19. júní - 19.06.1968, Blaðsíða 40

Það er líka heppilegt að kunna eitthvert tungu-
mál í viðbót við ensku og islenzku. Astæðan til
þess er, að önnur grein á listanum yfir skyldunáms-
greinar er venjulega eitthvert „erlent tungumál“,
en skólarnir leggja það mjög misjafnlega út. Sumir
teija, að móðurmál ei'lends nemanda fullnægi kröf-
unni, aðrir telja enskuna, sem útlendingurinn talar,
vera „erlent mál“, og enn aðrir krefjast þess, að út-
lendingurinn læri eitthvert þriðja mál í viðbót við
móðurmálið og enskuna. Nemandinn getur stund-
um komizt hjá því að þurfa að sækja kennslustund-
ir í málinu, ef hann getur staðizt próf i þriðja mál-
inu. Sumir, en því miður ekki allir stærstu skól-
arnir, hafa norrænudeild og kenna dönsku, norsku
og sænsku. Á þeim má auðvitað fá að taka próf i
þeim málum til þess að fullnægja kröfunni um
þriðja málið. Franska, þýzka, ítalska og spænska
duga á hvaða skóla, sem er. Prófið er venjulega
bæði skriflegt og munnlegt.
Skólar í Bandaríkjunum fara líka mjög mismun-
andi eð þvi að dæma um virði þess, sem erlendir
nemendur hafa lært, áður en þeir fara að heiman.
Það er mjög nauðsynlegt að kanna reglurnar um
jafnvirði prófa, eins nókvæmlcga og unnt er, og
þar næst listann yfir skyldunámsgreinar. Og það
getur verið mjög góð hugmynd að hafa með sér
námsskrá eða skýrslu að heiman, sem lýsir ná-
kvæmlega þeim námsgreinum, sem nemandinn
hefur riumið heima, og líka prófskírteini í nokkrum
eintökum, svo að leggja megi þau fram á fleiri en
einum stað. Eitt það fyrsta, sem lærist á stóru há-
skólunum, er lögmál Parkinsons, en í fyrstu grein
þess stendur, að ein skrifstofa ali af sér aðra og
sú önnur þá þriðju og þannig að endalausu, og
það sannast, þegar verið er að reyna að skrá sig
á skóla i Bandaríkjunum. Vegna þess, að það eru
sjaldan stólar í skrifstofunum, og biðröðin er venju-
lega að minnsta kosti tíu manns, getur verið heppi-
legt að stunda fyrir fram langar göngur, skíða-
ferðir eða aðrar íþróttir, sem styrkja fæturna.
Víðtækasta og erfiðasta spurningin, sem ég var
spurð heima, var eitthvað á þessa leið: „Hvaða
munur er á námi og kennslu úti og heirna?" Einn-
ig spurningin: „Hvernig er það að læra og kenna
í Bandaríkjunum?“
Ég er nú löngu orðin vön því að læra og kenna
erlendis og reyndi þess vegna að muna, hvernig
það var í byrjun og hvað mér fannst ólíkast því,
sem ég var vön heima. Þá glopraðist það út úr
mér, að fyrst væri að læra að rata. Að rata? Um
borgina? Nei, um skólann. Einhver minntist á, að
ég hefði víst aldrei verið sérlega ratvís (sem var
alls ekki satt), og síðan var hlegið hátt. En mér
var alvara. Jafnvel á litlum skóla eins og Barnard
College (1800 nemendur), þar sem ég byrjaði nám,
getur vcrið erfitt í fyrstunni að átta sig. Bygging-
arnar gnæfa svo hátt hver annarri líkar. Allir aðr-
ir sýnast vera að flýta sér að einhverju ákveðnu
marki. Litla kortið framan í námsskránni er ekki
að nokkru gagni, því að húsin og göturnar líta
allt öðru vísi út en á pappírnum. Eftir langt ráp
fram og til baka lendir maður loksins, þar sem
maður á að vera, — en þá er sagt: „Farðu með
annað eintakið af skjalinu á þessa skrifstofu og
það þriðja á hina. Það fjórða á ráðgjafi þinn að
undirrita.“ — Allt er þetta sitt í hverri byggingu,
sem maður veit ekki, hvar eru. Sama reynsla end-
urtók sig í ennþá stærri stil við Columbia (15.960
manns) og Minnesota (38.569 manns).
Eftir margar skráningar og fargan er loksins
tími til kominn að velja sér námsgreinar, — og
þar kemur fram annar mikill munur á námi heima
og erlendis, úrvalið. Fyrir utan ensku og tungu-
mál or heimspeki og saga á skyldugreinalistanum,
vísindi fyrir þá, sem ætla að stunda bókmennta-
og málanám, og bókmenntir fyrir þá, sem ætla að
stunda vísinda- og tækninám. Ætlunin er að sjá
um, að sérfræðingur í hvaða grein, sem er, öðlist
þekkingu á vestrænni menningu. 1 sinni eigin
grein verður sérfræðingurinn að sækja kennslu-
stundir í ákveðnum greinum (major and minor
requirements). En þrátt fyrir það má velja milli
svo margra greina, að nemandinn verður eins og
krakki i leikfangabúð: „Mig langar í þetta og þetta
og þetta — og þetta líka.“ 1 foreldra stað stendur
ráðgjafinn og minnir á, að þetta og hitt eigi að
nema fyrst cg það sé aðeins leyfilegt að innrita sig
í svo og svo margar greinar. Þvi miður er ekki
unnt að þjálfa sig, áður en farið er að heiman, i
ófeimni og kergju, en hvort tveggja getur komið
að góðum notum, sérstaklega ef ráðgjafinn reyn-
ist vera einn af þeim, sem heldur fast við regl-
urnar.
Þegar kennslan byrjar, er líka gott að geta svar-
að fyrir sig, þvi að kennsla í Bandaríkjunum er
að því leyti ólík kennslu heima, að ætlazt er til,
að nemendurnir taki þátt í kennslustundunum. 1
sumum deildum, sögu, stærðfræði, vísindum, er
fjöidinn, sem sækir sumar kennslustundir, ótrú-
lega mikill (upp í 500 manns), og kennarar þeirra
38
19. JÚNl