19. júní - 19.06.1972, Síða 15

ur innan fjölskyldunnar, dreng-
ir sem telpur, að ógleymdum
eiginmanninum — séu vanin á
það sem eðlilegan, sjálfsagðan
hlut að taka virkan þátt í heim-
ilishaldinu öllu, — ekki eingöngu
til að læra hin einstöku verk, sem
þó gæti forðað frá vandræðum,
ef húsmóðirin forfallast með ein-
hverju móti, heldur — og ekki
síður, vegna hins, að slíkt stuðl-
ar áreiðanlega að almennri sam-
heldni og samábyrgð fjölskyld-
unnar, sem alltaf er dýrmæt og
aldrei fremur, en þegar eitthvað
blæs á móti.
Leikir barna og leikföng eru
einn þáttur í uppeldinu sem
hefur verið vaxandi gaumur gef-
inn á undanförnum árum. Hér
hefur einnig gilt sú hefðbundna
skoðun, að ein tegund leikfanga
hæfi drengjum, önnur telpum.
Drengurinn fær sinn bíl eða bát,
telpan sína dúkku eða dúkku-
lísu. Ekki finnst mér nú beint
ástæði til að amast við því, en
hinsvegar alrangt að halda einu
leikfangi fremur öðru að barn-
inu, bílnum að drengnum, — af
því að hann er drengur, brúðunni
að systur hans, af því að það
hljóti að hæfa henni betur. Sann-
leikurinn er auðvitað sá, að börn
eins og fullorðið fólk, eru gróf-
lega ólík sem einstaklingar, að
upplagi og áhugamálum. Ætli
ekki einmitt, að vandi uppaland-
ans, bæði foreldra og skóla, sé
hvað mest í því fólginn að taka
tillit til barnsins sem einstakl-
ingsveru, — falla ekki í þá gryf ju
að reyna um of að móta persónu-
leika þess og atferli að eigin
geðþótta í stað þess að reyna
að skilja sérstöðu þess og hjálpa
því til að beina hæfileikum og
hneigðum í jákvæðan farveg?
Er ekki alveg sjálfsagt að leyfa
stelpunum í 10 ára bekk að srníða
bát í handavinnunni, ef þær lang-
ar meira til þess en að prjóna
vettlinga — eða þvottapoka?
Ekki af því að ég telji bátinn
hótinu göfugra verkefni en vettl-
ingana, heldur vegna þess að
verkefni, sem þær hafa áhuga á,
er líklegra til að veita þeim gleði
og fullnægingu, heldur en hitt,
sem þeim ef til vill leiðist. Og
hví ekki að leyfa strákunum að
malla í eldhúsinu af og til?. Ýms-
ir íslenzkir skólar munu þegar
hafa tekið upp frjálsara val í
handavinnu telpna og drengja,
og tel ég þar tvímælalaust stefnt
í rétta átt.
I öllum þeim háværu umræð-
um sem orðið hafa að undan-
förnu hér á landi og öðrum vest-
rænum löndum um aukin kven-
réttindi (fyrirgefið — ég átti
víst að segja mannréttindi), —
bætta aðstöðu kvenna í þjóðfé-
laginu, tel ég einfaldlega þetta
vera merg málsins: Að hver kona
eigi sitt val — að svo miklu leyti,
sem nokkur einstaklingur getur
heimtað slíkt, — um það hvernig
hún hagar lífi sínu og lífsstarfi,
og að móðurhlutverk og umönn-
un heimilis komi ekki í veg fyr-
ir, að hún geti sinnt því starfi,
sem hún hefur aflað sér mennt-
unar til og hefur áhuga á að
rækja. Því miður vantar töluvert
á, að íslenzkt þjóðfélag geri þetta
kleift, þótt vaxandi skilnings
gæti á hinni erfiðu aðstöðu
kvenna, sem vilja eða verða, —
nema hvorttveggja sé — að sam-
eina húsmóðurhlutverkið hlut-
gengri þátttöku í almennu at-
vinnu- og menningarlífi þjóðar-
innar. Ég er þeirrar skoðunar, að
aukið uppeldislegt jafnræði milli
kynjanna myndi stuðla að lausn
þessa vanda með meiri og sjálf-
viljuglegri verkaskiptingu þeirra
Það er þó jafnframt trúa mín,
að hvað sem líður aukinni mennt
un og sjálfstæði kvenna, þá muni
þær almennt — enn sem fyrr —•
meta móðurhlutverkið og þá á-
byrgð, sem því fylgir, meir en
önnur störf. Þar fyrir væri eðli-
legt og æskilegt, að hlutur föð-
urins í uppeldi og umönnun
barna sinna ykist verulega frá
því sem nú gerist almennt. En
mér hefur alltaf fundizt, að sú
stórkostlega kvöð, sem móðir
náttúra leggur á konuna eina: —
að ganga með og fæða börn hljóti
um leið að móta að einhverju
marki hneigðir hennar og . á-
hugamál. Mér vitanlega hefur
ekki enn verið hnekkt visinda-
legum niðurstöðum um, að nokk-
ur eðlismunur væri á sálarlífi
karla og kvenna, en ýmsir og þá
aðallega konur sjálfar, þurfa
endilega að rangtúlka á þá leið,
að sálarlíf konunnar sé talið ó-
æðra en karla, að þær séu jafn-
vel ,,sálarlausar“. Þessi afstaða,
sem jafnvel sumar ungar mennta
konur láta sér hæfa að gerast
19. JÚNÍ
13