Fréttablaðið - 06.05.2010, Blaðsíða 25

FIMMTUDAGUR 6. maí 2010
Hinn 11. febrúar í ár lagði ég hér í blaðinu einu sinni
sem oftar út af eftirminnilegum
ummælum Bjarna Bendiktsson-
ar, síðar forsætisráðherra, frá
1934 um svik samábyrgðarinn-
ar. Ég lýsti í því viðfangi nýrri
löggjöf um skerðingu sjálftek-
inna hlunninda í Póllandi. Lýs-
ingin hljóðaði svo:
Makleg málagjöld
„Í Póllandi var Wojciech Jar-
uzelski hershöfðingi, síðasti
kommúnistaleiðtoginn, dreg-
inn fyrir dóm eftir dúk og
disk. Réttarhaldið stendur enn.
Hann ver sig með því, að hann
hefði neyðzt til að taka völdin í
sínar hendur, því að ella hefði
Rauði herinn ráðizt inn í land-
ið. Pólverjar hafa verið á báðum
áttum, en nú fjölgar þeim, sem
telja nauðsynlegt að svipta hul-
unni af fortíðinni og refsa þeim,
sem brutu af sér. Þetta fólk
segir: við þurftum fyrsta kast-
ið að verja öllum okkar kröftum
til að reisa Pólland við, en nú er
því verki lokið, landið er komið
inn í ESB, svo að nú getum við
snúið okkur að uppgjörinu, sem
við slógum á frest. Nýlega ákvað
pólska þingið að skerða eftirlaun
Jaruzelskis og 40.000 annarra
karla og kvenna, sem unnu fyrir
pólsku leyniþjónustuna. Hví
ekki? Hví skyldi þetta fólk fá að
halda sjálfteknum eftirlaunum
fyrir að leggja líf almennings í
rúst?“
Afbrot og sjálftaka
Tvennt vakti aðallega fyrir lög-
gjafanum í Varsjá. Í fyrsta lagi
höfðu leyniþjónustumennirn-
ir, sem nýju lögin ná til, ljós-
lega brotið af sér, enda þótt deila
megi um, hvort sum brotin hafi
varðað við lög eða ekki. Í annan
stað hafði þetta fólk skammtað
sjálfu sér með atbeina Komm-
únistaflokksins eftirlaun og
önnur hlunnindi, sem voru að
meðaltali þreföld á við eftirlaun
venjulegs fólks. Þessi blanda
brotlegrar háttsemi og sjálft-
öku reið baggamuninn við laga-
setninguna. Nærri má geta,
hvort gamlir kommúnistar og
aðrir börðust ekki gegn löggjöf-
inni með kjafti og klóm. Langar
ræður úr munni gamalla komm-
únista um friðhelgi eignarrétt-
arins og óriftanlega samninga
hafa sennilega haft holan hljóm í
eyrum flestra Pólverja. Sagt er,
að einhverjir þeirra, sem lögin
ná til, ætli að reyna að fá þeim
hnekkt fyrir Mannréttindadóm-
stóli Evrópu. Tíminn mun leiða í
ljós, hvernig hugsanlegri áfrýj-
un þangað reiðir af.
Lögbrot og önnur brot
Þessi nýja löggjöf Pólverja á
nú brýnt erindi við Íslendinga.
Hér eins og í Póllandi þarf þjóð-
in að gera upp við sig, hvernig
hún tekur á vanrækslu stjórn-
málamanna og embættismanna
í aðdraganda bankahrunsins.
Skýrsla rannsóknarnefndar
Alþingis tekur af tvímæli um
lögbrot bankanna og um samá-
byrgð bankanna og stjórnvalda
og nafngreinir þrjá fyrrum ráð-
herra og fjóra embættismenn,
sem sýndu vanrækslu. Líkur
benda til, að Alþingi telji nauð-
synlegt að kveðja saman Lands-
dóm til að skera úr um, hvort
ráðherrarnir hafi brotið lög um
ráðherraábyrgð. Sérstakur sak-
sóknari eða ríkissaksóknari
mun væntanlega með líku lagi
ákæra embættismennina. Lögin
eru þó ekki einhlít viðmiðun.
Alþingi getur að auki ákveðið
viðeigandi viðbrögð við van-
rækslu sjömenninganna með því
að leita leiða til að afnema eftir-
laun þeirra og önnur sjálftekin
hlunnindi eða skerða þau svo, að
þau miðist til dæmis við lægstu
eftirlaun, sem tíðkast meðal rík-
isstarfsmanna.
Þess vegna hef ég lagt það til
í sjónvarpi og útvarpi, og ítreka
tillöguna nú hér á prenti, að rík-
isstjórnin eða Alþingi óski eftir
aðstoð pólskra stjórnvalda við
að leiða sambærileg ákvæði í
íslenzk lög. Höfundar pólsku
laganna þekkja sviðið og kunna
að girða fyrir mótbárur þeirra,
sem munu reyna að standa í vegi
fyrir lagasetningunni. Pólverj-
unum er í lófa lagið að leiðbeina
höfundum um sams konar laga-
texta handa Íslendingum. Slík lög
myndu án efa mælast vel fyrir.
Níu nöfn
Sjálfsagt er að bæta tveim
fyrrum ráðherrum í hóp
sjömenninganna, þeim Hall-
dóri Ásgrímssyni, fv. utanrík-
isráðherra, og Valgerði Sverr-
isdóttir, fv. viðskiptaráðherra.
Þau stýrðu ásamt Davíð Odds-
syni forsætisráðherra og Geir
H. Haarde fjármálaráðherra
einkavæðingu bankanna með
ámælisverðum hætti eins og
rannsóknarnefnd Alþingis lýsir
í skýrslu sinni. Þetta fólk hefur
með spilltri háttsemi bakað
landinu óbætanlegan skaða og
sýnir engin merki um iðrun.
Hvers vegna skyldu þau af öllum
mönnum fá að þiggja margföld
sjálftekin eftirlaun og önnur
hlunnindi úr vasa fólksins í
landinu, sem líður nú sárlega
fyrir afleiðingar gerða þeirra?
Pólska leiðin
Þorvaldur Gylfason
prófessor
Í DAG
Alþingi getur að auki ákveðið viðeigandi
viðbrögð við vanrækslu sjömenninganna
með því að leita leiða til að afnema eftir-
laun þeirra og önnur sjálftekin hlunnindi
eða skerða þau svo, að þau miðist til
dæmis við lægstu eftirlaun, sem tíðkast meðal ríkisstarfs-
manna.
Blaðberinn bíður þín
Þú færð Blaðberann þinn í Skaftahlíð 24
alla virka daga frá kl. 9-17.
...góðar fréttir fyrir umhverfiðBlaðberinn...
HE IÐMÖRK HE IÐMÖRK
Vatnsheld og andar vel.
dömu kápa
Verð jakki: 18.800 kr.
Verð buxur: 12.500 kr.
Verð jakki: 7.800 kr.
Verð buxur: 5.000 kr.
Verð: 26.000 kr.
RÁN
Vindheldur með 5.000 mm vatnsheldni.
léttur barnajakki 2-14 ára
Léttur, vatnsheldur og andar vel.
jakki
Einnig
fáanleg
í svörtu
Einnig
fáanlegur
í svörtu