannsóknarnefnd Alþingis
sem tekur fram að helstu eigend-
ur bankans hafi hvorki haft hug
eða getu til að styðja við bankann
í fjárhagserfiðleikum hans.
jonab@frettabladid.is
Hundrað milljarða lán
mánuði fyrir hrunið
ÞREMENNINGARNIR Í SAMSONARHÓPNUM Athafnamennirnir Björgólfsfeðgar og Magnús Þorsteinsson, sem hér stendur í miðj-
unni, gengu hnarreistir inn á svið íslenska efnahagslífsins með bjórpeninga í vasanum frá Rússlandi síðla árs 2002 og keyptu
ráðandi hlut ríkisins í Landsbankanum um áramótin. Björgólfur Thor er sá eini þeirra sem ekki er gjaldþrota í dag. FRÉTTABLAÐIÐ/ÞÖK
Ásamt persónulegum tengslum
eru feðgarnir Björgólfur Guð-
mundsson og Björgólfur Thor
Björg ólfsson tengdir 68 fyrirtækj-
um og félögum í skýrslu rannsókn-
arnefndar Alþingis um bankahrun-
ið. Feðgarnir eru lykilpersónur í
íslensku fjármálalífi en þeir áttu
rúman fjörutíu prósenta hlut í
Landsbankanum í gegnum
eignarhaldsfélagið Samson
auk ráðandi hlutar í
fjárfestingarbankanum
Straumi-Burðarási.
Áhættuskuldbindingar
þeirra námu samanlagt
318 milljörðum króna
í hrunamánuðinum
október 2008.
Banki Janúar 2007 Október 2008 Aukning
Landsbankinn 58,2 141,5 143%
Kaupþing 0,0 0,0 0%
Glitnir 0,0 0,0 0%
Straumur 15,2 28,9 91%
Samtals 73,4 170,4 132%
(Samtals í millj. evra) 776,0 1.171,4 51%
* Í milljörðum króna
Tengd félög: AB Capital, Actavis, Actavis Pharma Holding
2, Amber International Ltd., Beeteebee Ltd., Björgólfur T.
Björgólfsson, Blizzard Capital Ltd., Búrhúsið, Carrera Global
Investments Ltd., Fjárfestingarfélagið Klaki, Frank Oskar
Chatham Pitt, G8 Þriðja hæðin, Grandagarður 8,
Keaton Industries Corp., Marus Worldwide
Capital Ltd., Milburn Global Ltd., Novat-
or Asset Management Ltd., Novator
Finance Ltd., Novator Finland, Novator
International Holding Ltd., Novator
Ltd., Novator Partners - Properties 1,
Novator Partners, Novator Pharma
Holding 1, Novator Pharma Holding
2, Novator Pharma II SARL, Novator
Pharma SARL, Novator Properties
(Cyprus) Limited, Novator prop-
erties, Novator Telecom Bulgaria
Ltd., Novator Telecom LTd., Rosetta
Investors Ltd., Samson Global
Holdings, Samson Partners -
Properties 1, Samson propert-
ies, Simi International Mobile,
Valhamar Group Ltd. og Vatn og
land.
Áhættuskuldbindingar Björgólfs Guðmundssonar*
Áhættuskuldbindingar Björgólfs Thors Björgólfssonar*
Banki Janúar 2007 Október 2008 Aukning
Landsbankinn 20,5 90,4 341%
Kaupþing 22,7 19,2 -15%
Glitnir 8,9 18,0 102%
Straumur 18,5 20,5 10%
Samtals 70,6 148,1 110%
(Samtals í millj. evra) 746,5 1.017,7 36%
* Í milljörðum króna
Tengd félög: Arctic Havester Inc., Árvakur, Baffin Island
Investment Ltd., Baffin Shipping Inc., Bell Global
Investment Ltd., Bell Global Investment SARL,
Björgólfur Guðmundsson, Björgólfur Guð-
mundsson SARL, Blue Water, Edda Printing
& Publishing Ltd, Edda Útgáfa, Elazis Inc.,
Fjárfestingarfélagið Grettir, Hansa, Landsbanki
Íslands (aðalstöðvar og útibú), Landsprent,
Oddi Holdings Ltd., Ólafsfell, Rainwood,
Rauðsvík, Samson, Samson eignarhalds-
félag, Samson Properties, Vatn og land,
West Ham United Football Club og WH
Holdings.
Tengdir 68 félögum
og fyrirtækjum
Á næstu dögum verður fjallað
um helstu viðskiptablokkirnar á
grundvelli skýrslu rannsóknar-
nefndarinnar.