19. júní - 19.06.2005, Blaðsíða 13

konur og viðskipti
Halla Tómasdóttlr seglr vinnumennlnguna vera úrelta hér á landl
Ekki nóg að breyta konum, krefjast
jafnréttinda og fagna fjölbreytni!
Halla Tómasdóttir, lektor við Há-
skólann í Reykjavík og fyrrverandi
framkvæmdastýra Auðs í krafti kven-
j^a, segir umræðuna um misjafna stöðu
kynjanna í viðskiptalífinu sé að mörgu
jeyti ekki nógu djúp og vill breyta
nenni.
>»Við höfum einfaldað umræðuna of
jhikið og einblínt um of á það af hverju
júutirnir ei’u svona. Ég held að við
þurfum að færa okkur lengra og brey-
ta þessu. Ég held að tímapunkturinn
kannski kominn núna. Það liggur
iyrir nokkuð mikil þekking á því að það
er misjöfnun og tölur sýna að kynin
hafa ekki jafnan rétt í viðskiptalífinu.
Það eru til nokkrar leiðir til að horfa á
stöðu kynjanna. Ein leiðin til að horfa
á hlutina er að breyta konunum sjálf-
um. Það hefur mikið verið hamast við
að breyta konum og ég hef sjálf tekið
þátt í verkefnum eins og Auð í krafti
kvenna sem vinna að því að efla kon-
urnar. En ég held að það sé ekki nóg
því kannski vilja konurnar ekki láta
breyta sér. Það hefur gerst víða um
hinn vestræna heim, og jafnvel hér á
landi, að þó nokkuð margar konur velja
að fara út úr atvinnulífinu jafnvel þeg-
ar þær eru komnar í háar stöður. Það
er mikið talað um þetta í Bandaríkjun-
um og í Bretlandi, minna er talað um
þetta hérna en ég þekki nokkur dæmi
þar sem háttsettar konur í atvinnulíf-
inu velja að hætta þegar þær eru
komnar mjög langt. Karlar í kringum
mig hafa oft bent á þessar konur og
segja: „Sérðu! Konurnar þola ekki það
sem þarf!“ Það er mjög erfitt að svara
þessu. Mín skoðun er sú að þessar kon-
ur þoli það sem þarf en velji að vera
ekki þátttakendur. Þar sem ég set hins
vegai’ stóra spurningarmerkið er hvort
það sem krafist er af fólki til að ná ár-
angri í viðskiptalífinu sé endilega nauð-
synlegt. Staðreyndin er sú að það eru
til konur sem velja það að vera ekki
eins og karlmenn og taka þátt í við-
skiptalífinu á þeim forsendum sem
gert er í dag. Önnur leið er að benda á
að það eigi að vera grundvöllur fyrir
jöfn tækifæri fyrir alla. Þetta fór bar-
átta svertingja í gegnum og margir
minnihlutahópar hafa barist fyrir rétt-
indum sínum á þessum forsendum. Ég
held að það hafi fremur skilað bakslagi
en skrefum áfram eins og umræðan
um kynjakvóta í stjómum fyrirtækja
og í stjómunarstöðum skilar ákveðnu
bakslagi líka. Ég held að þegar sett
em lög og reglur til að leiðrétta þessi
mál, þá finni fólk alltaf leiðir í kringum
lögin og reglurnar og undirliggjandi
mismununin er ennþá til staðar. Ég
þekki það sjálf frá því að ég starfaði í
Bandaríkjunum sem starfsmannastjóri
þar sem em stífar reglur um „affir-
mative actions" í fyrirtækjum. Þar
fengu konur sem komust í háar stöður
oft þann stimpil á sig að hafa ekki náð
þangað á verðleikum sínum heldur
bara af því þær væru konur. Mín skoð-
un er því sú að þetta leiði af sér heil-
mikið bakslag. Þriðja nálgunin og sú
sem ég var hlynntust lengst af og sú
sem Auður í krafti kvenna reyndi að
byggja á, var að við þurfum á konunum
að halda líka. Það er ekki nóg að hafa
karlana sem hugsa á ákveðinn hátt,
heldur líka konur sem hugsa öðm vísi.
Nálgunin er að fagna fjölbreytninni því
við þurfum á henni að halda. Ég er
persónulega á þeirri skoðun að við
þurfum fjölbreytni, hún er góð og flest-
ar rannsóknir sýna að fjölbreytni í
ákvarðanatöku er af hinu góða.“
Breytum vinnumenningunni
Halla heldur áfram af miklum eld-
móð og segir að við þurfum að ganga
lengra en það krefjist dýpri og erfiðari
umræðu sem margir eigi erfitt með að
skilja.
„Við eigum að setja spurningar-
merki við þá viðskipta- og vinnustaða-
menningu sem við höfum búið til.
Spyrja okkur sjálf að því hvort hún sé
sú besta sem til er. Hvort hún skili
okkur þeim besta árangri sem við vilj-
um ná í atvinnulífinu. Og ég er ekki
sannfærð um að þau norm og gildi séu
best, eins og að vera í vinnunni sem
lengst og vinna sem mest. Að sýna sem
mesta hörku og vera einn af þeim ein-
staklingum sem berjast mest gegn hin-
um sé mesti kosturinn í viðskiptum."
Halla tekur undir vangaveltur blaða-
konu 19. júní um að umræða um vinn-
umenningu hér á íslandi sé ekki nógu
langt á veg komin þegar hluti af skil-
greiningu þjóðarímyndar er að stæra
sig sífellt af því hvað við séum dugleg,
að atvinnuþátttaka kvenna sé með
mesta móti og vinnustundir í viku séu
hér flestar.
Fjölskyldustefna fyrirtækja skiptir máli
Halla segir að það sé mikill vöxtur í
íslensku viðskiptalífi og leggur áherslu
á að þau fyrirtæki sem eru að vaxa sem
mest þurfi á konum að halda ef þau
vilja hæfasta fólkið.
„Konur hafa verið í meirihluta þeir-
ra sem mennta sig um langt skeið og
oft á tíðum eru þær betur menntaðar
en karlar. Fyrirtæki vilja hæfasta
starfsfólkið svo að þau hljóta að vilja
skapa þá vinnustaðamenningu sem
hugnast konum. Það er mjög slæmt
fyrir fyrirtæki sem fjárfesta í konum
þegar þær komast í hæstu stöður en
vejja síðan að fara frá fyrirtækjunum.
Þá hljóta forsvarsmenn fyrirtækjanna
13