19. júní - 19.06.1974, Page 16

kona, er laun tekur eftir hinum
almennu launalögum, skal kaupa
lífeyri í sjóði þeim, er ræðir um
í 1. gr. og verja til þess 7% af
árslaunum sínum.“
I 12. gr. sömu laga segir svo:
„Ekkill konu, sem gegnt hefur
embætti, hefur sama rétt til líf-
eyris úr sjóðnum sem ekkja em-
bættismanns, með öllum sömu
takmörkunum. ‘ ‘
Núgildandi lög um lífeyrissjóð
starfsmanna ríkisins eru nr. 29
frá 1963. Þau byggja á sömu reglu
og lögin um lífeyrissjóð embættis-
manna og ekkna þeirra, en þar
segir í 14. gr.: „Nú andast sjóð-
félagi og lætur hann eftir sig
maka á lífi og á þá hinn eftirlif-
andi maki rétt til lífeyris úr sjóðn-
um.“
f sömu grein er svohljóðandi
ákvæði:
„Þegar sjóðfélagi deyr, sem ver-
ið hefur tvígiftur og lætur eftir
sig tvo maka á lífi, skiptist maka-
lífeyririnn milli þeirra i beinu
hlutfalli við þann tíma, sem hvor
þeirra hefur verið giftur hinum
látna sjóðfélaga á þeim tíma er
hann ávann sér lífeyrisréttindi og
eða naut lifeyris úr sjóðnum. Ef
annar hinna eftirlifandi maka
giftist að nýju, fellur allur líf-
eyririnn til hins, en skiptist aft-
ur sé því hjónabandi slitið, enda
veiti síðara hjónabandið ekki rétt
til lifeyris úr sjóðnum eða öðrum
hliðstæðum sjóði.
Hliðstæð regla gildir, séu rétt-
hafar makalífeyris fleiri en tveir.“
Þetta ákvæði um skiptingu líf-
eyris á milli maka og fyrrverandi
maka sjóðfélaga er nýmæli. T lög-
unum nr. 64 frá 1955 um lifeyr-
issjóð starfsmanna ríkisins er um
þetta efni svofellt ákvæði í 14. gr.
„Nú andast sjóðfélagi og lætur
hann eftir sig maka á lífi og á.þá
hinn eftirlifandi maki rétt til líf-
eyris úr sjóðnum, enda hafi hinn
látni greitt iðgjöld til sjóðsins í
10 ár eða lengri tima og hjóna-
bandinu hafi eigi verið slitið að
lögum áður en hann lézt.“
I 16. gr. núgildandi laga er á-
kvæði um, að böm eða kjörbörn,
sem sjóðfélagi lætur eftir sig, er
hann andast og yngri eru en 18
ára, skulu fá árlegan lífeyri úr
sjóðnum þar til þau eru fullra 18
ára að aldri.
Núgildandi lög um tekjuskatt
og eignaskatt eru nr. 68 frá 1971
eins og þau lög urðu við breyting-
ar með lögum nr. 7 frá 1972.
3. gr. laganna er svohljóðandi:
„Tekjur hjóna, sem samvistum
eru, skulu saman taldar til skatt-
gjalds, enda þótt séreign sé eða
sératvinna. Ábyrgjast þau bæði
skattgreiðslu og undirrita skatt-
framtalið. Rétt er því hjóna, er
skattgreiðslu annast eða erfingj-
um þess, að krefjast endurgjalds
af hinu eða erfingjum þess á þeim
hluta skattsins, er að réttum töl-
um kemur á séreign eða sérat-
vinnu þess hjóna, er eigi innti af
hendi skattgreiðslu.
Nú vinnur gift kona, sem er
samvistum við mann sinn, fyrir
skattskyldum tekjum og eiga þá
hjónin rétt á því, að dregin séu
50% frá þeim tekjum hennar, áð-
ur en skattgjald er lagt á tekjur
þeirra hjónanna, enda sé tekn-
anna ekki aflað hjá fyrirtæki eða
félagi, sem hjónin, annað hvort
eða bæði, eða ófjárráða börn
beirra eiga eða reka að verulegu
leyti, sbr. 3. mgr. Nú telja hjón
sér hagfelldara, að tekjur kon-
unnar séu sérstaklega skattlagðar
og geta þau þá krafizt þess, að
skattur sé á þau lagður sitt í hvoru
lagi. Ómagafrádráttur allur skipt-
ist þá til helminga á milli hjón-
anna. Annar frádráttur en per-
sónuleg gjöld konunnar telst við
útreikninginn hjá eiginmannin-
um.
Þegar gift kona vinnur við fyr-
irtæki eða félag, sem hjónin ann-
að hvort eða bæði, eða ófjárráða
börn þeirra eiga eða reka að veru-
legu leyti, á hún rétt á því, að
helmingur launa hennar eða á-
ætlaðs hluta hennar af sameigin-
legum hreinum tekjum hjónanna,
miðað við beint vinnuframlag
hennar við öflun teknanna, verði
dreginn frá sameiginlegum tekj-
um hjónanna. Aldrei skal þó koma
hærri fjárhæð til frádráttar af
þessum sökum en nemur % hluta
persónufrádráttar hjóna sam-
kvæmt B-lið 1. mgr. 16. gr. sbr.
53. gr. . . “
(Persónufrádráttur hjóna og
einstaklinga hefur verið breyti-
legur frá ári til árs.)
„Eignir hjóna, sem samvistum
eru, skulu lagðar saman til eigna-
skatts, enda ábyrgjast bæði
greiðslu."
1. og 4. mgr. þessarar greinar,
um skattskyldu af tekjum og eign-
um og um sameiginlega ábyrgð
hjóna á greiðslu skatta, er ekki i
samræmi við lögin frá 1923 um
réttindi og skyldur hjóna.
Heimild til frádráttar á 50%
af tekjum giftra kvenna áður en
hinn helmingurinn er lagður við
tekjur eiginmannsins kom fyrst í
lög á árinu 1958. Þessi regla er
töluvert hagmunamál hjóna í
þeim tilvikum, að konan afli
tekna, þar sem greidd húshjálp og
barnagæsla er ekki frádráttarbær.
En jafnréttisviðurkenning getur
regla þessi ekki talist.
Eins og rakið hefur verið þá
er hjónum heimilt að telja fram
til skatts sitt í hvoru lagi. En sam-
kvæmt lögum, þá eru það bara
tekjur konunnar, sem hægt er að
krefjast sérsköttunar á og til frá-
dráttar kemur þá helmingur ó-
14
19. JÚNÍ