19. júní - 19.06.2005, Blaðsíða 11

fnenn betur innan KRFÍ. í gegnum
Mðina hafa ýmsar aðferðir verið
reyndar til þess og voru þær allar
góðra gjalda verðar, en þar erum við
alltaf að berjast um tíma fólks sem
vantar þegar meiri tíma til að
sinna fjölskyldu, starfi og öðrum
hugðarefnum, í hvaða röð sem maður
setur það upp. Starf félagsins með
alinennum félagsmönnum undanfarin
ár hefur aðallega verið á málþingum,
ráðstefnum og fundum sem félagið
hefur haldið og hefur aðsókn á slíkt
óregist nokkuð saman eftir því sem
aukið framboð er í viðkomandi mála-
flokki. Það hefur verið rætt innan
stjórnar undanfarin ár að setja af
stað umræðuhópa í ákveðnum mála-
flokkum, og er það hugmynd sem er
enn til umræðu, en þar skortir okkur
helst aðila sem eru tilbúnir til að leg-
Sja á sig slíka vinnu, hvort sem er við
að leiða slíkt starf eða taka þátt í
hópunum. í dag eru samskiptin við
almenna félagsmenn mikil í gegnum
síma og á netinu þar sem félagsmenn
eru duglegir við að hafa samband við
skrifstofu félagsins auk þátttöku á
fundum, ráðstefnum eða almennum
•uótmælum sem félagið hefur staðið
að eitt eða með öðrum samtökum. En
hetur má ef duga skal og það að virk-
Ja betur hinn almenna félagsmann er
viðvarandi verkefni innan stjórnar
KRFÍ.”
Hver telur þú vera helsti styrkur
Kvenréttindafélags íslands í jafn-
réttisbaráttu hér á landi og hvað
Uiaetti félagið gera betur ?
“Ég tel að helsti styrkur KRFÍ
felist í þeiiTÍ stöðu sem það hefur
aunnið sér á nærri hundrað ára vinnu
að jafnréttismálum, þannig að félagið
er í þeirri stöðu að það sem sent er
frá því vekur athygli. Ég tel að við
getum alltaf gert betur og þá ekki
síst með að reyna að ná betur til
J'yrra kvenna, sem hafa ekki tekið
Pátt í jafnréttisumræðunni sl. ár. Ég
sakna þess t.d. að sjá ekki fleiri kon-
Ur í forsvari fyrir samtök launþega
eg atvinnurekenda og ekki síst sem
formenn stéttarfélaga kvenna hér á
'andi. Kvenréttindafélagið hefur frá
uPphafi lagt áherslu á stöðu kvenna á
'únnumarkaði, þ. á m. jöfn laun kynj-
anna, og átt þar gott samstarf við
stéttarfélögin. Mér fínnst áberandi
hvað þeim er stýrt í dag af körlum,
eu ekki konum, og það jafnvel félög-
Uln sem eru að miklum meirihluta til
hvennafélög. Við þurfum að auka
samstarf félagsins við alla aðila
Vmnumarkaðarins til að reyna að
h°ma á breytingum, en í þessu sam-
oandi er rétt að nefna að ASÍ hefur
Oýlega skipað sérstakan jafnréttis-
fnlltrúa til að fjalla um þau innan
sambandsins og er það vel.”
Þegar Þorbjörg er beðin um að
Segja frá helstu verkefnum félagsins
Slðastliðið ár segir hún þau helst hafa
_egið í undirbúningi fyrir Kvennaárið,
ráðstefnur og fundir um jafnréttis-
uiál og útgáfa 19. júní.
. “Kvenréttindafélagið gefur á hver-
Ju ári út tímaritið 19. júní og á síðasta
formaður KRFÍ
ári var Gunnar Hersveinn blaðamað-
ur ritstjóri þess, fyrstur karla. Blað-
ið kom út á 19. júní og þann dag var
KRFÍ með kvennasögugöngu um
kvosina og móttöku fyrir göngufólk á
Hallveigarstöðum í samstai’fi við
Kvenfélagasamband Islands og
Bandalag kvenna í Reykjavík.
Kvenréttindafélagið tekur þátt í
samstarfi noirænna kvenréttindafé-
laga innan NOKS, nordiske kvinder i
samarbejde, og er samstarfið styrkt
af Norrænu ráðherranefndinni. A
síðasta ári fór Island með for-
mennsku í samstarfshópnum og var
ég formaður hans fyrir Kvenrétt-
indafélagið. NOKS hópurinn fundaði
hér í júnímánuði á sama tíma og
haldin var hér stór kvennaráðstefna
undir stjórn Kvennasögusafns Is-
lands og Rannsóknarstofu í kvenna-
og kynjafræðum, en KRFÍ tók einnig
þátt í að undirbúa hana. Þá á KRFI
aðild að alþjóðasamtökum kvenrétt-
indafélaga, Intemational Alliance of
Women (IAWý og sit ég í stjóm þeir-
ra samtaka. I september á sl. ári
voru hundrað ár frá stofnun IAW og
af því tilefni var haldið veglegt af-
mælisþing í Berlín þar sem ég tók
þátt í pallborðsumræðum um jafn-
réttismál með konum m.a. frá Mo-
sambik, Finnlandi og Burkina Faso.
Það var áhugavert að heyra hvað það
eru sambærileg viðfangsefni í jafn-
réttismálum sem konur era að fást
við alls staðar að úr heiminum, þó svo
að löndin sem konurnar koma frá hafi
mjög misjafna stöðu hvað varðar
efnahagsleg og félagsleg réttindi. í
framhaldi af afmælisþinginu var síð-
an haldið ársþing samtakanna í Frei-
burg og var ég kjörin þar í 22 manna
stjórn, samtakanna til næstu þriggja
ára. í desember tók ég síðan þátt í
samstarfsfundi kvennasamtaka í
Evrópu til undirbúings fyrir fund
Kvennanefndar SÞ sem haldinn var í
mars sl. í tilefni af að 10 ár era liðin
frá gerð Peking áætlunarinnar. A
þessum fundi kom fram að mikill bar-
áttuhugur er í konum um allan heim
og mikill vilji til að sjá raunverulegan
árangur í jafnréttismálum, en það
sama kemur einnig sterkt fram í
samskiptum félagsins við erlendar
stallsystur okkar sem eiga sér stað
nánast daglega í tölvupósti og síma.
Þannig má segja að töluverður tími
hafi farið í erlent samstarf á síðasta
starfsári Kvenréttindafélagsins, svo
og samstarf við kvennasamtök hér á
landi vegna Kvennaársins og annars
sem félögin hafa unnið að í samein-
ingu.”
Hvað með
framtíðarverkefni félagsins?
“Stærstu verkefnin sem eru fram-
undan eru baráttuhátíðin á Þingvöll-
um þann 19. júní og kvennafrídagur-
inn þann 24. október sem Kvenrétt-
indafélagið stendur að í samtarfi við
önnur kvennasamtök. Kvennafrídag-
urinn á 30 ára afmæli á þessu ári og
til stendur að endurtaka hann, þan-
nig að allar konur taki sér frí a.m.k.
hluta þessa dags og mæti á kröfuf-
undi í jafnréttismálum, eins og gert
var á árinu 1975. Þá er útgáfa tíma-
rits Kvenréttindafélags íslands sér-
stök þetta árið, þ.s. blaðið er gefið út
í samstarfí við Morgunblaðið og sent
öllum áskrifendum blaðsins á höfuð-
borgarsvæðinu. I haust mun Kven-
réttindafélagið síðan standa að ráð-
stefnu um jafnréttismál í samvinnu
við Jafnréttisnefnd Hafnarfjarðar-
bæjar svo og fleiri ráðstefnum og
fundum eftir því sem líður á veturinn.
En helsta verkefni Kvenréttindags-
ins allt þetta ár er Kvennaárið, fundii’
og kröfur kvenna sem tengjast því.
Sjálf legg ég áherslu á að Kvenrétt-
indafélagið leggi áherslu á stöðu
kvenna í atvinnulífinu, launamun
kynjanna og hlut kvenna í stjórnun
fyrirtækja. En þar sem bæjarstjórn-
arkosningar eru á næsta ári og síðan
þingkosningar árið eftir geri ég ráð
fyrir að aukinn hlutur kvenna í
stjórnmálum verði aðalverkefni fé-
lagsins næstu tvö árin.
Hvernig er starfsumhverfi félaga-
samtaka sem starfa að jafnréttis-
málum? Telur þú að mætti bæta þar
úr?
“ Það er mín skoðun að nauðsyn-
legt sé að bæta starfsumhverfi fé-
lagasamtaka hér á landi sem starfa
að jafnréttismálum. Ég tel þetta
vera býsna einfalt því við erum lang-
flest sammála um að jafnrétti kynj-
anna hafi ekki enn náðst og staðan í
þeim málaflokki þ.a.l. óviðunandi.
Vegna þess verður að setja fjármuni
og tíma í úrbætur og ef við lítum til
sögunnar þá er augljóst að kvenna-
samtök hér á landi og þá ekki síst
Kvenréttindafélag Islands, hafa verið
mikilvæg og nauðsynleg í jafnréttis-
baráttunni. Þannig að ef við viljum
halda áfram þessari vinnu og ná frek-
ari árangri í jafnréttismálum, þá
verðum við að gera kvennasamtökum
kleift að sinna þeirri vinnu. Öll þessi
félög byggja á gífurlegri vinnu sjálf-
boðaliða og hana þarf enginn að
greiða fyi’ir en það er alltaf nauðsyn-
legt að hafa einnig fastan starfsmann
hjá frjálsum félagasamtökum sem
heldur utan um starfið, sinnir upplýs-
ingagjöf á dagvinnutíma og öðru.
Það verður þess vegna að tryggja
þessum félögum fasta styi’ki til rekst-
urs til að starfsemi þeirra leggist
ekki af.
Hver er staða jafnréttismála í dag?
“Ég held að staðan í jafnréttismál-
um í dag sé ekki eins góð og hún ætti
að vera, ef lögð væri sú áhersla á
jafnréttismál og vera ber. Við sjáum
á könnunum að sáralítið þokast í að
jafna laun kynjanna og þá virðist
nánast ómögulegt að breyta hlutföll-
um kynjanna í stjórnum og sem
stjórnendur fyrirtækja. Við eigum
að vera komin miklu lengra í þessum
málaflokki, miðað við alla þá umræðu
og áhuga sem veittur hefur verið
jafnrétti kynjanna undanfarinn ára-
tug, bæði af stjómvöldum og almenn-
ingi. Það er eins og það séu allir
sammála um að jafnrétti kynjanna sé
gott og nauðsynlegt, en þegar gerð
er krafa um að því sé komið á með
einhverjum aðgerðum þá verður lítið
af framkvæmdum. En jafnréttismál
eru ekkert öðruvísi en aðrir mála-
flokkar, það er ekki nóg að hafa góð-
an vilja og vera sammála um hvemig
best væri að hafa hlutina, það þarf að
koma þeim í framkvæmd líka.
Einn af þeim málaflokkum sem
kemur að jafnrétti kynjanna er of-
beldi gegn konum og hvernig brugð-
ist er við því í þjóðfélaginu. Þar tel
ég að við höfum náð sáralitlum úrbót-
um á liðnum áratugum. Það eina sem
við höfum náð fram er að tryggja þol-
endum ofbeldis einhverja aðstoð, þó
hún mætti í sjálfu sér vera betri. Én
við þokumst lítt í þá átt að koma í veg
fyrir þetta ofbeldi og lýsa vanþóknun
okkar á því, eins og ætti að vera
hverju sinni. í starfi mínu sem lög-
maður þá fæ ég til mín konur sem
lýsa ítrekað viðbrögðum fólks við frá-
sögnum þeirra af ofbeldi sem eru
hreint forkastanleg. Þeim er ekki
trúað, það er dregið í efa að ofbeldið
hafi í raun verið mjög alvarlegt eða
viljandi framið og þá fá þær oft að
heyra að þær hafi líklega átt sök á
því sjálfar. Þessi viðbrögð fá konur
bæði frá fjölskyldum sínum, fagfólki
s.s. heilbrigðisstarfsmönnum og sál-
fræðingum og lögreglu, og þessi
hugsanaháttur finnst mér hafa sára-
lítið breyst. Það er von mín að í
tengslum við endurskoðun á ákvæð-
um hegningarlaga sem varða kyn-
bundið ofbeldi þá verði leitað leiða til
að bæta rannsókn þessara mála, sak-
sókn og þá ekki síst að þeir sem beita
ofbeldi af þessu tagi verði ávallt
leiddir fyrir dóm.
Aðalatriðið tel ég þó vera að bæta
hvernig tekið er á málum af þessu
tagi þegar þau koma upp, að almenn-
ingur, lögregla og aðrir sem að mál-
unum koma verði jafn tilbúnir til að
trúa að kona hafi orðið fyrir ofbeldi
eins og fólk er almennt tilbúið til að
trúa ef kona segist hafa verið rænd
eða að greiðslukort hennar hafi verið
misnotað. Þvi ef sagt er frá tveimur
síðastnefndum brotunum þá fá konur
yfirleitt ekki spurningar eins og, ertu
viss, var það örugglega ekki þér sjál-
fri að kenna og t.d. hefur þú ekki
bara líka misnotað kort í eigu þessa
manns?
Ég tel mikilvægt að við horfum
bæði til baka á þessu afmælisári og
svo fram veginn. Virðum fyrst fyrir
okkur hvað áunnist hefur í jafnréttis-
málum og ákveðum síðan hvað og
ekki síst hvernig við hrindum því í
framkvæmd. Þetta voru efnistökin á
ráðstefnu KRFÍ sem haldin var í
byijun þessa árs, og markaði upphaf-
ið á þessu barátttu- og afmælisári
kvenna og þetta er það sem við hjá
Kvenréttindafélaginu viljum hvetja
alla til að gera. Láta hendur standa
fram úr ermum og eyða þessum
ósanngjarna kynjamun í eitt skipti
fyrir öll. Við erum sammála um að
kynin eigi að vera jöfn, við höfum öll
tækifæri til að koma á þeim jöfnuði
og að tími athafna sé að ganga í
garð.”
eftír Rósu Björk Brynjólfsdóttur
11