19. júní - 19.06.2005, Blaðsíða 31

kynbundið ofbeldí
Kynbundið ofbeldi
og konur af erlendum uppruna
Konur af erlendum uppruna
sem búa með íslenskum
^Önnum eru yfirleitt háðari
ftökum sínum en íslenskar
konur. Þær búa oft við óvið-
unandi aðstæður þegar upp
koma vandamál í hjónabönd-
uni þeirra. Það er meiri
hðetta á að þær einangrist á
heimilum, sökum þess að
baer þekkja ekki rétt sinn,
tala ekki íslensku og finna
^yrir vanmætti gagnvart sam-
^élaginu. Þetta skapar
valdamisvægi sem ofbeldis-
uienn eiga auðvelt með að
^ðera sér í nyt.
Samkvæmt upplýsingrim Kvenna-
^thvarfsins eru erlendar konur á bil-
•nu 22-38% allra þeirra kvenna sem
^veljast þar, og flestar þeirra eru að
%ja íslenskan eiginmann sinn. Þetta
há prósentutala ef tekið er tillit til
Pess að erlendar konur eru 3,75 %
hvenna sem búsettar eru á landinu.
Hluti af skýringunni á þessari háu
Jölu er eflaust sú að erlendar konur
hafa oftast ekki aðgang að sama
tengslaneti og íslenskar konur sem
efu að flýja heimilisofbeldi. Þær eiga
síður fjölskyldu og vini hérlendis sem
geta skotið yfir þær skjólshúsi ef þær
þurfa á því að halda. Hins vegar er
ehki hægt að segja með vissu hversu
niargar erlendar konur hér á landi
hafa alls ekki samband við umheim-
^nn og leita sér því ekki aðstoðar.
Réttarstaða erlendra kvenna sem
skilja við eiginmenn sem beita þær
°fbeldi er ekki nægilega skýr, þar
sem samkvæmt núgildandi útlend-
ingalögum er dvalarleyfi þeirra í sum-
Um tilvikum bundið við maka. Konur
eru þess vegna hræddar um að verða
sendar úr landi ef þær slíta samvist-
Um við eiginmennina og þurfa því að
þola meira ofbeldi.
Rétt er að taka fram að pkki er vit-
nð um neitt dæmi þess að Útlendinga-
stofnun hafi viísað erlendri konu úr
landi vegna þess að hún hafi flúið of-
beldisfullt samband á meðan dvalar-
leyfi hennar hér á landi var bundið
sambúð. Hins vegar vita margar er-
lendar konur sem búa við ofbeldi ekki
um það og þora þess vegna ekki að
leita sér hjálpar. I frumvarpi til laga
um breytingu á lögum um útlendinga
sem Vinstri-grænir hafa lagt tvisvar
sinnum fram er lagt til að „veita má
maka, sambúðarmaka og samvistar-
maka, sem dvalið hefur í landinu á
grundvelli 13. gr., búsetuleyfi við
skilnað að borði og sæng, lögskilnað,
slit sambúðar eða samvistar.
Þarf hjúskapur, staðfest samvist
eða skráð sambúð að hafa varað í
a.m.k. tvö ár. Vikja má frá skilyrði
um tveggja ára hjúskap, staðfesta
samvist eða skráða sambúð hér á
landi ef rekja má skilnað, slit sam-
búðar eða samvistar til ofbeldis hins
makans.“
Frumvarpinu hefur tvisvar sinnum
verið visað til umfjöllunar í allsherjar-
nefnd Alþingis en hefur ekki verið af-
greitt þaðan.
Það væri mikil réttarbót fyrir kon-
ur af erlendum uppruna í ofbeldis-
samböndum ef þetta frumvarp yrði að
lögum. Auk þess er þarft verk að
vinna við að efla upplýsingagjöf til
kvennanna um réttindi þeirra og úr-
ræðin sem eru í boði. Nauðsynlegt er
að finna leið til að upplýsa þær um
allar birtingarmyndir ofbeldis og að
þær ættu alls ekki að sætta sig við
það.
eftir Tatjönu Latinovic
„Austurríska leiðin"
Kolbrún Halldórsdóttir, þingmaður
Vinstri grænna, hefur nokkrum sinnum
lagt fram frumvarp á Alþingi um svo-
nefnda „austurríska leið“ í heimilisof-
beldismálum.Frumvarpið felur í sér
aukna heimlld lögreglu til að fjarlægja
menn af heimilum sínum ef þeir hafa
beitt fjölskyldumeðlimi ofbeldi og setja
á þá nálgunarbann í skemmri tíma,
burtséð frá því hvort þolandinn vill
það eða ekkl. í dag getur þolandi eða
lögregla sótt um nálgunarbann á ein-
staklinga en það hefur verið gagnrýnt
fyrir að vera þungt í vöfum. Dómstólar
geri miklar kröfur um sönnun á að
bannsins sé þörf.
í rökstuðningi með frumvarpi Kolbrún-
ar kemur fram að þetta hafi reynst
mjög vel í Austurríki en lögin tóku
gildi þar árið 1997. Menn yfirgefi yfir-
leitt lieimili sín mótþróalaust og þakki
lögreglunni jafnvel fyrir. Bent hefur
verið á að meginforsenda fyrir góðri
reynslu löggjafarinnar í Austurríki sé
hversu vel er hlúð að bæði gerendum
og þolendum. Boðið er upp á meðferð,
þjónustu sálfræðings og lögfræðings
og ofbeldismennirnir fá þak yfir höfuð-
ið meðan á ferlinu stendur.
31