19. júní - 19.06.1968, Blaðsíða 41

komast auðvitað ekki yfir að kynnast nemendum.
Öðru hverju dregur frægur kennari að sér allt of
mikinn fjölda (ég veit um einn, sem hafði 2000
manns). Til eru prófessorar, flestallir gamlir eða
erlendir, sem koma inn — jafnvel í fámenna
kennslustund, halda fyrirlestur og staulast út, en
þeir eru sjaldgæfir og illa séðir. Miklu algengari
er sókratíska kennsluaðferðin, þar sem kennarinn
spyr, kemur af stað mótsvörum og nýjum spurn-
ingum og adlast til þess, að allir leggi orð í belg.
Nemandi, sem aldrei segir neitt óspurður, getur
stundum bætt það upp skriflega, en kennarinn
tekur venjulega þátttöku í kennslustundum með,
þegar hann ákveður einkunnina, svo að það er
ekki gott að sitja þögull eins og steinn.
Reglurnar um tímasókn eru mjög mismunandi.
Á einum skóla, sem ég gekk á, þurfti jafnvel lækn-
isvottorð til að sanna veikindi og fara oft innan
hvers skóla eftir því, hver kennarinn var, en yfir-
leitt ætlast kennarar í Bandarikjunum til þess, að
nemendur sæki kennslustundir, nema um veikindi
sé að ræða. Upp á síðkastið hafa svo að segja allir
skólar í Bandaríkjunum reynt að minnka mjög
stóra fyrirlestrahópa og búta þá niður í study sec-
tions eða námshópa, 20—25 manns að stærð, sem
koma saman svo sem tvisvar í viku til þess að
ræða fyrirlestrana. Kennarar eru líka til viðtals
á föstum tíma í skrifstofum sínum, og til þess
er ætlazt, að nemendur leggi þar fram spurn-
ingar um það, sem þeim reynist torskilið í náms-
greininni. Yfirleitt er reynt með öllu móti að gera
sambandið milli kennara og nemanda eins náið og
unnt er. Á litlum skólum kemur þetta að mestu
leyti af sjálfu sér. Eftir stúdentauppreisnina við
Berkeley árið 1964 (The Free Speech Movement),
þar sem nemendurnir báru það meðal annars á
skólann, að Nóbelsverðlaunaprófessorar (þeir eru
tíu við Berkeley í ár) og aðrir frægir lærðir menn,
sem kenndu þar, væru of önnum kafnir við sínar
eigin skriftir og rannsóknir til þess að sýna nokk-
urn áhuga á kennslu og nemendum, hafa allir stóru
skólarnir hert á reglum um viðtalstíma kennara,
jafnvel þeirra frægu.
Enn einn munur á námi heima og erlendis er,
að margar nýjar fræðigreinar eru á boðstólum.
Eins og áður er sagt, er það einn kostur stóm skól-
anna, að þeir geta boðið nemendum að velja um
fleiri námsgreinar en þeir smærri. Stóru skólarn-
ir hafa líka gengið fremstir í flokki í samsteypu-
stefnunni (the interdisciplinary approach), sem
blandar saman mörgum námsgreinum. Við þessa
samsteypustefnu hafa orðið til alls konar nýjar
námsgreinar, sem erlendum nemendum er oft
ókunnugt um: Humanities, menningar- og hug-
myndafræði, sem nær yfir sögu, trúarbragðasögu,
heimspeki, siðfræði, bókmenntir, mannfræði, sögu
vísinda og margt annað; Area Studies, sem fæst
við tungumál, bókmenntir, landafræði, sögu, hag-
fræði og stjórnmál einhvers ákveðins svæðis: Asian
Studies, Russian and East European Studies, Latin-
American studies, Scandinavian Area Studies og
fleira; Classical Archaeology nær yfir grisku, lat-
ínu, grískar og latneskar bókmenntir fyrir utan
fornleifafræðina; Medieval Studies býður upp á
heildarnám í nriðaldatímabilinu; Comparative Lit-
erature ber saman bókmenntir skrifaðar á mis-
munandi málum, stöðum og tímum.
Sumar þessara nýju fræðigreina eins og mið-
aldanám eru í raun og veru interdepartmental,
nemandinn sækir tíma í ýmsum deildum, en nefnd
manna úr viðeigandi deildum stjórnar námi hans,
aðrar eins og menningarfræði og samanburðarbók-
menntir byrjuðu þannig, að þeim var skipt milli
deilda, en uxu, þangað til að þær eignuðust sína
eigin deild. Kennarar í samanburðarbókmenntum
er líka sérfræðingar í bókmenntum einhvers sér-
staks tungumáls og kenna bæði í einhverri mála-
deild og i samanburðarbókmenntadeild. Það hlýt-
ur að vera ljóst, að tungumálakunnátta er mjög
æskileg við nám í mörgum þessarar nýju fræði-
greina, og íslenzkir nemendur, sem kunna mörg
mál, ættu þess vegna að kynna sér þær.
Eg vona, að þessi lýsing á muninum á námi
heima og erlendis hafi að einhverju leyti svarað
spurningunni, hvernig það sé að læra og kenna í
Bandarikjunum. En ef til vill hef ég fylgt raun-
sæisstefnunni um of og sleppt tilfinningahliðinni.
Ég ætti ef til vill að bæta því við, að námsstofn-
anir í Bandaríkjunum eru að mínum dómi eins og
landið sjálft stórar, ruglandi í fyrstu og stór-
skemmtilegar.
Manna Ólafsdóttir, frh. af bls. 7:
og kennarafæðin gerði að verkum, að þeir stúdent-
ar sem utan fóru, ráku sig fljótt á það, að í latínu
einni saman stóðu þeir dönum á sporði. Prófessor-
arnir við Hafnarháskóla kvörtuðu líka undan þessu.
Umbætur í skólamálum urðu því eitt fyrsta verk-
19. JtJNl
39