Fréttablaðið - 08.05.2010, Blaðsíða 97

LAUGARDAGUR 8. maí 2010 57
Söngsveitin Fílharmónía fagnar
50 ára afmæli með glæsilegum
afmælistónleikum sunnudaginn
9. og þriðjudaginn 11. maí í Lang-
holtskirkju, kl. 20 báða daga. Þar
verður frumflutt nýtt íslenskt tón-
verk sem kórinn pantaði af þessu
tilefni af tónskáldinu Tryggva M.
Baldvinssyni: Heimsljós – íslensk
sálumessa. Með verkinu er brugð-
ið nýju ljósi á eitt ástsælasta bók-
menntaverk okkar, en texti tón-
verksins er sóttur í verk Laxness.
Verk Tryggva er í sex köflum,
samið fyrir kór, hljómsveit og tvo
einsöngvara.
Kórinn leitaði til Tryggva fyrir
meir en tveimur árum og hefur
verið spennandi að fylgjast með
þróun og tilurð verksins sem kór-
inn hefur æft af kappi síðustu
mánuði og tekið miklu ástfóstri
við. Segja kórfélagar að honum
tekist að skapa listaverk ríkt af
tilfinningu sem talar til huga og
hjarta.
Tryggvi kynntist skáldsögu
Halldórs á unga aldri og lýsir
fyrsta lestri sínum hugljómun:
„Á mörgum stöðum hefur textinn
mann upp í annan heim, drauma,
lita og einlægrar fegurðar, stund-
um nokkuð sársaukafullan, en
jafnframt umvefur skáldskap-
urinn lesandann mikilli hlýju.“
Sagan hefur fylgt honum
síðan.
Tónverkið er kynnt sem
sálumessa. Víst má til
sanns vegar færa að
sagan lýsir stríði
sem háð er um
sál og líf Ólafs
ljósvíkings.
Þar takast
mörg öfl á: „Hinum trúarlega tóni
sem svífur yfir vötnunum í sög-
unni um Ólaf Kárason fannst mér
best komið til leiðar í formi sálu-
messu, því að efnistök bókarinnar
ríma vel við hina þrjá meginþætti
sálumessunnar: ákall, uppgjör og
friðþægingu.
Með þessu verki er ég þó alls
ekki að reyna að rekja sögu Ólafs
Kárasonar, enda er textinn í tón-
verkinu tekinn héðan og þaðan og
myndar engan efnislegan sögu-
þráð. Mín athygli er á textan-
um sjálfum og þeim töfrum sem
þar felast. Það fór mikill tími í að
velja þá kafla og setningar sem
ég notaðist við að lokum. Þeir
þurftu bæði að innihalda
þá ljóðrænu sem ég
sóttist eftir og jafn-
framt að henta sem
sjálfstæður þáttur
í sálumessunni.
Ég tók mér það
leyfi að stytta
suma textana,
fella úr þeim
orð, setning-
ar og jafnvel
málsgreinar
til að
fella þá betur að tónlistinni. Texti
þriðja þáttar, Guð refsar öllum
sem svíkjast um, sker sig nokk-
uð úr, því að þar er ekki stuðst við
heila málsgrein heldur er textinn
að miklu leyti settur saman úr
skammaryrðum og upphrópunum í
garð Ólafs Kárasonar. Þessi reiði-
lestur er slitinn í sundur af draumi
Ólafs um betri tíma. Eflaust væri
hægt að tengja hefðbundin latnesk
kaflaheiti sálumessunnar við hina
sex kafla íslenskrar sálumessu og
bæri þá 3. þátturinn eflaust nafnið
Dies irae, en mér fannst mun eðli-
legra að nota kaflaheiti sem sótt
eru í textann.“
Þá verða einnig fluttir vald-
ir kaflar úr nokkrum þeim
stóru verkum sem Söngs-
veit i n F í lha rmón-
ía hefur flutt á ferli
sínum, meðal ann-
ars úr Carmina Bur-
ana, Þýsku sálumessu
Brahms, Messías eftir
Handel og verkum eftir
Mozart, Haydn og Bach.
Söngsveitin hefur á ferli
sínum lagt megináherslu
á flutning stórra tón-
verka fyrir kór og hljóm-
sveit og frumflutt á Íslandi
fjöldamörg helstu kórverk
tónlistarsögunnar.
Einsöngvarar eru Ingi-
björg Guðjónsdóttir og
Snorri Wium. Sif Tul-
inius er konsert-
meistari 30 manna
hljómsveitar og
Magnús Ragn-
arsson stjórn-
ar tónleik-
unum. - pbb
Heimsljós sem sálumessa
TÓNLIST Tryggvi M. Baldvinsson tónskáld kynntist
Heimsljósi á unglingsárunum og fann að sálu-
messuformið hentaði best hinum trúarlega tóni
sem er að finna í skáldverkinu. MYND FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
SPÆNSKIR DAGAR
PO
RT
h
ön
nu
n