Fréttablaðið - 06.05.2010, Blaðsíða 50

38 6. maí 2010 FIMMTUDAGUR
Um helgina var greint frá því að
sýningar Metropolitan-óperunnar
í kvikmyndahúsum um víða ver-
öld hafa aldrei verið vinsælli en á
þeirri leiktíð sem nú er lokið. Hér á
landi hafa sýningarnar átt vaxandi
vinsældum að fagna meðal óperu-
aðdáenda sem hafa sótt sýningarn-
ar í Kringlubíói en þar er boðið upp
á fullkomin gæði í beinni útsend-
ingu frá óperunni í New York.
Miðasala í ár taldi 22,2 milljónir
miða og jókst aðsókn að sýningun-
um um 400 þúsund miða. Níu verk-
efni voru á útsendingarskránni og
fóru til 44 landa og í yfir 1.000 sali.
Síðasta útsendingin var 1. maí.
Síðasta sýningin á laugardag var
Armida eftir Rossini með stjörn-
unni Renee Fleming sópran og ten-
órnum Lawrence Brownlee. Hana
sáu 105 þúsund í Norður-Ameríku
og 84 þúsund í Evrópu og Suður-
Ameríku. Með seinkuðum útsend-
ingum í restinni af heiminum er
áætlað að 250 þúsund áhorfendur
hafi séð óperuna.
Hágæða útsendingar Metropolit-
an hafa á fimm árum náð til 5 millj-
ón gesta. Á komandi vetri verða
ellefu sýningar í boði í beinum
útsendingum og hafa aldrei verið
fleiri: Hefst efnisskráin á Rínar-
gulli Wagners í nýrri sviðsetningu
Kvíbekk-búans Robert Lepage hinn
9. október en eins og greint var frá
fyrir alllöngu í Fréttablaðinu er
leikmyndin að miklu leyti byggð á
íslensku myndefni. Þetta er fyrri
sviðsetning Lepage á komandi
vetri á Niflungahringnum en hann
lýkur einnig efnisskránni: hinn 14.
maí er bein útsending á Valkyrj-
unum. Það er meistarinn James
Levine sem stjórnar þessum verk-
um á móti Lepage en meðal margra
þekktra söngvara í meistaraverki
Wagners er sá velski listamaður
Bryn Terfel.
Levine fagnar nú fertugasta
starfsári sínu hjá Metropolitan.
Hann stjórnar þessum Wagner-
verkum en einnig Don Pasquale
eftir Donizetti með Önnu Netrebko
hinn 13. nóvember, og Il Trovatore
eftir Verdi 30. apríl. Boris Godun-
ov eftir Mussorgsky er á dagskrá
23. október og leikstýrir Peter
Stein óperunni en Valery Gerg-
iev stjórnar og Rússar í stærstu
rullum: Ekaterina Semenchuk,
Aleksandrs Antonenko, Oleg Bal-
ashov, Evgeny Nikitin, René Pape,
Mikhail Petrenko og Vladimir
Ognovenko. Annað stórstirni úr
leikstjórastétt, Nick Hytner, leik-
hússtjóri National í London kemur
og stýrir Don Carlo sem skart-
ar Roberto Alagnia. Annar fræg-
ur tenór kemur fram í Ifigeníu í
Taris eftir Cluck í febrúar, Placido
Domingo. Önnur verk í útsending-
arplani Met fyrir komandi vetur
eru Stúlkan að vestan eftir Pucc-
hini, Lucia di Lammermoor eftir
Donizetti, Le Comte Ory eftir
Rossini, Capriccio eftir Strauss
og er þá allt nefnt, en þeir sem
vilja sjá hvaða söngvarar verða að
syngja beint í Kringlubíói á kom-
andi vetri gera best með að vippa
sér á http://www.metoperafamily.
org/ og leita uppi dagskrána. Þar
má líka kaupa aðgang að óperum í
netheimum og lesa sér til um hvað
verður á sviðinu vestanhafs – og að
hluta til hér heima komandi vetur.
Miðasala fyrir komandi vetur er á
vef Sambíóanna en á vef þeirra er
hún sögð hefjast þessa dagana vilji
menn kaupa sér áskrift og tryggja
sér númeruð sæti.
pbb@frettabladid.is
Met hjá Metropolitan-óperunni
HVAÐ? HVENÆR? HVAR?
Fimmtudagur 06. maí 2010
➜ Tónleikar
12.00 Jóhann
Smári Sævarsson
bassi og Antonía
Hevesi píanóleikar
verða með hádeg-
istónleika í Hafn-
arborg við Strand-
götu í Hafnarfirði. Á
efnisskránni verða
verk eftir Verdi,
Mozart og Boito.
19.30 Á tón-
leikum Sinfóníuhljómsveitarinnar í
Háskólabíói við Hagatorg verður leikinn
Píanókonsert nr. 1 eftir J. Brahms og
fyrsta sinfónía R. Schumann, Vorsinfón-
ían. Nánari upplýsingar á www.sinfonia.
is.
20.00 Valskórinn heldur tónleika í
Áskirkju við Vesturbrún. Á efnisskránni
verða bæði íslensk og erlend sönglög.
Sérstakur gestur verður Egill Ólafsson.
21.00 BluesAkademian heldur tónleika
á Sódómu Reykjavík við Tryggvagötu.
➜ Fundir
12.00 Kvenrétt-
indafélag Íslands
heldur súpufund,
á Hallveigarstöðum
við Túngötu í Reykjavík.
Salvör Nordal flytur erindi
undir fyrirsögninni Lærdómar af
bankahruni. Allir velkomnir. Enginn
aðgangseyrir. Nánari upplýsingar á
www.krfi.is.
➜ Sýningar
Í Ljósmyndasafni Reykjavíkur við
Tryggvagötu 15 (6. hæð), standa yfir
sýningar á verkum Jakobs Jakobssonar
og Jónu Þorvaldsdóttur. Opið alla virka
daga kl. 12-19 og helgaar kl. 13-17.
Erna G.S. hefur opnað sýningu á verk-
um sínum hjá SÍM við Hafnarstræti 16.
Opið mán.-fös. kl. 10-16.
➜ Síðustu forvöð
Í sýningarsal Íslenskrar grafíkur við
Tryggvagötu 17 (hafnarmegin), stendur
yfir sýning á verkum bandarísku lista-
konunnar Karinnu Gomez. Sýningu
lýkur á sunnudag. Opið fim.-sun. kl.
14-18.
➜ Kvikmyndir
20.00 Íslandsdeild Amnesty
International sýnir mynd Mat-
hildu Piehl, The Kuchus of
Uganda, í húsakynnum
deildarinnar að Þing-
holtsstræti 27, (3. hæð).
Aðgangur er ókeypis og
allir velkomnir. Nánari
upplýsingar á www.
amnesty.is.
20.00 Í tilefni þess að 65 ár eru liðin
frá lokum síðari heimsstyrjaldarinnar
verður heimildarkvikmyndin Föður-
landsstyrjöldin mikla eftir Roman
Karmen sýnd hjá MÍR að Hverfisgötu
105. Á undan sýningunni flytur rúss-
neski sendiherrann, Andrei Tsyganov,
ávarp. Enginn aðgangseyrir og allir
velkomnir.
➜ Listahátíð
Listahátíðin List án landamæra 2010
þar sem fatlaðir og ófatlaðir sameina
krafta sína á sviði lista og menningar
og skapa þannig fordæmi fyrir önnur
svið samfélagsins. Frítt er á alla við-
burði hátíðarinnar. Nánari upplýsingar á
www.listanlandamaera.blog.is.
09.00 Opið hús og vormarkaður verða
í Hæfingarstöðinni við Skógarlund á
Akureyri í dag og á morgun. Opið kl. 9-
11 og 13-15.30.
14.00 Listahópur Iðjubergs opnar
sýningu á myndlistarvekum, handverki
og listmunum í Boganum, sýningarsal
Menningarmiðstöðvarinnar Gerðu-
bergs (Gerðubergi 3-5).
➜ Ljósmyndasýningar
Á Hárstofunni Eplinu að Borgartúni 26
stendur yfir sýning á ljósmyndum Anne
Marie Sörensen. Opið alla virka daga
frá kl 09-18 og lau. kl. 09-15.
Nú er stutt í að Listahátíð í Reykja-
vík hefjist, hinn 12. maí, og er hún
fertug: á fjörutíu ára afmæli Lista-
hátíðar er vert að rifja upp aðdrag-
anda og tilurð fyrstu listahátíðar-
innar sem haldin var í Reykjavík
í júní 1970 og hefur af því tilefni
verið tekin saman lítil sýning
um fyrstu hátíðina. Listahátíðir
höfðu menn haldið hér í borginni
á árunum eftir stríð og stóðu þá
ýmsar stofnanir að þeim ásamt
bandalagsfélögum íslenskra lista-
manna. Síðast hafði verið blásið
til slíkra hátíða með minna móti á
sjöunda áratugnum en drögin að
samfelldri sögu og stofnun Lista-
hátíðar í Reykjavík má rekja til
þess að Norræna húsið var opnað
í Reykjavík í ágúst 1968.
Þar var valinn til forstöðu
Ivar Eskeland, þekktur víða um
Norðurlönd fyrir drift og lif-
andi áhuga á menningarstarfi.
Hann fékk fljótlega þá hugmynd
að hér í Reykjavík ætti að koma
á laggirnar norrænni listahátíð
þar sem allt hið besta í norræn-
um listum yrði á dagskrá. Þessa
hugmynd sína viðraði hann við
Pál Líndal, þáverandi borgarlög-
mann, sem tók vel í hugmyndina og kynnti hana fyrir
borgarstjóra, Geir Hallgrímssyni.
Á sama tíma er hinn heimsfrægi píanósnilling-
ur Vladimir Ashkenazy að flytjast til Íslands ásamt
íslenskri konu sinni, Þórunni Jóhannsdóttur, og börn-
um. Hugmyndin um Listahátíð er kynnt fyrir Ashken-
azy sem varð strax hrifinn og staða hans í vestrænum
tónlistarheimi gerði honum kleift að kalla eftir greið-
um. Fyrir hans sambönd hafði hátíðin fyrstu árin
greiðan aðgang að nokkrum virtustu tónlistarmönnum
í heimi sem flugu hingað upp og léku með Sinfóníunni.
Ashkenazy fékk íslenskan ríkisborgararétt árið 1972
og bjó hér í einn áratug, á árunum
1968-1978 þar sem þau hjónin höfðu
fengið nóg af erlinum sem fylgdi því
að búa í London. Héðan fluttu þau
síðan til Luzern í Sviss og samein-
uðu með því friðsældina frá Íslandi
og það að búa í hjarta Evrópu.
Dgaskráin var býsna fjölbreytt
fyrsta árið: Ef talin eru nokkur atriði
má nefna helst: Þjóðleikhúsið flutti
Mörð Valgarðsson eftir Jóhann Sig-
urjónsson í fyrsta sinn í leikstjórn
Benedikts Árnasonar, fræg sýning á
Bubba kóngi frá Marionett Teatern í
Stokkhólmi var þar líka á fjölunum. Í
Iðnó var frumflutt Kristnihald undir
jökli í leikgerð og stjórn Sveins Ein-
arssonar. Þar var líka flutt dagskrá
úr Þorpinu eftir Jón úr Vör við tón-
list Þorkels Sigurbjörnssonar. Í Nor-
ræna húsinu voru ýmsir tónleikar og
vísnasöngur svo sem djass, kammer-
tónleikar og klassík, en í Háskólabíói
voru tónleikar með Daniel Barenboim
og Jacquline Du Pré, og með Victoriu
de los Angeles, Itzhak Perlman og
André Previn undir stjórn Vladimir
Ashkenazy.
Í Laugardalshöll voru sögufræg-
ir rokktónleikar með hljómsveitinni
Led Zeppelin. Í Iðnskólanum á Skóla-
vörðuholti var sýning á grafíkverkum eftir norska
listamanninn Edvard Munch og í Ásmundarsal sýn-
ing á breskri grafík frá árunum 1961–1966, en í Mynd-
listarhúsinu á Miklatúni, eins og það hét þá, sýning á
íslenskri nútímalist. Framkvæmdastjórar á hátíðinni
voru tveir ungir menn, Davíð Oddsson og Hrafn Gunn-
laugsson.
Á sýningu í Norræna húsinu sem opnuð verður á
laugardag má sjá minjar frá þessum umskiptatíma í
íslensku menningarlífi: dagskrár, úrklippur úr blöðum,
ljósmyndir og annað efni tengt þessari fyrstu Listahá-
tíð í Reykjavík. pbb@frettabladid.is
Sýning um fyrstu
Listahátíð í Reykjavík
MENNING
Listahátíð í Reykjavík – The Reykjavík
Festival – Festspillene i Reykjavik, eins og
hátíðin nefndist stóð yfir frá 20. júní til 1.
júlí 1970. Kápa fyrstu dagskrár hátíðar-
innar 1970 skartaði veggteppi eftir Ágerði
Ester Búadóttur. MYND NORRÆNA HÚSIÐ
MENNING Tvær fyrstu óperurnar í Niflungahring Wagners verða á efnisskrá beinna
útsendinga Metropolitan næsta vetur. Robert Lepage stýrir sviðsetningunum sem
sækja myndefni sitt til Íslands. MYND/AFP
Í kvöld frumsýnir leikhópur-
inn Áhugaleikhús atvinnumanna
Ódauðlegt verk um stríð og frið
eftir Steinunni Knútsdóttur í Hafn-
arfjarðarleikhúsinu. Verkið, sem
var forsýnt á alþjóðlegu leiklistar-
hátíðinni LOKAL, er viðleitni til
þess að skilja hvað það er í mann-
legu eðli og samskiptum sem leiðir
til átaka og ófriðs og er þriðja verk-
ið í fimm verka röð eða kvintólógíu
um mannlegt eðli sem leikhópurinn
vinnur að með Steinunni. Verkin
eru rannsókn á áráttuhegðun mann-
kyns og ófullkomleika. Þau feta sig
inn í augnablikið þar sem maður-
inn stendur berskjaldaður frammi
fyrir guði og viðurkennir vanmátt
sinn. Um leið og verkin eru hvert
um sig rannsókn á mannlegu eðli
eru þau einnig tilraun. Hvert verk
um sig tekur á eiginleikum, þáttum
eða áráttum í mannlegri hegðun og
tilvist og varpa nýju ljósi á þekktar
staðreyndir.
Áhugaleikhús atvinnumanna er
hópur atvinnufólks í sviðslistum
sem hefur áhuga á að frelsi ríki til
óháðrar listsköpunar í samfélaginu.
Leikhópurinn lítur á leiksýning-
ar sínar sem vettvang til að velta
áleitnum spurningum fyrir sér þó
ekki sé langt í kímni og kæruleysi
í vinnslu verkanna en frelsi hans
snýst ekki síst um að skoða listsköp-
unarferlið sem frelsandi og leys-
andi afl í fögnuði og gleði. Mark-
miðið með starfinu er að að skapa
framsækin og áleitin sviðslistaverk
sem í eðli sínu eru samtal við áhorf-
endur og eru óháð markaðsöflum.
Leikhúsið vill ekki fara í viðskipta-
samband við áhorfendur sína sem
er oftast það eina sem áhorfendum
er boðið upp á í leikhúsum landsins
og býður þess vegna áhorfendum í
samtal án endurgjalds og þiggur
ekki aðgangseyri á sýningar sínar.
Listamenn leikhússins fengu
nýverið úthlutað listamannalaun-
um svo nú geta þeir lagt meira í
sýningar sínar. Þannig koma að
sýningunni nú á verkinu aðilar sem
ekki voru með í fyrra sinnið þegar
verkið var forsýnt á LOKAL. Hilm-
ar Örn Hilmarsson, textasmiðurinn
Hrafnhildur Hagalín, og kórstjór-
inn Margrét Pálmadóttir. Hópinn
skipa sem fyrr Aðalbjörg Árna-
dóttir, Arndís Hrönn Egilsdóttir,
Árni Pétur Guðjónsson, Hannes
Óli Ágústsson, Hera Eiríksdótt-
ir, Jórunn Sigurðardóttir, Kristj-
ana Skúladóttir, Lára Sveinsdóttir,
Marta Nordal, Orri Huginn Ágústs-
son, Ólöf Ingólfsdóttir, Sverrir Ein-
arsson og Sveinn Ólafur Gunnars-
son. Höfundur verksins og leikstjóri
er Steinunn Knútsdóttir.
Ódauðlegt verk
LEIKLIST Sýningar Áhugaleikhússins
eru myndrænar eins og þessi mynd frá
forsýningu verksins á LOKAL ber með
sér. MYND ÁHUGALEIKHÚS ATVINNUMANNA
Auður hafs og stranda:
frumkvæði og sköpunarkraftur
til nýtingar menningararfs
Ráðstefna í Ketilhúsinu á Akureyri
föstudaginn 7. maí 2010. Ókeypis aðgangur.
Ráðstefnan er hluti Evrópuverkefnisins Fishernet.
Nánari upplýsingar á www.fi shernet.is.