19. júní - 19.06.1974, Page 10

með perlubaukana, og marglitt mynstrið virðist skap-
ast svo fljótt, án þess að þær hafi nokkra fyrirmynd.
Þessi þjóðbúningasaumur gengur i erfðir, yngri kon-
urnar læra af þeim eldri. Flestar grænlenskar stúlk-
ur kunna að sauma einhverjar perlur, en færri
kunna skinnasauminn. Þjóðbúningurinn er einkar
fallegur.
Á Grænlandi eru skólar í stærri bæjum. I Juliane-
háb eru 900-1000 nemendur á skyldunámsstigi, sem
samsvarar hinu íslenska. I skólanum eru danskir
bekkir og grænlenskir bekkir, í þeim síðarnefndu
er grænlenska ein námsgreinin. Það er alger undan-
tekning að danskt barn fari í grænlenskan bekk. Nú
er nýbúið að koma á fót prófi á eftir unglingapróf-
inu, og samsvarar það landsprófi. 10 nemendur áttu
að fara til menntaskólanáms í Danmörku eftir vor-
prófið þetta árið. Unnið er að því að koma upp fram-
haldsskólum á Grænlandi. Grænlendingar eiga ör-
fáa háskólagengna menn. Iðnskólamenntun sækir
fólk til Gotháb.
Konan sem ég bjó hjá um nokkurt skeið var 46
ára gömul, ólæs, en gat skrifað nafnið sitt. Líkt var
á komið fvrir jafnöldrum hennar.
— En hvað geta stúlkurnar núna gert þarna að
skyldunámi loknu?
— Sumar fá vinnu í verslunum, aðrar gerast
kivfak, það er húshjálp, aðallega hjá dönskum fjöl-
skyldum. Ekki er neinum iðnaði til að dreifa fyrir
þær. Atvinnulífið byggist helst á smábátaútgerð og
dálitlum frystihúsarekstri. Skipaviðgerðir eru áber-
andi þáttur í framkvæmdum á staðnum.
— En hvað er sér til gamans gert?
— Böll eru vitaskuld um allar helgar. Leikur þá
uophljómsveit fyrir dansi, en þess á milli — eða i
þvi, sem kallað er pása hérlendis — eru stignir græn-
lenskir þjóðdansar af miklu fjöri. Þá er það græn-
lenskur polki og dansar, þar sem mikið ber á fóta-
stappi, svo að í öllu glymur og innviðir titra. Hvorki
er selt áfengi né bjór í samkomuhúsinu, en flestir
heimsækja krána áður, þar er bjórsala og dálítið
dansað sér til upphitrunar áður en ballið hefst rétt
fyrir miðnættið.
— Eru Grænlendingar miklir ferðamenn?
— Það er dýrt að ferðast á Grænlandi. Ferðin
frá Julianeháb til Godtháb kostar jafn mikið og ferð-
in frá Godtháb til Danmerkur. Vegna vegaleysis
verður að ferðast með skipum og bátum eða flugvél-
um og þyrlum. Hundasleðar eru aðallega notaðir á
Norður-Grænlandi. Tíðar og miklar þokur valda
því, að samgöngur eru mjög slæmar. Pósturinn berst
með þyrlum.
Varðandi veðurfar má taka fram, að oftast ríkir
logn. Snjórinn gerist alldjúpur. Andkalt er á Græn-
landi, en frostið ekki óþægilegt nema þegar hvess-
ir. I maí fer svo að rigna og allan snjó tekur upp.
ísbrjótar halda opinni leiðinni milli Julianeháb og
Godtháb. Alltaf eru borgarísjakar á reki á höfninn,
en litlir ísbrjótar hreinsa hana með því að ýta jökun-
um til og velta þeim. Jakarnir er falleg sjón og það
var mér ógleymanlegt að sigla um fjörðinn.
— Nú segja mér íslendingar, sem farið hafa í
einsdagsferðir til Kulusuk, að íbúarnir þar vinni
hvorki né veiði, heldur lifi þeir á dósamat frá Dön-
um . . .
Tvær grænlenskar telpur í þjóðhúningi og dönsk
fóstra þeirra.
8
19. jtjní