19. júní - 19.06.2005, Blaðsíða 29

kynbundíð ofbeldi
þægju háar fjárhæðir frá glæpahringj-
um fyrir að greiða leið erlendra
stúlkna, sem seldar höfðu verið í
vændi, inn í landið.
Starfsmenn alþjóðastofnana og
hjálparsamtaka sem vinna gegn man-
sali hafi komist að því að til eru skipu-
lagðir markaðir, meðal annars í
nokkrum ríkjum Austur-Evrópu, þar
sem stúlkur og drengir frá hinum
ýmsu löndum eru boðin upp eins og
hverjir aðrir kjötskrokkar. Þar eru þau
strípuð fyrir framan hóp af hugsanleg-
um kaupendum: vændishúsaeigendum
eða öðrum kaupendum sem síðan selja
þau áfram.
Mansal til kynlífsþrælkunar er ekki
nýtt af nálinni. Alþjóðastofnanir hafa
barist gegn þessum viðskiptum í árar-
aðir og þá aðallega með lagasetning-
um. Árangurinn hefur þó ekki verið
sem skyldi þar sem þeir sem stunda
mansalsviðskipti finna iðulega nýjar og
nýjar aðferðir til að snúa á lögin til að
komast hjá því að upp um þá komist.
Einnig eru þeir til sem telja að vinna
þurfi gegn mansali með því að uppræta
fátækt í heiminum og stuðla að aukn-
um réttindum kvenna og auka þar af
leiðandi áhrif þeirra í sínum samfélög-
um.
Mansal til kynlífsþrælkunnar er
grimmdarlegur veruleiki sem þarf að
vinna gegn. Hann er það grimmdarleg-
ur að hörðustu lögreglumenn og starfs-
menn hjálparstofnana, sem vinna gegn
mansali, hafa hætt störfum vegna til-
finningalegs álags. Eða eins og starfs-
maður þekktrar alþjóðastofnunar orð-
aði það: „Ég hætti, þetta er bara of
niðurdrepandi heimur,“ og lögreglu-
maður, sem starfað hefur gegn mansali
á Balkanskaganum, sagði við mig:
„Það þarf sterkan maga í þetta starf.“
eftir Hrafnhildi Sverrisdóttur
1 Meena Poudel and Ines Smith,
„Reducing poverty and upholding
human rights: a pragmatic approach" í
Rachel Masika, „Gender, Trafficking,
and Slavery, Oxfam Focus on Gender",
UK, Oxford, 2002, bls. 81.
2 Ulrikke Moustgaard, „Bodies
Across Borders“ in Nikk Magasin,
„Bodies Across Borders - prostitution
and trafficking in women“, Nordic Ins-
titute for Women’s Studies and Gender
Research, No. 1, 2002, p. 8.

SKOÐUN
12
„Eg endaði á vændis-
húsi. Ég var seld fyrir
700 dollara. Ég varð að
þjóna fimm til átta við-
skiptavinum á hverri
nóttu en ég fékk engin
laun - aðeins tvær mál-
tíðir á dag. (...) Tuttugu
stúlkur dvöldu í sama
herbergi. Til hliðar voru
herbergi þar sem við
sinntum viðskiptavinum.
Þegar ég var á blæðing-
um dópaði eigandinn
mig upp með því að
sprauta mig í lærið áður
en ég var send inn á
herbergi með viðskipta-
vini. Fyrst fékk ég berk-
la en síðar greindist ég
með HIV."1
^annfjöldasjóður Sameinuðu þjóð-
(UNFPA) telur að um það bil 700
. “sund til 2 milljónir manna séu seldar
^ytniskonar vinnuánauð landa á milli á
Grju ári. Ef innanlandsmansal er
l( eðtalið er talið að talan fari jafnvel
(.Pp í 4 milljónir á ári. Þróunaráætlun
^tneinuðu þjóðanna (UNDP) telur að
^kJur af mansali nemi að minnsta
°sti 7 milljörðum dollara árlega sem
8etur
mansalsviðskipti í þriðja sæti í
alh'-
(í PJoða glæpageiranum á eftir fíkni-
Pa- 0g vopnasölu.
. aaði strákar og stúlkur, þá aðallega
a fátækari ríkjum heimsins, eru seld í
w:
rælkun. Stúlkur eru þó í mikl-
„Þrælasala
nútímans
a J* tUoirihluta. Flestar þeirra eru lokk-
v ar t kynlífsánauð með loforðum um
, borguð störf sem gengilbeinur,
u rnapíur eða fyrirsætur í þekktum
v- rgum hins vestræna heims. Sumar
vg ftvers konar starf bíður þeh-ra en
^ ða fyrir vonbrigðum á leiðinni eða á
l^gastað er þær komast að þeirri
Stfn Sem l)ær þurfa að hfa við. Sumar
fkur eru seldar af foreldrum sínum,
þá aðallega í þeim héruðum heimsins
þar sem stúlkur eru ekki metnar til
jafns á við drengi. Aðrar halda af stað í
rómantísk ferðalög með kærastanum
sem á endanum reynist harðsvíraður
sölumaður. Enn öðrum er hreinlega
rænt.
Stúlkurnar enda flestar á vændis-
húsum í ókunnum borgum. Þar er
þeim tilkynnt að þær þurfi að þjóna
fjölda viðskiptavina á hverjum degi til
að borga fölsuð vegabréf, ferðakostnað
frá heimalandi sínu, ásamt fæði og hús-
næði á meðan á dvöl þeirra stendur.
Aðstæðum þeirra má helst líkja við
þrælahald. Mörgum þeirra er haldið
föngnum, þær fá engu ráðið um heilsu
sína og velferð. Eiturlyf eru notuð í
miklum mæli til að gera stúlkurnar
samvinnuþýðari og meðfærilegri fyrir
yfirmenn sína og viðskiptavini. Ef þær
eru ósamvinnuþýðar sæta þær bar-
smíðum, nauðgunum og jafnvel hótun-
um um hefndir gegn fjölskyldum
þeirra. Morð á stúlkum er notað sem
agatæki á hinar sem eftir eru.
Að sleppa lifandi úr slíkri prísund er
enginn leikur þar sem eigendur vænd-
ishúsanna halda í langflestum tilfellum
vegabréfi, farmiðum og peningum
starfsmanna sinna í sínum fórum. Oft
gengur heldur ekki að leita hjálpar hjá
yfirvöldum þar sem lögreglumenn eru
oft reglulegir viðskiptavinir stúlknanna
og því ekki líklegir til að veita þá að-
stoð sem þörf er á þar sem væntanlega
myndi komast upp um þá í leiðinni.
Stúlkunum er skipt ört út af vændis-
húsunum og seldar áfram. Starfsaldur
hverrar stúlku er einnig mjög lágur
vegna ofbeldis og kynsjúkdóma. Þar af
leiðandi er gróðavænlegra fyrir sölu-
menn að losa sig við veika og illa farna
stúlku og bjóða upp á nýja og ferska.
Þessi hraða skipting hvetur viðskipta-
vininn til að koma aftur sem og tryggir
það að stúlkurnar myndi ekki of sterk
tilfinningasambönd við viðskiptavini
sem gætu hugsanlega aðstoðað þær við
að flýja.
Til að viðhalda stöðugu streymi af
nýjum stúlkum í bransann er mikil-
vægt fyrir þá sem stunda mansal að
viðhalda tengslum, til dæmis við þá
foreldra sem þegar hafa selt dóttur í
þeirri trú að hún væri á leið í góða
vinnu. Þetta er gert með því að senda
litlar peningaupphæðir til foreldranna
af og til í þeirri von að vilji sé fyrir
hendi að selja yngri dætur þegar þær
komast á legg.
Afleiðingar kynlífsþrælkunar á ein-
stakling eru í flestum tilfellum skelfi-
legar: sálrænir kvillar, ófrjósemi, og
kynsjúkdómar, eins og HIV. Þær sem
komast heim verða oft fyrir aðkasti í
sínu bæjarfélagi vegna reynslu sinnar
sem eykur líkurnar á því að þær lendi í
sama farinu aftur.
Mansal til vændissölu eru iðulega í
höndum skipulagðra alþjóðlegra
glæpahringja sem eiga rætur að rekja
til vopna- og fíkniefnasölu, en hafa
uppgötvað þann mikla gróða sem hægt
er að hafa af mansalsviðskiptum. Að-
ferðir þeirra eru þaulskipulagðar til að
komast hjá því að upp um þá komist.
Þeir hafa góð pólitísk viðskiptasam-
bönd á öllum stigum söluferlisins sem
gerir þeim auðvelt að útvega fölsuð
vegabréf handa þeim stúlkum sem ver-
ið er að selja.2 Peter Landesman skrif-
aði gi’ein um rannsókn sína á mansali
til vændissölu í The New York Times
Magazine 25. janúar 2004 undir heitinu
„The Girls Next Door“. Hann komst
meðal annars að því að nokkrir yfir-
menn á alþjóðaflugvellinum í Mexíkó
29